1- اصلاح قوانین: در این بخش در سالهای اخیر برخی کشورها برای جذب سرمایه های خارجی در صنعت نفت، تحولات اساسی ایجاد کرده اند، از کشور ترکیه در همسایگی ما تا کشور مکزیک تغییرات اساسی را در قوانین ناظر بر صنعت نفت خود با هدف جذب سرمایه بیشتر ایجاد کرده اند. این اقدام در مکزیک تا جایی پیش رفت که به انقلاب نفتی شهرت یافت.

2- اصلاح شرایط قراردادی: کشورهای میزبان و صاحب ذخایر نفتی تحولی اساسی در چارچوب شرایط قراردادی خود ایجاد کرده اند که مهمترین آن ماه جاری در هند رخ داد، این کشور چارچوب قراردادهای نفتی را برای جذابیت بیشتر از قرارداد مشارکت در تولید به مشارکت در درآمد تغییر داده است. (وزیر نفت و گاز طبیعی هند هفته گذشته این خبر را اعلام کرد) در این چارچوب قرار است، هند مناقصه ای برای طرحهای نفت و گاز خود برگزار کند.

3- اصلاح ساختار اجرایی: کشورها و شرکتهای نفتی اعم از شرکت ملی نفت و شرکتهای بین المللی بسیاری از شرکتهای نفتی در حال ادغام با هم بوده و حتی شرکتهایی همچون بی پی در سالهای اخیربا هدف کاهش هزینه و افزایش کارآیی و ارتقای توان رقابت، ساختار اجرایی خود را اصلاح کردند.

به عنوان نمونه اکنون شرکتهای بزرگ دنیا از جمله، شل، توتال که در اقصی نقاط جهان فعالیتی گسترده دارند، ساختار اجرایی کارآمدی دارند؛ به عنوان نمونه شرکت توتال با 100 هزار نیروی انسانی در 130 کشور جهان طرحهای اجرایی را انجام می دهد.

بی پی که در 80 کشور جهان طرحهای در حال اجرا دارد شمار کارکنانش به 84 هزار تن می رسد؛ شرکت انگلیسی-هلندی شل در 70 کشور جهان فعالیت دارد و 94 هزار تن نیروی انسانی دارد.

شرکت سعودی آرامکو به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت جهان با بیش از 10 میلیون بشکه در روز، 60 هزار نیروی انسانی دارد.

موارد بالا بیانگر آن است که کشورها و شرکتهای نفتی باید سه عامل اصلاح قوانین، اصلاح شرایط قراردادی و اصلاح ساختار اجرایی را مدنظر قرار دهند؛ در غیر این صورت در دوره نفت ارزان با بحران و ورشکستگی اقتصادی همراه خواهند شد.

ما نیز به عنوان یک کشور نفتی باید در این مسیر حرکت کنیم و شاخصهای مورد اشاره را مورد توجه قرار دهیم. بویژه با توجه به اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی که در آنها تصریح شده است: پویایی و چابکسازی فعالیت شرکت ملی نفت ایران در چارچوب اصول بازرگانی قید شده است.

صنعت نفت ایران نیز  باید سه شاخص را در دوره نفت ارزان مورد توجه قرار دهد و با تقویت این ارکان سبب تقویت و شتاب توسعه صنعت نفت در کشور شود.

رضا پاکدامن
کارشناس حوزه انرژی