به گزارش خبرنگار شانا، سید مهدی حسینی، رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی به همراه  مسعود درخشان، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی شامگاه شنبه (12 دیماه) در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم حاضر شد تا درباره مدل جدید قراردادهای نفتی ایران بگویند؛ قراردادهایی که از نگاه دکتر درخشان بازگشت به دوران پیش از مصدق است، مهندس حسینی اما  این نگاه را نمی پذیرد "مسئله بازگشت به دوران مصدق و بازگشت به دوران پیش از انقلاب، اینها تعریف حقوقی دارد و ما نباید همینطور درباره این مسئله احساسی صحبت کنیم."

با توجه به این که تحریمها از نیمه دیماه به نوعی برداشته می شوند، آیا پیشنهاد جدی سرمایه گذاری برای این موعد دارید؟

حسینی: تصورم بر این است که زمان برداشتن تحریمها حدود نیمه ماه ژانویه باشد که باید 10 تا 15 روز دیگر صبر کرد؛  امیدواریم تحریمها برداشته شود. اما آنچه که درباره مدل جدید قراردادهای نفتی مطرح است، مسئله بعد از تحریم است. تحریمها که برداشته شود باید با مدیریت و موفقیت کار را به جلو برد.

ارتباطی که شرکتهای نفتی و کشورهای دیگر پس از توافق هسته ای با ایران و  با وزارت نفت داشته اند، ارتباطهای مثبتی بوده است، همه مشورتهای لازم درباره کار با آنها داده شد؛ بنابراین باید منتظر لغو تحریمها بود تا فرآیند کار انجام شود و پس از طی کردن مراحل قانونی امیدواریم قرارداد امضا شود.

ابهامهایی مبنی بر تفاوت متن فارسی و انگلیسی این قراردادها وجود دارد که شاید به همین دلیل متن این قراردادها محرمانه مانده است، آیا این صحت دارد؟

حسینی: ما هم اکنون متن فارسی و انگلیسی قرارداد نداریم بلکه دو متن به طور کامل متفاوت از نظر زبان داریم، منظور شما از متن فارسی به احتمال زیاد همان متنی است که هیئت دولت براساس الزامات قانونی تصویب کرده است و مصوبه هیئت دولت که چارچوب قراردادها را تصویب کرده اند. متن قراردادها که به صورت مدل قرارداد است نه خود قرارداد که به صورت انگلیسی نیز تهیه شده است و دو متن فارسی و انگلیسی نباید با هم تضاد داشته باشند و تضادی نیز وجود ندارد.

شاید چون متن محرمانه بوده، رسانه ها این گونه عنوان کرده اند؟

حسینی: درباره محرمانگی باید بگویم که در اصل قراردادهای امضا شده براساس قانون محرمانه است و این دست ما نیست و تنها در صورتی که رئیس قوه قضاییه بخواهند می توان قراردادهای امضا شده را مشاهده کرد. بنابراین قراردادهای امضا شده به کسی داده نمی شود و محرمانه باقی می مانند زیرا قراردادها دو طرف دارند و هر کدام مسائل خود را دارند که نباید مطرح شوند.

اما این مدل می تواند محرمانه نباشد و این مدل هم اکنون در شرکت ملی نفت ایران است و در صورت صلاحدید می توانند آنها را دراختیار قرار دهند؛ اما آن چه که اتفاق افتاد تقریبا همه متن این مدل قرارداد در دو نشست تخصصی در سمینار تهران ارائه شد و پیش از این نیز در سمیناری که سال 92 برگزار شد، ارائه شده است؛ به نظر ما نکته نامفهومی وجود ندارد.

با توجه به ایرادهایی که به متن قراردادهای موجود گرفته می شود که محرمانه است، قرارداد، تیپ است و نمونه قرارداد است، بحث خلع ید شرکت ملی نفت ایران مطرح شده و حذف اختیارهای مدیریت منابع ملی، نظر شما درباره اشکالهایی که به این متن وارد می کنند، چیست؟

درخشان: به نظر من، مهمترین اشکالهایی که قراردادهای جدید دارند توجه نکردن به جایگاه نفت در نظام اقتصادی کشور، توجه نکردن به جایگاه اقتصاد سیاسی نفت در کل نظام سیاستگذاریهای کشور و نقشی که این قراردادها در تحولات آینده شرکت ملی نفت ایفا می کند، است و به این مسائل زیاد توجه نشده است. در واقع، به جزئیات پرداخته شده و در رسانه ها نیز مباحث زیادی درباره جزئیات دیده ایم اما کلیات خیر؛ اهمیت این قرارداد از دیدگاه من به لحاظ تأثیری، تأثیر سویی است که بر نظام تصمیم گیری و نظام بهره برداری از منابع هیدروکربوری کشور خواهد گذاشت.

این قرارداد از دیدگاه من یک بازگشت به گذشته است یعنی بازگشت به وضع پیش از ملی شدن نفت، خوب پس از ملی شدن صنعت نفت نیز دولت مصدق با کودتا ساقط شد و بعد کنسرسیوم راه افتاد، در واقع بازگشتی به دوران پس از مصدق یا پیش از مصدق است.

صریح تر به چه معناست؟

درخشان: به این معنا که شرکتهای نفتی بین المللی دیگر حضور بسیار طولانی دارند چنانچه پیش و پس از مصدق نیز همینطور شد و سهم قابل ملاحظه ای را از تولید مخزن دریافت خواهند کرد.

یعنی به دوران پیش از انقلاب بازمی گردیم؟

درخشان: از دید من کامل به دوران پیش از انقلاب بازمی گردیم و از این جهت این ابعاد قرارداد در رسانه ها مغفول مانده و کسی به آن توجه نمی کند. به هرحال در جمهوری اسلامی انقلابی شده، اگر در نظر داشته باشید پس از انقلاب ما غرامتهایی را به شرکتهای نفتی دادیم و خیلی خوشحال بودیم که آنها رفتند و گفتیم که صنعت نفت به معنای واقعی ملی شده و صنعت نفت دست نیروهای ایرانی است. پس از جنگ تحمیلی قراردادهای بیع متقابل آمد به دلیل کمبود شدید سرمایه که در آن زمان بود اما در بیع متقابل شرکتهای نفتی فقط برای انجام یک مأموریت تعریف شده، می آمدند و دیگرمی رفتند اما اکنون شرکتهای نفتی هستند و طولانی مدت خواهند بود و در واقع سازوکار سهم بری شرکتهای نفتی بین المللی نیز بسیار نزدیک به دوران کنسرسیومی است که پس از مصدق درست شد. از دیدگاه من این ویژگیها در شأن آن جنبه های انقلاب اسلامی نیست که به هر حال قرار بر این بود که اگر شرکتهای نفتی باشند برای ارائه خدمات فنی باشند و نه  برای این که حضور 30 ساله داشته باشند زیرا 30 سال یعنی عمر مفید یک مخزن. بنابراین بزرگترین اشکالی که می توانیم بر این قراردادها بگیریم، بازگشت به گذشته است و من نگران این هستم که در آینده تاریخ از ما سئوال کنند که چطور شد در این مقطع از انقلاب اسلامی، ارزشهای انقلابی در حوزه نفت و قراردادهای نفتی به دست فراموشی سپرده شد و دوباره شرکتهای نفتی بین المللی آمدند و مقدرات صنعت نفت کشور را تا حد زیادی به دست گرفتند.

حسینی در پاسخ به درخشان:

حسینی: من عادت ندارم که مباحث خود را روی مسائل شعاری ببرم و سعی می کنم با واقعیتها صحبت بکنم. شعار به جای خود، امروز در کشور ما شعار بسیار داده می شود؛ مسئله بازگشت به دوران مصدق و بازگشت به دوران پیش از انقلاب، اینها تعریف حقوقی دارد و ما نباید همینطور درباره این مسئله احساسی صحبت کنیم. من این موضوع را برای شما باز می کنم.

دوره امتیازها از زمان پیش از کشف نفت در ایران یعنی حدود 107 یا 108 سال پیش آغاز می شود و در یک مقطعی می رسد تا ملی شدن صنعت نفت، آن دوره، دوره امتیازات صنعت نفت است. در دوره امتیازات، امتیازات به طور معمول دوره ای بسیار طولانی داشتند؛ بالای 40 سال تا 70 سال داشتند. مناطق بسیار بزرگی از کشور، گاهی حتی همه بخش غربی کشور و جنوب غربی کشور در محدوده کاری برای مثال کنسرسیوم قرار گرفته بود.

ویژگیهای قراردادهای آن دوره این است که در آن قراردادها، دولت امتیاز را در یک منطقه بسیار بزرگ به یک شرکت نفتی می داد تا هر کاری که می خواهد انجام دهد و نفتی که تولید می شد متعلق به او بود. یعنی مالکیت، حاکمیت، اجرا و همه چیز با او بود و سهم ایران در همه آن دوران بیشتر از 16 درصد نبوده است. این تعریف حقوقی یک مدل امتیازی است.

در بحث کنسرسیوم نیز همین است، تنها درصدها عوض می شود. تعداد کنسرسیوم نیز به صورت بهره مالکانه و مالیات است تا سال 1353 شمسی، که یکطرفه است و  پس از آن به نوعی از قراردادهای خدماتی که ما هم امروز داریم صحبتش را می کنیم، بدل می شود.

پس تعریف قراردادهای پیش از انقلاب به طور کامل مشخص است؛ عبارت است از قراردادی که امتیاز می دهد و در امتیاز دولت هیچ نقشی ندارد به جز 16 درصد و یا پس از آن در کنسرسیوم، درصد بیشتری سهم دولت است و به مسئله ای کاری ندارد، در واقع این موضوعی است که آقای دکتر درخشان می فرمایند.

سه نوع قرارداد در دنیا بیشتر نیست: امتیازی، مشارکت در تولید و خدماتی. از این سه حالت خارج نیست؛ ما قراردادهای امتیازی و مشارکت در تولید را کنار گذاشته ایم و قراردادهای خدماتی که از سال 53 تا انقلاب در ایران مطرح شد و  پس از آن در دوره بیع متقابل و امروز در دنیا روند خود را طی می کند، انتخاب شد.

قراردادهای خدماتی تعریف دارد، در تعریف قراردادهای خدماتی می گویند که مالکیت و حاکمیت با دولت است، نظارت برعهده دولت است و تنها نقشی که شرکت پیمانکار دارد این است که می آید ریسک قبول می کند، سرمایه گذاری می کند، فناوری می آورد؛ در قراردادهای IPC که به طور مشترک این کار را انجام می دهد و تنها نیست و در ازای آن نیز ما به شرکت پیمانکار دستمزدش را پرداخت می کنیم. آیا این به معنای بازگشت به گذشته است؟ من نمی دانم!!!! اما دوره.....

مجری: اجازه بدهید آقای میرکاظمی پشت خط هستند

حسینی: اجازه بدهید من دوره را هم عرض کنم، محور کار و محور برنامه ریزی برای طراحی این قراردادها، حفظ مخزن است، بزرگترین تاکتیکی که ما داریم حفظ مخزن است. یک دوره بیع متقابل بود، که 20 سال آن را تجربه کردیم و تولید و توسعه انجام می شد و از آن به بعد هرگونه سرمایه گذاری، افزایش ضریب بازیافت، تزریق گاز، تزریق آب، EOR، استفاده از فناوریهای مدرن و سرمایه گذاریهای سنگین همگی به عهده شرکت ملی نفت ایران قرار می گرفت و در یک مقطعی دیدیم که کاری انجام نمی شد، به این دلیل که پول نداریم، فناوری نداریم و چه و چه ...

از آن جا که مخزن محور است، در مدل جدید گفته شده است  که این شرکتها در دوره تولید حضور دارند؛ من نمی دانم که آنها دوره 20 تا 30 سال را از کجا آورده اند؟؟

مجری: آقای مهندس اگر اجازه بدهید آقای میرکاظمی (صحبتهای آقای حسینی هنوز تمام نشده بود)

حسینی: عمر قراردادهای ما 20 ساله است.

مجری: آقای میرکاظمی سلام عرض می کنم، شبتان بخیر، دو دیدگاه متفاوت را شنیدیم و می خواهم از شما سئوال کنم که نظر شما درباره قراردادهای جدید نفتی چیست و نگاه شما به کدام نظر بیشتر نزدیک است؟

میرکاظمی: هدف از امضای قراردادهای جدید، البته متن قرارداد داده نشده و آنچه که داده شده مصوبه هیئت دولت است که چارچوب یک مدل تنظیم قرارداد را معرفی کرده است. بنابراین، امروز نمی توانیم بگوییم که فرمت قرارداد چه هست؟ چون در اختیار مجلس قرار نگرفته اما چارچوبی که تصویب شده در رسانه ها موجود و قابل مطالعه است.

هدف از تدوین این نوع قراردادها که انشاالله در آینده باید از طرف وزارت نفت ارائه شود، بحث راه اندازی میدانهای نفتی و گازی و توسعه و سرمایه گذاری است که باید صورت بگیرد. اما چند نکته است که باید به آنها توجه کنند.

نخست آن که چقدر فرمت قرارداد می تواند برای منابع و حل مشکلات نفت موثر باشد، این یک نکته اساسی است و اصولا ما چه روشهای خلاقانه و مبتکرانه ای را برای جذب منابع داریم تا بتوانیم در هر شرائطی، در سناریوهای مختلف پسابرجام و یا در شرائطی که ما موفق نشدیم به هر دلیلی تحریم  را برداریم و یا به شکلی که در برجام آمده، توقف را در طول 10 سال آینده می دهد و نه حذف کامل تحریمها را.

قاعدتا سرمایه گذاری در میدانهای نفتی که بلندمدت هستند، ریسک سرمایه گذار برای ورود به میدانهای نفت و گاز است، بنابراین ما باید به سمتی برویم که غیر از فرمت قرارداد یک بسته حمایتی و یک بسته سیاستی برای حل مشکلات صنعت نفت برای توسعه میدانها و صیانت از بهره برداریهایی که می خواهد صورت بگیرد، انجام دهیم. بنابراین به نظرمن این نکته را باید تفهیم کنیم و دوستان باید توضیح دهند که چند درصد مشکلات جذب سرمایه گذار در فرمت قرارداد است؟ به نظر من کمتر از 10 درصد؛  90 درصد روشهایی است که ما باید پیش بگیریم یا برداشتن کامل تحریمها، نه توقف. بحث پایان دادن است، بحث این است که تعلیق به یک چیز صورت بگیرد و در این صورت است که وارد سرمایه گذاری 20 و 25 سال در میدانهای نفتی می شوند که دوستان در همین چارچوب پیشنهاد داده اند. اگر غیر از این باشد ما مطمئنا با مشکل مواجه می شویم.

خوب پرسش اساسی این است که برای مثال فرض کنید منابع داخلی در کشور، ما در این دوره شاهد هستیم که بیش از 400 هزار میلیارد تومان رشد نقدینگی داشتیم در یک مدت کوتاهی، چند درصد این را برنامه ریزی کرده ایم برای توسعه میدانهای نفتی داخل کشور بکنیم؟ 5 درصد، 10 درصد  و ...

مجری: آقای میرکاظمی بحث امروز ما بحث سیاستگذاری در صنعت نفت است، یعنی بحثهای داخلی را مجزا از این بدانید و درباره قراردادها صحبت کنیم.

میرکاظمی: وقتهایی است که شما میدانهای نفتی را می خواهید توسعه دهید که اصولا هدف از تنظیم این قراردادها همین است و غیر از این نیست برای این که شتابی به کار دهیم. اما اگر این بحثهایی که در اطراف آن می شود نشان دهنده این باشد که صددرصد مسئله را با این قراردادها داریم حل می کنیم به نظر من این آدرس درستی نیست که به توسعه اقتصادی کشور می دهیم و همان نقدی که دوستان از ابتدای دولت یازدهم داشتند که ما نیاز به یک بسته حمایتی داریم. این بحث جدایی است که باید به آن بپردازیم.

اما در مورد این چارچوبی که برای متن قراردادهای نفتی داده شده است، همانطور که آقای دکتر درخشان هم اشاره کردند، شبهاتی وجود دارد که باید خود قرارداد مشاهده شود که این شبهات رفع شده است یا نه.

این که به شکل مشابه PF یا برنامه مشترکی که ما آن را خلاف قانون اساسی می دانیم و همه متخصصان و مسئولان حقوقی به این اذعان دارند که به دلیل این که ما انفال را نمی توانیم در اختیار دیگران قرار دهیم، محدودیتهایی برای صنعت نفت وجود دارد.

 در این قرارداد گفته مالکیت با دولت؛ و یک کمیته مشترکی دیده شده که این کمیته مشترک می تواند مسائل مالی، حقوقی و غیره در این تصمیم گیری باشد. نکته مهم این است که اعضای این کمیته مشترک مساوی است بین کارفرما و آن شرکتی که کار را انجام می دهد، افراد مساوی هستند، آرای آنها مساوی است و نکته جالب این است که هر مشکلی پیش آید باید در این کمیته مشترک تصمیم گیری شود. بنابراین یک بخشی از حاکمیت کارفرما در این کمیته به اشتراک گذاشته شده است بین کارفرما و پیمانکار و این را نمی توان رد کرد.

و نکته بعد این است که اگر برفرض، در بندهایش هم هست، اگر بخواهید می توانم برایتان بخوانم، که اگر فرض بفرمایید آمدند و قرارداد توسعه بستند و قرارداد بهره برداری نیز بستند که همزمان با هم دیده شده، حتی می توانند قرارداد اکتشاف را نیز با شرکتی ببندند و هر سه را انجام بدهد، آمده که اگر به هر دلیلی یک میدان مشترک که قراردادش بسته شده، خود شرکت ملی نفت و یا شرکتهای تابعه اش بخواهند این میدان را بهره برداری بکنند یعنی این که شرکت خارجی به طور مشترک با یک شرکت داخلی آن میدان را توسعه داده اند و بهره برداری اش را نمی خواهند به آن شرکت بدهند، می گویند که باید از آن شرکت توسعه دهنده اجازه بگیرد و این همان شبهه است که بر بحث حاکمیت وارد می شود و عزیزان باید به آن توجه کنند که در قراردادی که تنظیم می کنند این شبهات باید پاسخ داده شود و رفع شود تا مشکلی از جهت مغایرت با قانون اساسی پیدا نکند.

 و نکته بعد نیز این که ما باید بدانیم از نیمه ژانویه تحریمها برداشته می شود، سئوال اساسی این است که آیا این تحریمها برای توسعه میدان نفتی، این فرمت برجام که ما مطالعه کردیم پاسخگوی دوستان می تواند باشد، امروز صریحا اعلام بکنند که یک یا دو ماه آینده می توان حاصل آن را در جامعه دید.

مجری: آقای دکتر درخشان آیا نکته دیگری دارید در این باره بفرمایید؟

درخشان: متاسفانه .....

حسینی: اجازه دهید من به انتقادهای آقای میرکاظمی پاسخ دهم. ایشان مطالبی را عنوان کردند که متعدد است و باید به آنها پاسخ دهم روالی که شما در پیش گرفته اید، دو به یک شده است و من باید پاسخ دهم.

مجری: اینطور نیست. قرار است از زوایه های دانشگاهی و فنی به این مسئله بپردازیم.

حسینی: در هر حال باید به همه بحثها پاسخ دهم.

مجری: بله؛ وارد جزییات می شویم اما از آقای دکتر درخشان می خواهم که به دلیل محدودیت وقت بگویند.

درخشان: متاسفانه آنچه که ما از دستگاه نفت و سیاستگذاران نفتی کشور می بینیم یک پیام بسیار مایوس کننده ای دارد و آن این است که ما نمی توانیم و باید حتما شرکتهای خارجی بیایند و یک کاری کنند. این دیدگاه اساسا با دیدگاه اقتصاد مقاومتی سازگاری ندارد و من در مقالات متعدد نشان داده ام که انعقاد قرارداد با شرکتهای نفتی بین المللی در شرائط کنونی کشور و با توجه به ویژگیهای بخش نفت وگاز ما با موازین نفت وگاز ما اصلا سازگاری ندارد.

منتهی این روحیه را ما در متولیان سیاستگذار نفت نمی بینیم. همه جا این پیام را می شنویم که تا شرکتهای خارجی نیایند کاری از پیش نخواهد رفت. دوستان ما در نفت فراموش کرده اند که این صنعت عظیم در دوران جنگ تحمیلی از سوی مهندسان ایرانی اداره شد. سالیان سال شرکتهای خارجی نبودند و ما تا 3.7 میلیون بشکه نفت تولید می کردیم. الان به بهانه این که بهره برداری ازمخازن مشترک از طرف کشورهای همسایه است، در تعارض است و راه را برای ورود شرکتهای خارجی باز کرده اند. هیچ دلیل توجیهی نمی بینیم که شرکتهای نفتی خارجی دوباره برگردند.

این مسئله با تاریخ کشورما و تاریخ انقلاب ما سازگاری ندارد. ما هیچ استدلالی از سیاستگذاران نفتی کشور ندیدیم که بگویند به این دلیل است که شرکتهای نفتی خارجی باید بیایند، فقط پیش فرض گرفتند که ما بدون شرکتهای نفتی کاری از پیش نخواهیم برد؛ بله شما کاری از پیش نخواهید برد. تصدی امور را به دیگران بدهید که آنها می توانند(!) افرادی مسئولیتهای کلیدی نفت را بر عهده گرفته اند، در ذهنیت آنها این است که ایرانی و مهندسان ایرانی قادر نیستند و شرکتهای خارجی قادر هستند. داستان بیع متقابل را دستگاه نفت طراحی کرد. الان آقای مهندس حسینی که مبدع و پیشکسوت بیع متقابل بودند، فرمایششان چه بود؟ این بود که ما بیع متقابل را طراحی کردیم با این ویژگیها. بعد دیدیم نمی شود، این گفته ایشان بود. دیدیم اشکالات جدی دارد، بنابراین قراردادهای جدید را طراحی کردیم.

کسی نیست بپرسد که چرا بیع متقابل را آن زمان در دید افکار عمومی نگذاشتید که اشکالات آن معلوم شود. دو مرتبه گفتید که محرمانه است اما الان صراحتا ایشان می گویند که بیع متقابل اشکال داشت و جلو نمی رفت. بنابراین IPC را درست کردیم. ببنید این فرهنگ محرمانه بودن متاسفانه سبب خسارات جبران ناپذیری بر کشور شده است. یکی از آنها همین بیع متقابل است که با شکست مواجه شده بود.

 بیع متقابل را چه کسانی طراحی کرده بودند جز متولیان کنونی وزارت نفت و همین متولیان هستند که IPC را طراحی می کنند. پس ببنید IPC از سوی کسانی طراحی شده که در بیع متقابل با شکست مواجه بودند. در طراحی IPC همه چیز محرمانه بود تا زمانی که به تصویب هیئت وزیران رسید و دسترسی به آن امکان پذیر شد. اسنادی از طرف نفت منتشر شد که نشان می دهد در طراحی IPC شرکتهای نفتی بین المللی حضور فعال داشته اند ولی برای ایرانیها محرمانه تلقی شد. لیست کامل شرکتهای نفتی که دست اندرکار قرارداد IPC بودند که ازسوی شرکت ملی نفت منتشر شده اجازه دهید اینها را برای بینندگان بخوانیم: بی جی، شل، اینپکس، مرسک،  ‌او ام وی، لوک اویل، توتال، انی، رپسول و شرکت خارجی، برای ما محرمانه بود اما برای شل و توتال و رپسول و دیگران محرمانه نبود.

حسینی: شما آن طرف  ستون را بخوانید که چه نوشته است (برگه ای در دست درخشان بود که حسینی خواستار آن شد به ستون آن نیز توجه شود)

مجری: اجازه دهید ما جواب سئوالات را بدهیم.

درخشان: عرض من این است که وزارت نفت با سیاستهای خود این نظام را تقریبا به بن بست رسانده و دستگاه عظیم کارشناسی که سالیان سال در نفت شکل گرفته، تمام این دستاوردها با آمدن شرکتهای نفتی بین المللی از دست خواهد رفت.

مجری: آقای مهندس، سئوالهای متعددی طرح شد و از شما می خواهیم به آنها پاسخ دهید.

حسینی: اجازه دهید من از بحث آخر شروع کنم که آقای دکتر درخشان عنوان کردند. یک بحث را ایشان می فرمایند که ما این قرارداد را محرمانه نگه داشتیم. اتفاقا این را می خواهم بگویم که شاید تنها مدل قراردادی که نه در ایران بلکه در همه دنیاست که اینقدر درباره آن با جزییات صحبت شد و من تعجب می کنم از آقای دکتر.

آقای دکتر درخشان، ما نخستین سمیناری که بابت قراردادهای IPC گذاشتیم در دانشگاه امام صادق بود و خود جناب عالی در این سمینار یکروزه حضور داشتید و باهم بحث کردیم. ما تا به حال با همه کسانی که باید راجع به این قضیه با آنها مشورت می داشتیم، جلسه گرفته ایم و صحبت کردیم که من در مصاحبه ها گفتم مجموع جلسات و سمینارهایی که با نهادها، ارگانها ودانشگاهها برگزار کردیم و گفتگوهایی که داشتیم از 100 جلسه متجاوز است.

این جلسات، جلسات یکساعته و دوساعته نبوده، گاهی سمینارهای یکروزه و گاهی جلسات سه چهارساعته و همه اینها با ارائه مدرک بوده است، زمانی که به کمیسیون انرژی رفتیم  به اعضا سی دی دادیم و گفتیم که کل قضیه چیست و گفتیم که هر زمان هم بخواهید بازهم توضیح می دهیم، با سند و مدرک ارائه می دهیم و به آنها هم گفتیم که نظریاتشان چیست .

امروز کسی نیست که بگوید که با آنها صحبت نشده است. ما با هر نهادی که باید صحبت می شد صحبت کردیم؛ چه مجلس، چه دولت، چه معاونان، مشاوران دولت، چه نهادهای مختلف، چه وزارت اطلاعات و همه جا مدل جدید قراردادهای نفتی ارائه شده است؛  مشورت کرده و نظریات را گرفتیم. سوای این موضوع ما داریم یک کار بین المللی می کنیم. شرکتهای نفتی هم که آمدند ما به بسیاری اسامی که اعلام شد اینها کسانی بودند که در ایران کار کرده بودند و خواستیم به ما از تجربه هایشان بگویند و بگویند که کجای کار ایراد داشته است.

مجری: آقای میرکاظمی، آیا اعضای کمیسیون انرژی در جریان این قراردادها قرار گرفته اند.

حسینی: ما دو جلسه در کمیسیون انرژی بودیم؛ اجازه دهید من بحثهای خود را تمام کنم...

مجری: یک لحظه اگر اجازه دهید، آقای میرکاظمی می فرمایند که می خواهند نکته ای را بگویند، آقای دکتر میرکاظمی بفرمایید که آیا شما در کمیسیون انرژی در جریان این قراردادها قرار داشتید؟

حسینی: ما دوجلسه ارائه دادیم، یک جلسه ایشان ( میرکاظمی) سئوالهایشان را ارائه کردند اما گرفتاری داشتند و تشریف بردند. بقیه جلسه را هم از ابتدا تا انتها بودند؛ از خود من بپرسید و اگر من خلاف گفتم از ایشان بپرسید.

مجری: از خود آقای دکتر هم بپرسیم؟ 

حسینی: بنابراین...(مجری بازهم سخنان حسینی را قطع کرد).

میرکاظمی: این که در مجلس مطرح شده، بله. آقایان دوجلسه آمدند و در همین فرمت مصوبه دولت را توضیح دادند و اشکالاتی که دوستان وارد کردند نه تنها بنده، نمایندگان دیگر هم وارد کردند و در رسانه ها ثبت شده و در مصاحبه هایشان در رسانه ها ثبت شده و دوستان می توانند به آرشیو این خبرگزاریها و نتیجه آن را از نظر نمایندگان دیگر ملاحظه کنند. بله اشکالات اساسی وارد شد و جوابهای منطقی گرفته نشد و من توضیح می دهم خدمت عزیزان. نکته قابل توجه این است: بالاخره اگر فرمت قراردادی تدوین شده دیگر مجلس می تواند آن را در اختیار بگیرد و می توانند در اختیارش قرار دهند و مطالعه کند که چنین اتفاقی نیفتاده است.

مجری: شما می فرمایید که قرارداد تیپ در اختیارتان قرار نگرفته است ؟

میرکاظمی: نخیر؛ چیزی که ارائه شده همین فرمت مصوبه هیئت دولت است. یعنی همین مدلی که دولت می خواهد از وزارت نفت قرارداد را تنظیم کند.
مجری: آقای میرکاظمی چون باید وقت را دوباره به آقای مهندس بدهیم در همان موضوع ورود کردیم. آقای مهندس اگر ادامه دهید و هرچه خلاصه تر...

حسینی: ما در جلسه کمیسیون انرژی جزئیات مسائل را در حد یک جلسه چهارساعته که می شود ارائه داد ارائه دادیم. برای این که چیزی هم از قلم نیفتد در همان جلسه نخست مطالب را به صورت سی دی در اختیار همه اعضا قرار دادیم. در آن جلسه هم قرار شد که جناب آقای مروی، رئیس کمیسیون انرژی دعوت کند از کمیسیونهای دیگر که جلسه ای هم با کمیسیونهای دیگر داشته باشیم.

مجری: ببخشید آقای مهندس، از اینها بگذریم و به سئوالهای دیگر برسیم!

حسینی: اما در مورد سئوالات دیگری که مطرح شد؛ بنابراین روشن شد که چرا مشورت گرفتیم با چه کسانی کار کردیم و چگونه جلو رفتیم. اما بحثهایی که آقای دکتر مطرح کردند، یکی بحث برجام است که در آن جلسه هم مطرح کردند؛ اولا من این را بگویم پاسخ سئوالات آقای دکتر چون در کمیسیون انرژی تشریف نداشتند بعدا ما مکتوب دادیم به همه خبرگزاریها...

مجری: از کمیسیونها بگذریم!

حسینی: بحث برجام؟؟ سئوال آقای دکتر،  اگر من درست فهمیده باشم در آن جلسه آقای دکتر مطرح کردند اگر برجام برگردد باید یک بسته حمایتی وجود داشته باشد و چه خواهد شد؛ ببنید از یک قرارداد چه انتظاری هست؟ ما در این قرارداد هر دو حالت را پیش بینی کرده بودیم. البته آن زمان این بحثها مطرح نبوده اما به هرحال هر دو آنها را پیش بینی کرده بودیم. در بند فورس ماژور (شرائط اضطراری) قرارداد اگر نگاه کنید خواهید دید.

مجری: آقای مهندس، آیا مدل جدید قراردادهای نفتی  فارغ از بحث برجام تدوین شده است؟

حسینی: خیر؛ زمانی که بحث تدوین این قراردادها مطرح شده، بحث برجام مطرح نبود؛ بند فورس ماژور(شرائط اضطراری) به این صورت است که در صورت اتفاق افتادن مشکلی بگذارد و برود یا حالت به لحاظ حقوقی حالت فورس ماژور پیدا می کند که حکم فورس ماژور در قرارداد حقوقی مشخص است که طرفین تا زمانی که فورس ماژور است از مسئولیتشان ساقط می شوند یا نمی شود که در آن  صورت گفتیم که نقض قرارداد است که حکم آن هم در قرارداد مشخص است. این آن چیزی است که از یک قرارداد می توانید انتظار داشته باشید و نه بیشتر. بقیه مسائل بر می گردد به شرائط سیاسی و توافقاتی که با 1+5 می شود  و این که آن موضوع مدیریت شود.

اما از یک قرارداد آن چه که می شود انتظار داشت این است که ما هر دو حالت نفی یا اثبات آن را در نظر گرفتیم و راه حل آن را هم دیدیم. دیگر بحثی که آقای دکتر مطرح کردند بحث منابع بود؛ آقای دکتر ما می خواهیم منابع مان را توسعه دهیم. شما فرمودید که با اصول اقتصاد مقاومتی سازگاری ندارد.

مجری: آقای مهندس یک دقیقه بیشتر برای شما فرصت نداریم متاسفانه!

حسینی: خب، خیلی سئوال مطرح کردند و من باید به تک تک آنها جواب دهم.

مجری: اگر اجازه دهید...

حسینی: بند 14 اقتصاد مقاومتی به ما می گوید افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز کشور به منظور اثرگذاری در بازارجهانی نفت و گاز وبا تاکید بر توسعه ظرفیتهای تولید نفت وگاز بویژه در میدانهای مشترک. یک تکلیف قانونی است که اکتشاف و توسعه انجام شود تا ذخایر تولیدی کشور بالا برود. در بندهای 11 و 12 اقتصاد مقاومتی هم می گوید این کارها می تواند در تعامل با دنیا انجام شود، با اولویت کشورهای همسایه. ما این تکلیف قانونی را انجام دادیم. سئوال من این است که با کدام امکانات و کدام پول؟ شما مثل این که در این کشور زندگی نمی کنید و نمی دانید که کجا هستیم.

مجری : آقای مهندس من عذرخواهی می کنم...!

حسینی: این را هم اشاره کنم که منابع داخلی که آقای دکتر مطرح کردند که استفاده کنیم اتفاقا ما می خواهیم این کارها را انجام دهیم که شما می گویید؛ نه.

آقای دکتر می فرمایند شرکت ملی نفت ایران مضمحل می شود و ظرفیتهای داخلی ما رشد پیدا نمی کنند، در حالیکه ما  ظرفیت داخلیمان را برای مشارکت گذاشته ایم.

مجری: اجازه دهید برویم سراغ آقای دکتر میرکاظمی، آقای میرکاظمی درباره سی دها اگر توضیحی بفرمایید واقعا فرصت ما خیلی کم است در حد 30 ثانیه.

میرکاظمی: من اشاره هم کردم چیزی که داده شده مصوبه هیئت دولت است نه فرمت قراردادها. آقای حسینی آنجا تشریف دارند آیا متن قرارداد را در اختیار نمایندگان مجلس قرار دادند؟ ما بحثمان این است که انتقادهایی که نمایندگان مجلس و کارشناسان در این زمینه دارند شما مقابله نکنید اینها را، بلکه مطالعه کنید که در متن قراردادی که در آینده تنظیم می کنید آن را ببینید و در اختیار نمایندگان و صاحبنظران قرار دهید. متن قراردادی که شما نام شرکت، مبلغ و زمان و قرارداد واقعی منعقد شده  در آن نیست یک فرمت قراردادی  است که هیچ اشکالی ندارد  که در اختیار صاحبنظران قرار دهید تا درباره آن نظر بدهند و این اصلا جنبه محرمانه ندارد.