اقتصاد بدون نفت هیچگاه به معنای عدم استفاده از این کالا و یا کنار گذاشتن آن نیست، بلکه اقتصاد بدون نفت به معنای عدم اتکا به درآمدهای نفتی است، این بخشی از اظهارات محمد خوش چهره، کارشناس مسائل اقتصادی در مورد بحث اقتصاد بدون نفت است.

آنچه در زیر می‌خوانید گفتگوی خبرنگار شانا با محمد خوش چهره کارشناس مسائل اقتصادی است:

معنای اقتصاد بدون نفت چیست و برای رسیدن به آن چه راهکارهایی لازم است؟

اقتصاد بدون نفت از مدتها قبل در نظام تصمیم‌گیری ایران مطرح شده بود و از ابتدای انقلاب اسلامی و در سال 1374 نیز رهبر معظم انقلاب، موضوع اقتصاد بدون نفت را به دولت دوران سازندگی گوشزد کردند.

اما اقتصاد بدون نفت از مفهوم شناسی دچار ابهام شد به گونه‌ای که برخی اقتصاد بدون نفت را به معنای کنار گذاشتن این کالای استراتژیک می‌دانند در صورتی که اقتصاد بدون نفت به معنای عدم اتکا به درآمدهای نفتی است نه کنار گذاشتن خود نفت.

بحث اقتصاد بدون نفت و عدم وابستگی به درآمدهای نفتی در حال حاضر در مرحله اجرا در چه شرایطی قرار دارد؟

شعار اقتصاد بدون نفت از ابتدای انقلاب و در دولتهای گذشته تا به امروز تکرار شده، اما اگر نگاه کنیم می‌بینیم که باوجود این که دولتهای متفاوتی در سالهای بعد از انقلاب روی کار آمده اند اما کارکرد آنها در مورد نفت شبیه هم بوده است، به طوری که شاهد بودیم درآمدهای نفتی در دولتهای نهم و دهم افزایش یافت و این درآمدها به 700 میلیارد دلار رسید.

وابستگی به درآمدهای نفتی دارای چه آسیبهایی است؟

وابستگی به درآمدهای نفتی یک آفت عمومی است و این موضوع به طور طبیعی تصمیم‌گیران را از تصمیم‌گیری عقلایی دور می‌کند و تصمیمهای آنها را براساس آزمون و خطا استوار خواهد کرد.

فاصله‌گیری از درآمدهای نفتی چه منافعی در بر خواهد داشت؟

عدم وابستگی به درآمدهای نفتی می‌تواند منجر به سالم‌سازی اقتصاد کشور شود، اما در قانون بودجه سال 93 اتکا به درآمدهای نفتی نزدیک به 70درصد رسید که این موضوع به اقتصادی که به متغییر برونزا به نام نفت و بازارهای جهانی و اوپک وابسته است می‌تواند آسیب رسان باشد.

در کشورهای صنعتی از چه درآمدهایی برای توسعه و تولید استفاده می‌شود؟

در کشورهای صنعتی 99درصد درآمدهای دولت از طریق مالیات و تولید تامین می‌شود و دولتها به رونق تولید حساس هستند و درآمدهای مالیاتی در ازای تولید بالا می‌رود، مطالعه بانک جهانی نشان می‌دهد 50درصد تولید ناخالص به صنعت برمی‌گردد، اما در کشورهای در حال توسعه این رقم زیر 25درصد است.

آیا ممکن است با اتکا به اقتصاد بدون نفت رفتار مردم و مصرف کنندگان نیز تغییر کند؟

بدون شک عدم وابستگی به درآمدهای نفتی رونق تولید را به همراه خواهد آورد و رفتار مردم نیز تغییر خواهد کرد.

اقتصاد بدون نفت چه زمانی به طور کامل محقق خواهد شد؟

موضوع اقتصاد بدون نفت، بحثی نیست که یک شبه به سرانجام و به سر منزل مقصود برسد، بلکه رسیدن به آن به زمان نیاز دارد.

 گفتگو: سید مجتبی جلالی پروین