به گزارش شانا، صنعت پتروشیمی از جمله صنایع مادر و اشتغالزاست که محصولات آن در کشورهای صنعتی به عنوان تغذیه کننده اصلی صنایعی که محصولات نهایی را به دست مصرف کنندگان می رسانند مورد استفاده قرار می گیرد.
تنوع محصولات پتروشیمی می تواند حلقه های مفقوده صنایع بیشماری را تکمیل کند و بدون شک توسعه صنایع وابسته این صنعت نیز می تواند در تامین کالاهای مصرفی و برطرف کردن نیازهای صنایع داخلی کشور نقشی سزاوار ایفا کند.

صنعت پتروشیمی در ایران از سال 1343 هجری شمسی، یعنی 50 سال پیش فعالیت خود را با واحد کوچک تولیدی کود شیمیایی شیراز آغاز کرد و ایران در حال حاضر دومین تولید کننده و صادر کننده فرآورده های پتروشیمی در خاورمیانه است.
سهم تولید محصولات پتروشیمی ایران در سال 2012 از کل محصولات پتروشیمی تولید شده در جهان 2.31 درصد و سهم عربستان 4.6 درصد گزارش شده است.
برابر آمار منتشره توسط شرکت مدیریت برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، در سال 2012 کل محصولات تولیدی پتروشیمیایی در جهان حدود یک میلیارد و 506 میلیون و 118 هزار تن بوده که نسبت به سال 2010 حدود 44.06 درصد افزایش نشان می دهد. در طی این دوره، رشد تولید محصولات شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران نیز 45.9 درصد گزارش شده است.
به طور کلی وضع تولید فرآورده های پتروشیمی در سال 2012 نشان می دهد آسیا با 53 درصد، اروپا با 17.1 درصد و آمریکای شمالی با 13.4 درصد در رده های اول تا سوم تولید محصولات پتروشیمی جهان قرار گرفته اند و در مجموع بیش از 83.5 درصد از کل تولیدات پتروشیمی جهان را به خود اختصاص داده اند.
آمریکای مرکزی و جنوبی با سهم 4 درصدی، آفریقا با سهم 1.8 درصدی و اقیانوسیه با سهم 0.4 درصدی در رده های بعدی تولید محصولات پتروشیمی جهان در سال 2012 قرار دارند.
از مجموع تولیدات محصولات پتروشیمی در جهان در سال 2012، تولید محصولات شیمیایی با سهم 52.1 درصدی در مقایسه با تولید بخشهای پلیمری با سهم 22.5 درصد و کودهای شیمیایی با سهم 25.4 درصد، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده اند.
ترکیب تولید محصولات پتروشیمیایی ایران در سال 2012 نیز در بخش محصولات شیمیایی 58 درصد، در بخش محصولات پلیمری 18.4 درصد و در بخش کودهای شیمیایی 23.6 درصد گزارش شده است.
برابر ترازنامه هیدروکربوری وزارت نفت ایران، تا پایان سال 1391 تعداد 43 مجتمع پتروشیمی فعال با ظرفیت نصب شده 56.8 میلیون تن در زنجیره تولید قرار گرفته و میزان کل محصولات تولیدی آن 39.8 میلیون تن گزارش شده است.
وضع و سهم تجارت، موقعیت و جایگاه جهانی و خاورمیانه صنایع پتروشیمی ایران نشان می دهد سهم ایران در سال 1391 از ظرفیت تولید خاورمیانه و جهان نسبت به سال 1389 کاهش یافته که از جمله دلایل آن می توان به محدودیتهایی کشورهای غربی اشاره کرد.
درصد استفاده از ظرفیت بالقوه تولیدات مجتمعهای تحت پوشش شرکت صنایع پتروشیمی و شرکتهای واگذار شده از 76 درصد در سال 1390 به 70 درصد در سال 1391 کاهش یافته است.
آمارهای منتشره نشان می دهد، مجموع کل تولید مجتمعهای موجود واگذار شده به بخش خصوصی و شرکتهای صنایع پایین دستی پتروشیمی بخش خصوصی در سال 1391 نسبت به سال قبل با کاهش 2.93 میلیون تنی روبروست. این در حالی است که ظرفیت بالقوه کل تولیدات محصولات پتروشیمی در سال 1391 حدود 56.8 میلیون تن در سال بوده است.
از مجموع تولیدات محصولات پتروشیمی ایران در سال 1391 حدود 29.03 میلیون تن به فروش رفته که 13.27 میلیون تن آن به فروش داخلی (با 11.63 درصد رشد نسبت به سال قبل) و 15.76 میلیون تن به صادرات (با 13.63 درصد کاهش نسبت به سال قبل) اختصاص یافته است.
مجموع ارزش فروش داخلی محصولات پتروشیمی ایران در سال 1391 نسبت به سال قبل آن با افزایش 6 هزار و 351 میلیارد تومانی به 17 هزار و 477 میلیارد تومان افزایش یافته است. در طی همین دوره صادرات محصولات پتروشیمی با افت 2 میلیارد و 601 میلیون دلاری به 12 میلیارد و 61 میلیون دلار کاهش پیدا کرده است.
بر اساس اظهارات مسئولان پتروشیمی، مهمترین عوامل در استفاده نکردن از ظرفیت خالی مجتمعها را می توان به افزایش مصارف بین واحدی یا میان مجتمعی و همچنین نارسایی کیفیت ساخت تجهیزات، نارسایی دانش فنی کسب شده، تولید بنزین و نفت گاز و تحویل آن به شرکت ملی پالایش و پخش، کمبود خوراک و دیگر عوامل مانند نارساییهای آموزشی نسبت داد.
محمد حسن پیوندی، معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در مصاحبه ای با شبکه خبری بلومبرگ در 6 شهریورماه 1393 می‌گوید: تحریمهای ضدایرانی هنوز باعث ایجاد موانعی در فروش محصولات پتروشیمی ایران می‌شوند و این در حالی است که به‌موجب توافقنامه موقت ژنو قرار است محدودیتهای ناظر بر فروش این محصولات، در حین ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 به حال تعلیق درآیند.
پیوندی، بااعلام این خبر می‌گوید: انتقال وجوه ناشی از فروش این محصولات و فراهم آوردن پوشش بیمه‌ای برای صادرات آنها کماکان بزرگترین مانع پیش روی تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در ایران به شمار می‌رود.
به گفته وی: «برای صادرات محصولات پتروشیمی موانعی وجود دارد، اما این موانع به مسائل مربوط به بیمه ارتباط دارند. اوضاع بهتر شده است. تولیدات و صادرات محصولات ما ظرف سه تا چهار ماه گذشته بین 4 تا 6 درصد افزایش داشته است».
معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران با ارائه توضیحاتی بیشتر در این مورد می‌افزاید: «ما به‌دلیل مدیریت صنعتی و شرایط اقتصادی بهتر و تورم پایین‌تر شاهد افزایش تولیدات شیمیایی ایران از 40.6 میلیون تن و افزایش صادرات آن از 13 میلیون تن در سال تقویمی درنظر گرفته شده تا مارس 2014 بوده‌ایم».
وزارت خزانه داری آمریکا در خردادماه 1392 طی بیانیه ای هشت شرکت پتروشیمی بندرامام، پتروشیمی بوعلی سینا، پتروشیمی مبین، پتروشیمی نوری، پتروشیمی پارس، پتروشیمی شهیدتندگویان، پتروشیمی شازند و پتروشیمی تبریز را در فهرست شرکتهای تحریمی قرار داده بود.