جمهوری آذربایجان با مساحتی حدود 86 هزار و 600 کیلومتر مربع و با جمعیتی بالغ بر 9 میلیون و 590 هزار نفر ( جولای ٢٠١٣ ، اداره اطلاعات و آمار آمریکا) ، بزرگترین کشور قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای جنوب غربی و در کنار دریای خزر است. پایتخت آن باکو است.
آذربایجان دارای میراث فرهنگی باستانی و تاریخی و کشوری با اکثریت جمعیت مسلمان است. جمهوری دمکراتیک آذربایجان که در ۱۹۱۸ تاسیس شد، در ۱۹۲۰ به اتحاد  جماهیر شوروی ضمیمه شد. آذربایجان در سال ۱۹۹۱ استقلال خود را بازیافت. جمهوری خودمختار نخجوان که از خاک اصلی جمهوری آذربایجان جدا مانده و استان خودمختار قره‌باغ کوهستانی نیز واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند.
کشورهای ایران در جنوب، ارمنستان و ترکیه در غرب، گرجستان در شمال غربی و روسیه در شمال، همسایگان جمهوری آذربایجان محسوب می‌شوند؛ همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در کنارهٔ دریای خزر است.

تولید ناخالص داخلی آذربایجان در سال ٢٠١٢ با رشد 2.2 درصدی، بالغ بر 68.8 میلیارد دلار گزارش شده است. در این سال، بخش کشاورزی 6 درصد، بخش صنعت 63.8 درصد و بخش خدمات 30.2 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده است.
حجم کل صادرات آذربایجان در سال ٢٠١٢، چیزی بالغ بر 60.96 میلیارد دلار و واردات این کشور حدود 10.06 میلیارد دلار اعلام شده است.
درآمدهای بودجه آذربایجان در سال ٢٠١٢، بالغ بر 22 میلیارد دلار و مصارف بودجه ای آن 21.7 میلیارد دلار اعلام شده و بدهی خارجی این کشور تا ٣١ دسامبر ٢٠١٢، حدود 7.608 میلیارد دلار گزارش شده است.
آذربایجان یکی از قدیمی ترین تولید کنندگان نفت در جهان است. توسعه نفت و گاز و صادرات آن از جمله عوامل موثر در رشد اقتصادی آذربایجان است و این کشور رابه یکی از تامین کننده های مهم بازار انرژی اروپا تبدیل کرده است. اقتصاد جمهوری آذربایجان شدیدا وابسته با صادرات انرژی است به طوری که برابر آمارهای صندوق بین المللی پول، صادرات نفت و گاز، حدود 90 درصد از صادرات این کشور را به خود اختصاص می دهد.

در سال 2010، گاز طبیعی 66 درصد و نفت 31 درصد از کل مصرف انرژی داخلی آذربایجان را به خود اختصاص داده است. انرژی آبی نقش حاشیه ای را در تامین تقاضای داخلی انرژی این کشور به عهده دارد.

نفت
برابر آمار منتشره از سوی مجله بین المللی نفت و گاز (Oil and Gas Journal)، تا پایان ژانویه 2013، ذخایر اثبات شده نفت خام آذربایجان در حدود 7 میلیارد بشکه تخمین زده شده است.
یه گزارش سازمان مطالعات انرژی ایالات متحده، مجموع تولید نفت آذربایجان در سال 2012 حدود 930 هزار بشکه در روز اعلام شده است که از این مقدار حدود 85 هزار بشکه در روز جهت مصارف داخلی مورد استفاده قرار گرفته است. این کشور در سال 2012، در بین 20 صادر کننده بزرگ نفت جهان قرار گرفت.

اولین کارخانه پارافین در جهان، درسال 1823 میلادی در آذربایجان افتتاح شد و اولین میدان نفتی در این کشور در سال 1846، حفر شده است. اولین سایت دریایی آذربایجان مربوط می شود به میدان نفتی " نفت داشلاری" در آبهای کم عمق دریای خزر که هنوز هم از آن نفت استخراج می شود.
بزرگترین حوزه های هیدرو کربنی آذربایجان در بخش دریایی این کشور و در دریای خزر قرار گرفته است، به خصوص میدان " آذری چراغ گونشلی" که در سال 2012 بیش از 80 درصد از کل تولید نفت این کشور را به خود اختصاص داده است. این میدان با ذخیره ای حدود 5 میلیارد بشکه نفت بزرگترین میدان نفتی آذربایجان است که بیشترین ذخایر نفتی این کشور را در خود جای داده است.
آذربایجان به طور خالص یکی از صادر کنندگان عمده نفت خام است، اما این کشور مقداری نفت خام از ترکمنستان و قزاقستان وارد می کند.

بخش سازمانی
اگر چه شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (the State Oil Company of Azerbaijan Republic - SOCAR )، همه بخشهای نفت این کشور را در اختیار دارد ، اما این شرکت تنها 20 درصد از تولید نفت آذربایجان را انجام می دهد و 80 درصد باقی مانده توسط شرکتهای نفتی بین المللی تولید می شود.
تقریبا بلافاصله بعد از استقلال آذربایجان از شوروی سابق، این کشور اجازه مشارکت خارجی در بخش نفت را صادر کرد و موافقت نامه های مشارمت در تولید را با شرکتهای بین المللی نفت به امضا رساند.
شرکت دولتی نفت آذربایجان که در حدود 20 درصد از تولید نفت این کشور را انجام می دهد، مسئولیت اکتشاف و تولید نفت و گاز طبیعی در آذربایجان، مدیریت دو پالایشگاه، راهبری سیستم های خط لوله و مدیریت صادرات و واردات نفت و گاز طبیعی این کشور را بر عهده دارد.

اکتشاف و تولید
تولید نفت در آذربایجان از 315 هزار بشکه در روز در سال 2002 به یک میلیون بشکه در روز در سال 2010 افزایش یافته است. با این حال تولید از آن زمان به بعد به 932 هزار بشکه در روز در سال 2012 کاهش نشان می دهد.
آمارهای ماهیانه از جولای 2013 نشان می دهد که روند کاهش تولید آذربایجان همچنان ادامه دارد و در هفت ماه نخست سال جاری میلادی به متوسط 910 هزار بشکه در روز سقوط کرده است. بنا به پیش بینی های سازمان مطالعات انرژی آمریکا، تولید نفت جمهوری  آذربایجان در سال 2014 به حدود 850 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.

میدان نفتی "آذری چراغ گونشلی" به عنوان میدان اصلی تولید نفت آذربایجان بالغ بر 167 مایل مربع را پوشش می دهد و در 62 مایلی شرق باکو در دریای خزر واقع شده است. انتظارها بر این بود که تولید نفت از این میدان به یک میلیون بشکه در روز بالغ شود اما در دو سال گذشته و به دلیل اتفاقات غیر قابل پیش بینی در تولید به اهداف تعیین شده نرسیده است و برخی مشکلات فنی نیز منجر به کاهش میزان تولید از این میدان شده است.
آذربایجان به وسیله اجرای یک عملیات توسعه ای به نام پروژه نفت چراغ (Chirag Oil Project the - COP)، در نظر دارد نسبت به افزایش تولید و بازیافت نفت از میدان " آذری چراغ گونشلی" (Azeri Chirag Guneshli – ACG)، از طریق یک میدان جدید دریایی اقدام کند.
با توجه به گزارشهای BP انتظار می رود پروژه نفت چراغ ( COP ) در اواخر سال 2013 و با حداکثر ظرفیت 360 هزار بشکه در روز راه اندازی شود.

صادرات نفت
صنعت نفت آذربایجان با ساخت خط لوله نفت باکو_ تفلیس_ جیحان ( BTC - Baku-Tbilisi-Ceyhan ) دگرگون شد و این خط لوله پتانسیلهای نفت این کشور برای صادرات را متحول کرده است. این کشور به طور عمده صادر کننده نفت خام و میعانات گازی است و در بخش فراورده های نفتی نیز، صادرات اندکی انجام میدهد.
صادرات سوخت مایع آذربایجان در سال 2012 بالغ بر 850 هزار بشکه در روز گزارش شده است و مقایسه این حجم از صادرات با آمارهای سال 2011 حاکی از کاهش 7 درصدی در این بخش است. صادرات نفت آذربایجان در سال 2010 با 967 هزار بشکه در روز به اوج خود رسید، اما پس از این سال همراه با کاهش تولید، صادرات این کشور نیز هر سال کاهش یافته است.

اگر چه آذربایجان به طور عمده صادر کننده نفت خام و میعانات گازی است اما این کشور در مقیاس پایین نسبت به صادرات فراورده های نفتی شامل؛ دیزل، بنزین و سوخت جت به کشورهای همسایه، ار جمله روسیه و گرجستان مبادرت می کند.
حدود 80 درصد از صادرات نفت آذربایجان از طریق سه خط لوله صادراتی و مابقی آن به وسیله کامیون و راه آهن انجام می شود.

خطوط لوله انتقال نفت:
Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

خط لوله باکو_تفلیس_جیحان

خط لوله باکو_تفلیس_جیحان (  Baku_tbilisi_ceyhan ؛  BTC )که فعالیت آن از سال 2006 آغاز شده است با ظرفیت یک میلیون بشکه در روز و با طول 1100 مایل ( حدود 1760 کیلومتر)، نفت را از ترمینال سنگچال در نزدیکی باکو و از طریق آذربایجان، گرجستان و ترکیه به بندر جیحان در مدیترانه منتقل می کند و از آنجا نفت به وسیله تانکر به بازارهای جهانی حمل می شود.

خط لوله باکو_نووروسییسک
خط لوله باکو_نووروسییسک یا خط لوله صادراتی مسیر شمال (NREP - Northern Route Export Pipeline )، با طول 830 مایل ( حدود 1328 کیلومتر )، دیگر خط لوله انتقال نفت آذربایجان است که با ظرفیت 100 هزار بشکه در روز و از سال 1996 فعالیت آن آغاز شده است.
این خط لوله از ترمینال سنگچال به نووروسییسک روسیه در دریای سیاه اجرا شده است. شرکت دولتی نفت آذربایجان مجری بخش آذربایجان و ترانسنفت مجری بخش روسی این خط لوله است.
به طور مداوم، اختلافاتی در خصوص تعرفه های حمل و نقل به وسیله این خط لوله، بین طرفین وجود داشته است که انتقال نفت از مسیر این خط لوله را با چالشهای خاص خود روبرو کرده است.
پیشنهادهایی برای افزایش ظرفیت این خط لوله از 100 هزار بشکه به 180 هزار تا 300 هزار بشکه در روز وجود دارد که می تواند به عنوان یکی از عوامل کلیدی برای افزایش هر چه بیشتر تولید نفت از دریای خزر در نظر گرفته شود.

خط لوله باکو_ سوپسا
بیشتر نفت سبک " آذری لایت" از طریق خط لوله باکو_ سوپسا ( Baku-Supsa pipeline )؛ خط لوله مسیر غربی (Western
Route Export Pipeline )، که فعالیت آن از سال 1999 آغاز شده است، با طول 520 مایل ( حدود 832 کیلومتر ) و ظرفیت حدود 145 هزار بشکه در روز، از باکو به سوپسای گرجستان در دریای سیاه و از آنجا به وسیله تانکر، از طریق تنگه های ترکیه به بازارهای اروپایی حمل می شود.

پایین دستی نفت
برابر آمار منتشره از سوی مجله بین المللی نفت و گاز ( OGJ )، ظرفیت پالایش نفت خام آذربایجان تا ژانویه 2013، حدود 399 هزار بشکه در روز اعلام شده است.
نفت خام آذربایجان، در داخل این کشور و در دو پالایشگاه باکو با ظرفیت 239 هزار بشکه در روز و پالایشگاه جدید باکو با ظرفیت 160 هزار بشکه در روز، تصفیه می شود.

گاز طبیعی
با راه اندازی میدان گازطبیعی و میعانات گازی شاه دنیز در اواخر سال 2006، جمهوری آذربایجان به یکی از صادر کننده های خالص گاز طبیعی تبدیل شد.
به گزارش مجله بین المللی نفت و گاز ( OGJ )، ذخایر گاز طبیعی اثبات شده آذربایجان تا ژانویه 2013 در حدود 35 تریلیون فوت مکعب ( 991 میلیارد متر مکعب ) تخمین زده می شود که اکثریت قریب به اتفاق آن مربوط به میدان گازی شاه دنیز است.
آذری گاز، یک شرکت تابعه شرکت دولتی نفت آذربایجان، مسئولیت عمده فراوری گاز طبیعی، حمل و نقل، توزیع و ذخیره سازی در بازار داخلی را بر عهده دارد. آذنفت، دیگر شرکت فرعی شرکت دولتی نفت آذربایجان، مسئولیت اکتشاف، توسعه و تولید از میادین قدیمی تر خشکی و میادین گاز طبیعی دریایی را به طور مستقیم با شرکت دولتی نفت آذربایجان بر عهده دارد.

شرکت عملیاتی بین المللی آذربایجان ( AIOC - Azerbaijan International Operating Company )، بزرگترین سرمایه گذار مشترک خارجی مرتبط با شرکت دولتی نفت آذربایجان است. این شرکت درگیر توسعه میادین گاز و نفت آذری چراغ گونشلی ( ACG - Azeri Chirag Guneshli ) و میدان گازی شاه دنیز است.
شرکت استات اویل و BP از بزرگترین کنسرسیومهای فعال در میدان شاه دنیز هستند که هر یک 25.5 درصد از سهام این میدان را در مالکیت دارند. دیگر سهامداران کنسرسیوم عبارتند از : توتال، لوک اویل، شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR ) و شرکت بین المللی نفت ایران ( NICO )؛ هر یک با 10 درصد سهام و شرکت نفت ترکیه ( TPAO) با 9 درصد سهام.

اکتشاف و تولید گاز
میدان شاه دنیز، یکی از بزرگترین میادین گاز طبیعی و میعانات گاز جهان است که در سال 1999 کشف شده است.در صورت توسعه کامل این میدان انتظار می رود حد اکثر ظرفیت آن به 565 میلیارد فوت مکعب ( علاوه بر 315 میلیارد فوت مکعب فاز یک ) بالغ شود که آن را به یکی از بزرگترین پروژه های توسعه گاز در جهان تبدیل می کند. انتظار می رود تولید از این فاز توسعه ای از سال 2017 آغاز شده و عرضه آن به بازارهای اروپایی در سال 2019 صورت گیرد.
توسعه میدان گازی شاه دنیز (Full Field Development – FFD) در حال حاضر در مراحل پایانی مهندسی و طراحی فاز (front end engineering design - FEED ) قرار دارد. انتقال گاز میدان شاه دنیز از دریای خزر به اروپا نیازمند افزایش خطوط لوله موجود و توسعه زیرساختهای لازم است.
با توجه به گزارش BP، به عنوان اپراتور توسعه میدان شاه دنیز، گاز درجای این میدان در حدود 40 تریلیون فوت مکعب ( 1.133 تریلیون متر مکعب ) تخمین زده می شود که در عمق فلات آبهای دریای خزر ( تا زیر 1600 فوتی یا 488 متری عمق آب) واقع شده است.
به گزارش اداره گمرک جمهوری آذربایجان، مجموع تولید گاز طبیعی آذربایجان در سال 2012 میلادی با ٥,٤ درصد کاهش به ١٧.٢ میلیارد مترمکعب ( حدود 47 میلیون متر مکعب در روز) رسیده است.
همچنین، برابر اعلام مرکز مطالعات انرژی آمریکا، تولید و مصرف گاز طبیعی خشک آذربایجان در سال 2011 به ترتیب بالغ بر 17.9 میلیارد متر مکعب (حدود 49 میلیون متر مکعب در روز ) و 444 میلیارد فوت مکعب ( حدود 34.5 میلیون متر مکعب در روز ) گزارش شده است.
در سه ماهه اول سال 2013، از میدان شاه دنیز، روزانه 951 میلیون فوت مکعب( حدود 27 میلیون متر مکعب ) گاز و بالغ بر 55 هزار و 300 بشکه میعانات گازی تولید شده است.
به گزارش BP، از آغاز تولید از میدان شاه دنیز در اواخر سال 2006 تا پایان سه ماهه نخست سال 2013، حدود 1.4 تریلیون فوت مکعب ( 39.6 میلیارد متر مکعب ) گاز طبیعی و 85 میلیون بشکه میعانات گازی از این میدان به بازار های جهانی صادر شده است.
تقریبا تمام گاز طبیعی آذربایجان از دو میدان دریایی آذری چراغ گونشلی و شاه دنیز تولید می شود. تولید از میدان گاز طبیعی و میعانات گازی شاه دنیز از اواخر سال 2006 آغاز شده است.

صادرات گاز طبیعی
کشف و توسعه میدان گازی شاه دنیز به همراه راه اندازی خط لوله جنوب قفقاز (SCP - South
Caucasus Pipeline )، جمهوری آذربایجان را به یکی از صادر کنند گان خالص گاز طبیعی از سال 2007 تبدیل کرده است. این کشور تا پیش از این زمان یکی از وارد کنندگان گاز طبیعی از روسیه بوده است.
صادرات گاز آذربایجان عمدتا به وسیله خط لوله جنوب قفقاز انجام شده است.
بخش دیگر گاز طبیعی آذربایجان از طریق خط لوله گازی-مگومد-موزدک و خط لوله باکو-آستارا به ترتیب به روسیه و ایران حمل می شود.
بیشتر گاز طبیعی آذربایجان عازم مقصد ترکیه است، اما حجم کوچکی از آن از طریق ترکیه، مجددا به یونان صادر می شود.
به گزارش اداره گمرک جمهوری آذربایجان ، صادرات گاز طبیعی آذربایجان در سال ٢٠١٢ در قیاس با سال پیش از آن با ١,٤ درصد کاهش به ٦.٩٩ میلیارد مترمکعب ( حدود 19 میلیون متر مکعب در روز ) رسیده است.

خطوط لوله گاز
خط لوله قفقاز جنوبی (SCP - South Caucasus Pipeline )
خط لوله قفقاز جنوبی، مجرای اصلی صادرات گاز طبیعی آذربایجان است که با عنوان خط لوله باکو_تفلیس_ارزروم نیز شناخته می شود. این خط لوله 429 مایلی ( حدود 692 کیلومتری ) و 42 اینچی با ظرفیت انتقال 300 میلیارد فوت مکعب درسال ( حدود 23.3 میلیون متر مکعب در روز) به موازات خط لوله نفتی باکو_تفلیس_جیحان Baku-Tbilisi-Ceyhan) ؛ BTC) و تا قبل از ارزروم قراردارد و از سال 2007 صادرات گاز طبیعی را آغاز کرده است.
برابر گزارش منتشره از سوی بلومبرگ ( آپریل 2013)، به گفته کریستین گیدیسلی، مدیرعامل شرکت توتال در آذربایجان، شرکای میدان گازی شاه‌دنیز قصد دارند ظرفیت انتقال گاز خط لوله ٦٩٢ کیلومتری قفقاز جنوبی را که پایانه سانگاچال در نزدیکی باکو را از مسیر گرجستان به شهر شرقی ترکیه ارزوروم متصل می کند، سه برابر کنند.
مدیرعامل شرکت توتال یادآور شده است: افزایش ظرفیت انتقال گاز این خط لوله پیش از طرح توسعه فاز دوم میدان گازی شاه‌دنیز در سال ٢٠١٧ تکمیل خواهد شد.

خط لوله گازی_ماگومد_مزدک (Gazi-Magomed-Mozdok Pipeline)
این خط لوله 150 مایلی ( 240 کیلو متری )، تحت موافقتنامه بین گازپروم و شرکت نفت آذربایجان که در سال 2009 به امضا رسانده اند، گاز طبیعی را از آذربایجان به روسیه منتقل می کند. تا قبل از سال 2007، این خط لوله گاز طبیعی را از روسیه به آذربایجان انتقال می داد ، اما به موجب توافقنامه سال 2009، جریان معکوس گاز امکانپذیر شد و صادرات گاز از طریق این خط لوله به روسیه از سال 2010 با حدود 35 میلیارد فوت مکعب در سال ( 2.7 میلیون متر مکعب در روز ) آغاز شد.

خط لوله باکو_آستارا ( Baku-Astara Pipeline )
در نتیجه تنش بین آذربایجان و ارمنستان، آذربایجان مبادله گاز طبیعی با ایران را از سال 2006 آغاز کرد. بر این اساس آذربایجان از طریق خط لوله باکو_ آستارا، نسبت به انتقال گاز به ایران مبادرت می کند و سپس ایران از طریق خط لوله 30 مایلی سلماس_ نخجوان نسبت به انتقال گاز به نخجوان اقدام می کند.
نخجوان به دلیل دور افتادن از سرزمین اصلی آذربایجان ( به دلیل وجود خاک سرزمینی ارمنستان)، یه خط لوله سراسری این کشور وصل نشده است. مطابق با یک قرارداد ٢٥ ساله گاز طبیعی بین ایران و جمهوری آذربایجان که در سال 2004 بین مسئولان انرژی تهران و باکو امضا شد، ایران روزانه نزدیک به دو میلیون مترمکعب گاز تحویلی از آذربایجان را از طریق مرز آستارا به نخجوان سوآپ می‌کند. حق کمیسیون ایران برای این حمل و نقل 15 درصد اعلام شده است.

پروژه‌های آتی خطوط لوله انتقال گاز آذربایجان
تعدادی خط لوله جدید در آذربایجان طی سال‌های گذشته پیشنهاد شده که تقریباً تمامی آنها به توسعه میدان گازی شاه دنیز وابسته هستند. در این بین برخی از پروژه های مطرح شده مانند خط لوله ناباکو، صحبتهای زیادی را به دنبال داشته ولی نتیجه ای در پی نداشته است. اما تصور می شود سه پروژه از پروژه های ارائه شده توسط کنسرسیوم شاه دنیز، قابلیت تداوم و اجرا را داشته باشند.

گزینه های پیشنهادشده عبارتند از:
توسعه خط لوله قفقاز جنوبی (the South Caucasus Pipeline )
در این طرح، یک خط لوله جدید، موازی با خط لوله موجود، در سرتاسر آذربایجان و گرجستان و همچنین دو ایستگاه افزایش فشار جدید در گرجستان افزوده خواهد شد. پس از این قرار است ظرفیت این خط لوله به بیش از 700 میلیارد فوت مکعب در سال ( حدود 54.3 میلیون متر مکعب در روز ) افزایش پیدا کند. این خط لوله گاز طبیعی، در مرز گرجستان و ترکیه به خط لوله ترانس آناتولی و ترانس آدریاتیک متصل خواهد شد.

ساخت خط لوله گاز ترانس آناتولی (TANAP - Trans Anatolian Natural Gas Pipeline )
خط لوله گاز ترانس آناتولی قرار است گاز طبیعی میدان شاه دنیز را از طریق ترکیه منتقل کند. این خط لوله 56 اینچی از مرز گرجستان و ترکیه به مرز ترکیه و یونان اجرا خواهد شد.
خبرگزاری آذری آپا به نقل از مطبوعات ترکیه، با اشاره به توافقات حاصله بین دولتین آذربایجان و ترکیه و آماده شدن بستر حقوقی لازم برای آغاز مراحل اجرائی طرح ، زمان شروع عملیات ساخت بخشی از خط لوله تاناپ که قرار است از اراضی ترکیه عبور کند را سال جاری میلادی ( 2013) اعلام کرده است.
پیش بینی می شود عملیات احداث خط لوله تاناپ بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به پایان برسد . در مرحله اول، ظرفیت انتقال این خط لوله ۱۶ میلیارد متر مکعب در سال خواهد بود و در سال ۲۰۲۳ به ۲۳ میلیارد و در سال ۲۰۲۶ به ۳۱ میلیارد مترمکعب افزایش خواهد یافت.
بر پایه این گزارش ، میزان گاز صادراتی از طریق این خط لوله به اروپا در مرحله نخست فعالیت آن ۱۰ میلیارد متر مکعب از ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز انتقالی از طریق این خط لوله در نظر گرفته شده و ۶ میلیارد متر مکعب باقیمانده نیز صرف تامین نیاز داخلی ترکیه خواهد شد.
به نوشته این رسانه آذری، در حال حاضر سهم شرکت دولتی نفت آذربایجان در این طرح ۸۰ درصد و سهم ترکیه ۲۰ درصد است، ولی جمهوری آذربایجان قصد دارد ۲۹ درصد از سهام خود در این طرح را به شرکتهای بی پی، استات اویل و توتال واگذار نماید.
خط لوله تاناپ قرار است گاز منطقه شاهدنیز -۲ جمهوری آذربایجان را به ترکیه و از طریق این کشور به اروپا انتقال دهد.

خط لوله ترانس آدریاتیک (TAP - Trans Adriatic Pipeline )
خط لوله ترانس آدریاتیک، گاز طبیعی صادراتی آذربایجان را از طریق یونان و آلبانی به ایتالیا حمل می کند. شرکت BP در ژوئن سال 2013، اعلام کرد که کنسرسیوم شاه دنیز، خط لوله ترانس آدریاتیک را برای ارائه سالانه حدود 350 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی ( حدود 27 میلیون متر مکعب در روز ) به اتحادیه اروپا انتخاب کرده است. خط لوله گازی تاپ به طول ٨٠٠ کیلومتر قرار است در سال ٢٠١٧ به بهره‌برداری برسد
به گزارش خبرگزاری ترند در 28 ژوئن 2013، سهامداران تاپ عبارتند از: شرکت های "آکسپو" سوئیس (%42.5)، "استات اویل" نروژ (%42.5) و "ای. او ان" آلمان (15%). این خط لوله قرار است به خط لوله ترانس آناتولی در مرز ترکیه با یونان متصل شود.
خط لوله تاپ که هزینه آن 7 تا 10 میلیارد دلار برآورد می شود قرار است با گذشتن از یونان، آلبانی و گذشتن از دریای آدریاتیک به سواحل جنوبی ایتالیا برسد. امتداد این خط لوله به اروپای غربی خواهد بود.
قبلا قرار بود خط لوله نابوکو گاز جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ایران و عراق را به اروپا منتقل کند، اما با تحریم های غرب عملا اعلام شد که گاز ایران از فهرست تامین کننده های بالقوه گاز این پروژه حذف شد.
ماه مه سال 2012، تغییراتی در ساختار اولیه خط لوله نابوکو اعمال شد، بدین معنی که گاز حوزه خزر با گذشتن از جمهوری آذربایجان و گرجستان به مرز ترکیه انتقال داده می شود.
بخش ترکیه این پروژه که از مرز گرجستان شروع می شود خط لوله "ترانس آناتولی" (تاناپ) نام دارد که با مشارکت شرکت سوکار و بوتاش ترکیه احداث خواهد شد. قرار شد خط لوله تاناپ به یکی از خطوط لوله "نابوکوی غربی" یا "ترانس آدریاتیک" در مرز ترکیه با اروپا متصل شود.
قرار است در مرحله اول در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز از فاز دوم میدان شاه دنیز جمهوری آذربایجان به ترکیه منتقل شود. ترکیه ۶ میلیارد متر مکعب از این گاز را خریده و ۱۰ میلیارد باقی مانده را به خط لوله تاپ تزریق خواهد کرد. در مرحله بعدی حجم گاز ارسالی از جمهوری آذربایجان به اروپا به ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال خواهد رسید. ایران ۱۰ درصد در میدان شاه دنیز آذربایجان سهم دارد.
میدان شاه دنیز جمهوری آذربایجان که فاز اول آن با تولید سالانه هشت میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب گاز چندین سال است که  راه اندازی شده، قرار است فاز دومش با ظرفیت تولید ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز، در سال ۲۰۱۷ افتتاح شود و کل گاز تولیدی این میدان یک تریلیون و ۲۰۰ میلیارد متر مکعبی، تا پنج سال آینده به ۲۵ میلیارد متر مکعب برسد.

منابع:
مرکز مطالعات انرژی آمریکا Last Updated: September 10, 2013
اداره اطلاعات و آمار آمریکا
مجله بین المللی نفت و گاز (Oil and Gas Journal- OGJ)
شرکت BP
پایگاه خبری بلومبرگ
خبرگزاری ترند آذربایجان
خبرگزاری آذری آپا