جواد رستمی رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران به مناسبت هفته پژوهش در گفتگو با خبرنگار شانا به تشریح فرایند همکاری این شرکت با دانشگاه سهند تبریز در چارچوب اجرای قراردادهای مطالعات فناورانه شرکت ملی نفت ایران با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی پرداخت و عنوان کرد: میدان سروش، بزرگترین میدان نفتی در حال تولید فراساحلی است که پتانسیل بسیار خوبی برای افزایش ضریب بازیافت دارد.

وی، نفت این میدان را از نوع سنگین و ضریب بازیافت اولیه میدان را پایین و حدود پنج درصد خواند و افزود: میدان سروش میلیاردها بشکه نفت درجا دارد و باتوجه به این حجم از ذخایر و ظرفیت مناسب برای ازدیاد برداشت، جای کار بسیاری برای افزایش ضریب بازیافت این میدان وجود دارد.

رستمی یادآور شد: اگر تنها پنج درصد به ضریب بازیافت این میدان افزوده شود که با استفاده از روشهای روز دنیا این هدف به راحتی امکان‌پذیر است، برداشت از میدان به مقدار زیادی افزایش می‌یابد.

نقشه راه جامع افزایش ضریب بازیافت سروش تدوین می‌ شود

وی با بیان این که هم‌اکنون روشهای مختلف از جمله تزریق گاز امتزاجی، تزریق گاز غیرامتزاجی، تزریق مواد شیمیایی و ... برای افزایش ضریب بازیافت میدان سروش در دست بررسی است، تصریح کرد: به این منظور همکاری خوبی میان شرکت نفت فلات قاره ایران و دانشگاه سهند تبریز برقرار شده است و پیرو مذاکراتی که برای بهره‌مندی از مشاوران خارجی داشته‌ایم، در حال تدوین نقشه راه کامل و جامعی برای اجرای طرح ازدیاد برداشت در این میدان هستیم.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران با ابراز رضایت از همکاری دانشگاه سهند در این فرآیند، اعلام کرد: برآوردهای ما نشان می‌دهد در صورت استفاده از رو‌شهای مناسب، امکان افزایش ضریب بازیافت میدان سروش تا 15 درصد وجود دارد.

رستمی با بیان این که لازم است در این مسیر از تجارب میدانهای مشابه در دیگر نقاط جهان نیز استفاده شود، ادامه داد: میدانهای شبیه سروش که نفت سنگین و گرانروی بالا دارند، در دنیا موجود هستند و باید با درنظر گرفتن همه جوانب، روش بهینه برای کار انتخاب شود.

سروش بهترین گزینه فلات قاره برای مطالعات فناورانه دانشگاه است

وی با اشاره به این که میدان سروش با تاکید وزیر نفت برای انجام مطالعات فناورانه مشترک در قالب قرارداد با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی انتخاب شد، عنوان کرد: اگرچه گزینه‌های دیگری نیز در شرکت نفت فلات قاره ایران وجود دارد، اما بررسیهای ما نیز نشان می‌داد سروش به دلیل پتانسیل مناسب جهت افزایش تولید به واسطه استفاده از روشهای ازدیاد برداشت و دلایلی دیگر، بهترین گزینه برای کار مشترک با دانشگاهها بود.

رستمی یادآور شد: اگر این روش جواب بدهد و دانشگاهها بتوانند به خوبی کار کرده و ما نیز به عنوان کارفرما عملکرد خوبی داشته باشیم، چهار مخزن دیگر نفت فلات قاره ایران در مراحل بعدی این فرآیند در دستور کار قرار خواهد گرفت.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران در مورد امضای قراردادهای مطالعات فناورانه میان شرکت ملی نفت ایران با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی افزود: تصمیم وزارت نفت برای واگذاری فعالیتهای تحقیقاتی یک میدان به مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، تصمیم خوبی است و در عین حال که می‌تواند پیشرفت دانشگاهها را به واسطه تجهیز آنها به دانش و فناوری روز در حوزه ازدیاد برداشت به دنبال داشته باشد، می‌تواند صنعت نفت را نیز در تحقق هدف افزایش ضریب بازیافت از مخازن یاری دهد.

10 ساله بودن قرارداد با دانشگاهها یک مزیت است

رستمی، 10 ساله بودن این قراردادها را به عنوان مزیت آنها مورد تاکید قرار داد و با اشاره به الزام بهره‌مندی از حداقل یک مشاور خارجی در اجرای این قراردادها گفت: ازدیاد برداشت از مخزن به مثابه پازلی است که قطعات آن آماده است و باید به درستی در کنار هم چیده شود و این کنار هم گذاشتن قطعات به مهارت نیاز دارد.   

وی ادامه داد: ما می‌توانیم به تنهایی این قطعات را کنار هم بچینیم اما ریسک این اقدام بالاست و به همین جهت استفاده از ظرفیتهای دانشگاهی کشور و تجارب فعالان بین‌المللی به عنوان مشاور می‌تواند به کنار هم قرار گرفتن قطعات پازل ازدیاد برداشت از مخازن با حداقل ریسک کمک کند.

رستمی در ادامه گفت: به عنوان نمونه، شرکت پتروناس با وجود وسعت و بهره‌مندی از پتانسیلها و تجهیزات بسیار، از چند مشاور خارجی استفاده می‌کند.

تسریع پروژه‌های پژوهشی در دوران پسابرجام

این مقام مسئول در شرکت نفت فلات قاره ایران با بیان این که رفع تحریمها به تسریع بسیاری از پروژه‌ها کمک می‌کند، اظهار کرد: در زمان تحریم امکان استفاده از ظرفیتهای دانشگاههای خارجی وجود نداشت و حتی استادان ایرانی مشغول در دانشگاههای خارج از کشور با وجود تمایل به همکاری با ایران، امکان این همکاری را به واسطه تحریمها نداشتند و امیدواریم با حل این مشکل در دوران پسابرجام، بسیاری از پروژه‌های نیمه تمام صنعت نفت به ثمر بنشیند.

وی در ادامه، افزایش تولید آب را در میدان سروش از مشکلات گریبانگیر این میدان عنوان کرد و افزود: مدیریت چاهها و کاهش تولید آب در قالب برنامه‌ای کوتاه‌مدت با جدیت در میدان سروش پیگیری می‌شود و عمده چالش در استفاده از روشهای چاه‌محور در این میدان، آب‌دهی زیاد چاههاست.

رستمی با اشاره به سست بودن نوع سنگ میدان سروش گفت: این میدان از نظر تولید ماسه مشکلی ندارد و تنها چالش پیش روی چاه‌محور، تولید زیاد آب است که باید با استفاده از تجهیزات تکمیلی هوشمند و فناوریهای لازم نسبت به کاهش این میزان تولید آب اقدام شود.

برنامه‌ریزی برای ساخت تفکیک‌گر با تکنولوژی نانو

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران به ایده این شرکت برای ساخت تفکیک‌گر آب از نفت با تکنولوژی نانو به منظور جداسازی آب از نفت اشاره و اظهار کرد: این طرح از مدتها قبل در نفت فلات قاره ایران تعریف شده بود که با مشکل کمبود اعتبار مواجه شد و این شرکت درصدد است ساخت این تفکیک‌گر را در طرح افزایش ضریب بازیافت سروش که در قالب قراردادهای جدید نفتی به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ارائه شده است، محقق کند.

رستمی توضیح داد: با ساخت این تفکیک‌گر که هم‌اکنون در جهان نیز به سمت آن حرکت می‌کنند، با حذف مواد شیمیایی و نمک‌زدایی‌ها نسبت به جداسازی آب از نفت اقدام و با ثمربخشی این پروژه، هزینه‌های دمولسیفایر و نمک‌زدایی حذف می‌شود.

به گفته وی، در این زمینه از دانشگاه صنعتی شریف پیشنهاد داریم و امیدواریم بتوانیم این طرح را به سرانجام برسانیم.

به گزارش خبرنگار شانا، قرارداد مطالعات فناورانه 9 مخزن کشور سال گذشته میان شرکت ملی نفت ایران و دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی کشور به امضا رسید که بر مبنای این قرارداد، مطالعات میدان نفتی سروش به دانشگاه سهند تبریز واگذار شد. این در حالی است که سروش به عنوان بزرگترین میدان نفتی در حال تولید فراساحلی در کنفرانس رونمایی از قراردادهای جدید نفتی موسوم به IPC نیز معرفی شد.

بر اساس آنچه که در این کنفرانس اعلام شده است، مخزن اصلی میدان سروش، مخزن بورگن است که در غرب خلیج فارس قرار دارد. ذخایر نفت درجای اولیه سروش ١٤ میلیارد بشکه است که تاکنون کمتر از سه درصد این میزان، یعنی حدود ٣٦٠ میلیون بشکه نفت تولید شده است.

تولید از میدان سروش در سال ١٩٧٠ شروع و آخرین طرح توسعه ای که در این میدان پیاده شد، توسط شرکت شل در سال ٢٠٠٠ و در قالب بیع متقابل بود که در این طرح، ١٠ حلقه چاه افقی در سروش حفاری شد. براساس این گزارش، ٣٢ حلقه چاه در میدان نفتی سروش حفاری شده است و نفت این میدان از نوع سنگین با API  ١٤ تا ٢٢ است؛ API نفت تولیدی فعلی این میدان نیز ١٨ است.

با توجه به این که مطالعات فناورانه میدان سروش در دستور کار مشترک شرکت نفت فلات قاره ایران و دانشگاه سهند تبریز قرار گرفته است و از سوی دیگر، این میدان در قالب قراردادهای IPC به سرمایه گذاران داخلی و خارجی معرفی شده است، پیش بینی می شود آینده خوبی پیش روی این میدان بزرگ فراساحلی کشور قرار داشته باشد و در آینده ای نه چندان دور، ضریب بازیافت از این میدان تا حد قابل قبولی افزایش یابد.