به گزارش شانا، به نقل از وزارت نیرو، مرتضی موسوی با اشاره به وضعیت حوضه آبریز دریاچه ارومیه در سال آبی گذشته و اقدامهای انجام‌شده برای تثبیت آب این دریاچه، اظهارکرد: در ماههای اخیر وزارت نیرو سدهایی را که موجب افزایش برداشت از منابع آب حوضه می‌شد، سامان‌دهی کرد که در این راستا شاهد توقف احداث سد سیمینه‌رود، باراندوز و نازلو در استان آذربایجان غربی و سد لیلان‌چای در آذربایجان شرقی بودیم و آب ذخیره‌شده سد شهید مدنی هم فقط برای دریاچه ارومیه اختصاص پیدا کرد.

وی با تاکید بر کاهش قابل‌توجه میزان بارش و روان‌آبهای سطحی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، گفت: روند بلندمدت آب تجدیدشونده این حوضه هشت میلیارد و 800 میلیون مترمکعب بوده که این روند در 18 سال اخیر به هم خورده و حجم آب تجدیدشونده و میزان روان‌آبهای حوضه به هفت میلیارد و 24 میلیون کاهش پیدا کرده است.

موسوی درباره میزان بارش حوضه ارومیه در سال آبی گذشته (93-92)، گفت: در این سال این حوضه در مجموع 228 میلی‌متر بارش داشته که در مقایسه با سال آبی پیش از آن 23 درصد و درقیاس با میانگین بارش بلندمدت 32 درصد کاهش بارندگی ثبت شده است؛ روان‌آبهای حوضه نیز به‌شدت کاهش داشته است بطوری که تا 50 درصد کاهش روان‌آب داشته‌ایم. این میزان کاهش تاثیر عمده‌ای بر آب ورودی دریاچه داشته است.

مدیرکل دفتر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب حوضه دریاچه ارومیه ادامه داد: میزان بارش در این حوضه در سالهای اخیر از 385 به 317 میلی‌متر رسیده و با کاهش 68 میلی‌متر بارندگی مواجه بوده اما از طرفی میزان مصرف حوضه بویژه در بخش کشاورزی افزایش پیدا کرده است.

وی با بیان این‌که بحث مدیریت مصرف باید از بخش کشاورزی آغاز شود، گفت: 92 درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است و اگر ما بخواهیم برای پایداری منابع آب کشور گامی برداریم، باید راههای کاهش مصرف آب کشاورزی همچون اصلاح روشها و استفاده از سامانه‌های جدید آبیاری را تقویت کنیم.

موسوی ادامه داد: در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بدلیل عدم تعادل میان آب تجدیدشونده و مصرف، آب ورودی به دریاچه کاهش یافت و این دریاچه بصورت خاموش، سال به سال از تراز اکولوژیک خود پایین آمد و در زمان حاضر تراز آب در کمترین میزان ممکن قرار گرفته و نسبت به تراز اکولوژیک 3.9 متر پایین‌تر است.

مدیرکل دفتر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب حوضه دریاچه ارومیه با اشاره به اقدام موثر دولت برای احیای دریاچه، گفت: در زمان حاضر کارگروه ملی نجات دریاچه با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری و شماری از وزیران دولت و در سطح بعدی ستاد احیای دریاچه با محوریت دانشگاه شریف و با استفاده از تجربه‌ها و مشارکت علمی شماری از استادان دانشگاههای کشور از جمله دانشگاه تبریز و ارومیه در این‌باره فعالیت می‌کنند.

وی از تصویب 26 مصوبه و 98 طرح اجرایی برای احیای دریاچه خبر داد که در زمان حاضر این طرحها در مرحله تامین اعتبار قرار دارد.

موسوی درباره وضعیت سدهای این حوضه، گفت: در تمامی سدهای حاشیه دریاچه ارومیه 28 درصد آب تجدیدشونده این حوضه در پشت سدها ذخیره می‌شوند که این حجم آب مورد نیاز برای کشاورزی حدود 180 هزار هکتار از زمینهای پایین‌دست خود را تامین می‌کنند.

مدیرکل دفتر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب حوضه دریاچه ارومیه درباره بحث رهاسازی آب از پشت سدها برای دریاچه ارومیه، اظهارکرد: در این طرح تمامی جوانب کار باید درنظر گرفته شود؛ برخی از این سدها همچون سد بوکان، عمده آب موردنیاز شهرها و روستاهای استان آذربایجان‌شرقی و غربی را تامین می‌کنند؛ از طرفی بزرگترین شبکه آبیاری که بیشترین سطح زیرکشت را دارد، حوضه زرینه رود است که از همین سد بوکان تامین می‌شود.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم اقدامی برای رهاسازی آب از سدها برای تغذیه دریاچه انجام بدهیم، باید به این هم فکر بکنیم که معیشت کشاورزان چه خواهد شد؛ چراکه کشاورزی منطقه وابسته به این سدهاست.

موسوی با تاکید بر اهمیت دوره تثبیت دریاچه، گفت: برای دوره تثبیت دریاچه به این جمع‌بندی رسیده‌ایم که برای نتیجه بخش بودن سایر اقدامهای انجام‌شده، باید به سمت رهاسازی آب از سدهای موثر همچون سد بوکان برویم و این دوره تثبیت را تا سال 98 ادامه دهیم. در شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد بوکان، بخش کشاورزی استانهای آذربایجان‌شرقی و غربی ذی‌نفع هستند که در این منطقه هم زمینهای زراعی و هم باغهای میوه قرار دارند.

وی ادامه داد: شاید بتوانیم با جلب همکاری کشاورزان، آب کشتهای یکساله را قطع کرده و با توافق با مردم خسارت پرداخت کنیم اما برای باغها نمی‌توان کاری کرد؛ هم‌اکنون بررسیهایی در دست انجام است تا بتوانیم به روشهای مختلف آب باغهای کشاورزی منطقه را تامین کنیم و بتوانیم بخشی از آب سد بوکان را برای دریاچه ارومیه رهاسازی کنیم، مشروط بر این‌که بتوانیم همراهی اجتماعی را در منطقه جلب کنیم.

موسوی تصریح کرد: رهاسازی آب در دوره تثبیت دریاچه و تا زمان انتقال آب از حوضه‌های مجاور و تغییر الگوی مصرف کشاورزی در این حوضه موثر خواهد بود و امیدواریم پس از سال 98 دوره احیای دریاچه آغاز شود.

وی در ارتباط با استقرار مدیریت حوضه‌ای در سدها، گفت: قدمت زیادی از استقرار دفاتر مدیریت حوضه‌های آبریز نگذشته است اما وزارت نیرو هم‌اکنون مدیریت حوضه آبریز را بصورت سامانه و حوضه آبریز در دست انجام دارد که در این طرح سدها بصورت منطقه‌ای دیده نمی‌شوند و تاثیر کلی آنها در محیط زیست، آب زیرزمینی و پایین‌دست سدها درنظر گرفته می‌شود.

وی با بیان این که بازنگری در سدهای حوضه ارومیه با جدیت دنبال می‌شود گفت: حتی در جاهایی که سدها مطالعاتی ما توجیه‌پذیر نبودند، کار متوقف شده است ضمن آن‌که در برخی سدها نیز حجم مخزن سد فقط برای پاسخگویی به نیازهای اساسی کاهش یافته است تا از آثار سوء‌برداشت حداکثری جلوگیری شود.