آذرماه سال 89 بود که فاز نخست طرح هدفمندی یارانه ها آغاز و پیش بینی شد با مدیریت مصرف در بخش حامل های انرژی بتوان از اتلاف این سرمایه ملی جلوگیری کرد و با سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنعت از این محل، بر رونق صنعت کشور افزود.
با توجه به بند «ب» ماده 1 قانون هدفمندی یارانه ها، دولت مکلف است با رعایت این قانون قیمت حاملهای انرژی را اصلاح کند.
بر اساس این قانون، میانگین قیمت فروش گاز طبیعی در داخل کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه باید با 75 درصد متوسط قیمت گاز صادراتی پس از کسر هزینه های انتقال، مالیات و عوارض برابری کند، در همین حال مدیر عامل شرکت ملی گاز می گوبد مردم نگران افزایش قیمت ها نباشند، قیمت گاز با شیب مایم افزایش می یابد.
با شروع سال 1393 قیمت گاز 20 درصد افزایش یافت و هر متر مکعب گاز مشترکان از 700 ریال در فاز نخست هدفمندی یارانه‌ها به حدود 1000 ریال در فاز دوم هدفمندی رسید، با این حساب می توان دریافت مبلغ اضافه شده تاثیر زیادی در هزینه یک خانواده نداشته و با کمی مدیریت مصرف می توان آن را کنترل کرد.
از سوی دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که تا پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، 18 درصد از قیمت واقعی حامل های انرژِی از مردم دریافت می شد و پس از اجرای این قانون اگر افزایش جهانی قیمت ارز و تورم را در نظر بگیریم، هم اکنون نیز همین رقم از مردم دریافت می شود، بر این اساس قیمت گاز تغییری نکرده و همین عامل، باعث کم توجهی مردم به مدیریت مصرف سوخت شده است.
تا پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، قیمت حامل های انرژی هر سال حدود 10 درصد افزایش می یافت و این درحالی است که این روند در سال های اخیر در حوزه صنعت گاز متوقف شد و بعد از گذشت چند سال یک باره جهش قیمت در حامل های انرژی اتفاق افتاد که باعث شک اقتصادی شد و در عین حال مصرف را به طور مقطعی کاهش داد، اما کاهش مصرف تداوم نداشت.
نگاهی به مصرف گاز در ایران حاکی از آن است که مصرف این حامل انرژِی با مصرف کل اتحادیه اروپا برابری می کند و این میزان 7 برابر کشورهای صنعتی از جمله ژاپن و کره است، بر این اساس ایران کشوری است که در آن مسابقه نابرابری بین تولید و مصرف گاز به وجود آمده و هرچه گاز بیشتری در کشور تولید و پالایش شود، با افزایش مصرف و کنترل نشدن آن این مسابقه ادامه می یابد.
به عنوان نمونه در زمستان سال گذشته از 560 میلیون متر مکعب گاز وارد شده در شبکه سراسری، 520 میلیون در بخش خانگی و تجاری جزء مصرف شد و همین امر باعث شد گاز ارسالی به نیروگاه ها محدود شود تا مشکلی در تامین گاز مشترکان خانگی ایجاد نشود، در حالی این امکان وجود داشت تا با مدیریت مصرف انرژی، بتوان این حامل انرژی را به ارزش افزوده تبدیل و ارز آوری کرد.
هم اکنون سهم ایران از تجارت جهانی گاز کمتر از 1 درصد است و این درحالی است که در افق چشم انداز (1404) این سهم باید به 10 درصد افزایش یابد و این امر با مدیریت مصرف انرژی شدنی است.
همچنین با توجه به برنامه های مصوب فاز دوم هدفمندی یارانه ها مبنی بر پرداخت 10 هزار میلیارد تومان به بخش تولید، انتظار می رود که با مصرف بهینه این امر محقق شود.
هم اکنون در زمینه فرهنگ سازی برای اصلاح الگوی مصرف انرژی فعالیت های گسترده ای صورت گرفته است، اما فرهنگ سازی تنها کافی نیست بلکه برای اصلاح ساختار تکنولوژی وسائل انرژی بر به عنوان یکی از فعالیت های موثر در کاهش مصرف انرژی باید برنامه ریزی کرد تا این نعمت را به سمتی ببریم که برای کشور ارزش افزوده ایجاد کند.با توجه به وجود 21 میلیون واحد مسکونی و استفاده 80 درصد از آنها از بخاری، بحث اتلاف انرژی به عنوان یکی از مسائل مهم در این حوزه تبدیل شده و به دلیل قیمت پایین این سوخت طبیعی، رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان و عایق بندی در منازل به هیچ وجه رعایت نمی شود و ساختمان ها به صورت سنتی ساخته می شوند.
در حال حاضر هر مشترک شرکت ملی گاز به طور متوسط 1.5 بخاری در اختیار دارد که متوسط رده بهره وری این بخاری ها F است و با احتساب بیش از 21 میلیون واحد مسکونی، هدر رفت انرژی در این بخش عدد قابل توجهی است.
با نگاهی به آمار 65 درصدی سهم گاز در سبد انرژی، ارزش حرارتی بالای این سوخت طبیعی و سهم آن در کاهش آلودگی، به نظر می رسد این انرژی به عنوان مهمانی ویژه در منازل حضور دارد و زندگی روزمره بدون آن معنایی ندارد، بنابراین بیاییم با مصرف بهینه انرژی، خود را از این موهبت الهی محروم نکنیم.
گزارش از مهدی مهرابی
نظر شما