جیم کرافورد مدیر عامل شرکت تجاری اینترامارات شارجه در روزنامه نشنال نوشت: گرچه بهای نفت در هفته گذشته به بالای 50 دلار آمریکا برای هر بشکه نیز رسید، اما نشست روز پنجشنبه وزیران نفت سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در وین به هیچ وجه به نفع کسانی که امیدوارند که این سازمان موفق به تصویب و نهایی کردن طرح تثبیت سطح تولید شود، نخواهد بود.

سیاست عربستان سعودی که در نشست فوق العاده آوریل دوحه با پیشنهاد روسیه برای محدود کردن میزان افزایش تولید نفت خام، مخالفت کرد، در دوره خالد الفالح وزیر نفت تازه این کشور همچنان بر افزایش سهم این کشور در بازار جهانی نفت و واگذار کردن تعیین قیمت های نفت به رقابت آزاد میان عرضه کنندگان نفت، متمرکز باقی مانده است.

عربستان سعودی باتوجه به فراهم کردن ظرفیت اضافی یک میلیون و 500 هزار بشکه در روز، به آسانی می تواند تولید خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و هیچ تردیدی در باره عزم و تصمیم این کشور برای افزایش ظرفیت و عرضه به منظور بیرون راندن تولیدکنندگان نفت پر هزینه از بازار، وجود ندارد.

این کشور که بر خلاف روند کاهشی میزان حفاری های بین المللی فراساحلی و محدود شدن چارچوب تولید نفت شیل (ماسه ای) آمریکا، میزان حفاری های خود را افزایش داده و بیشتر از هر زمان دیگری برای افزایش ذخایر نفت و گاز طبیعی خود تلاش می کند، احتمالا از بالاترین و غنی ترین ذخایر نفت ماسه ای (شیل) در جهان برخوردار بوده و اولویت سیاست شرکت سعودی آرامکو را افزایش تولید گاز طبیعی برای جایگزینی استفاده از نفت خام سنگین برای تولید برق، قرار داده است.

این اقدام عربستان در درازمدت موجب می شود که نفت خام بیشتری برای صدور در اختیار داشته باشد و یارانه عظیم اختصاص داده شده به تولید برق را که بر اساس آن نفت سنگین به بهای هر بشکه حدود 2 دلار قیمت گذاری شده است، کاهش دهد.

تجدیدساختار صنایع نفت و انرژی عربستان، منطقی سازی بخش انرژی سعودی را که الفالح به عنوان رییس سعودی آرامکو پیگیری می کند، تسریع خواهد کرد.

اما تغییر راستای اقتصاد عربستان سعودی عمدتا از راه درآمدهای نفتی تامین خواهد شد و این نگرانی آشکار وجود دارد که بخش بزرگی از ذخایر و منابع نفت وگاز عربستان که به گفته برخی کارشناسان و علی النعیمی وزیر انرژی پیشین این کشور بالغ بر یک تریلیون بشکه است، دست نخورده در زیر زمین باقی بماند.

افزایش ظرفیت نفت وگاز عربستان در دراز مدت، واقعیتی است که بازار نفت را به چالش خواهد کشید و بر تصورات پشین که هدف اصلی اوپک، تثبیت بازار نفت با بهای عادلانه برای این کالاست، مهر پایان خواهد زد.

این در حالیست که دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس نیز قصد افزایش ظرفیت تولید خود را دارند. هدف امارات رساندن ظرفیت تولید روزانه از 2.8 میلیون به 3.5 بشکه و فروش بیشتر نفت است و کویت برای اجرای برنامه افزایش تولید به میزان 500 هزار بشکه در روز و قطر برای فروش نفت بیشتر به منظور جبران کسری بودجه ناشی از سقوط قیمت نفت، تلاش می کند.

در این میان، عامل غیرقابل پیش بینی، ظرفیت تولید نفت ایران است که گرچه دولت این کشور مانند عراق مایل به افزایش ظرفیت از طریق بازیافت میدان های نفتی پس از لغو تحریم های سازمان ملل متحد است، اما سرعت اجرای این اقدام به علت ادامه تحریم های مالی آمریکی و تردید شرکت های غربی برای بازگشت به ایران، نامشخص است.

عزم ایران برای عرضه ذخایر عظیم این کشور به بازار در دراز مدت، بر خلاف سیاست پیشین محدود کردن تولید برای به حداکثر رساندن قیمت است.

این واقعیت به شدت بر نشست آتی اوپک سایه خواهد افکند که ایران ممکن است در آن خواستار کاهش تولید همه اعضا به استثنای خود شود که سیاست غالب در آن آشکارا از تثبیت قیمت به بازپس گیری سهم بازار تبدیل شده است.

به گفته عبدالله بن حمد العطیه وزیر پیشین نفت قطر، در صورتی که این سازمان سیاست پیشین خود را برای تثبیت بازار دنبال کند، افزایش تولید نفت شیل منجر به از دست رفتن سهم اوپک در بازار خواهد شد.

بنابراین این سازمان هیچ راه چاره ای جز دست برداشتن از تلاش ها برا ایجاد توازن در بازار و تمرکز بر تولید ذخایر بیشتر ندارد.

اگر اوپک بخواهد به فلسفه وجودی خود در باره نفت بازگردد، در نشست روز پنجشنبه آشکار خواهد شد.

به گفته برخی کارشناسان، این واقعیت تازه که ناقوس مرگ اوپک است، در صورت تغییر خط مشی این سازمان و روی آوردن به سیاست کشورهای حوزه خلیج فارس برای به حداکثر رساندن سهم بازار به جاری افزایش قیمت ها، به آسانی می تواند آغاز تازه ای برای این گروه نفتی باشد.