پیش بینی در باره نشست 166  اوپک بسیار دشوار است

کارشناس ارشد موسسه مطالعات انرژی معتقد است: همیشه قیمت نفت تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار داشته، اما میزان تاثیر آن با توجه به شرایط بازار متفاوت است.

مهدی یوسفی در گفتگو با خبرنگار شانا ضمن تشریح دلایل کاهش قیمت نفت از ماه ژوئن 2014 تاکنون درباره نشست پیش روی اوپک گفت: پیش بینی درباره صد و شصت و ششمین نشست عادی سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) با توجه به اظهار نظرهای متفاوت وزیران نفت بسیار سخت است.

دلایل اصلی کاهش قیمت نفت از ژوئن تا کنون را چه می دانید؟

روند کاهشی قیمت نفت که از 20 ژوئن 2014 آغاز شده است و همچنان ادامه دارد سبب شده میانگین قیمت نفت برنت در سال 2014 (تا 18 نوامبر 2014) در سطح 103.25 دلار قرار گیرد که حدود 5.30 دلار پایین‌تر از میانگین قیمت برنت در سال 2013 است.

از لحاظ عوامل بنیادی پیش‌بینی می‌شد که قیمت نفت در سال 2014 روند کاهش داشته باشد زیرا برآوردها حاکی از رشد کمتر تقاضای جهانی نسبت به رشد عرضه بود اما قیمتها تحت تاثیر عوامل غیر‌بنیادی که مهمترین آنها بحرا‌های عراق، اوکراین، غزه، سوریه و لیبی بود، در سطح بالایی قرار گرفت.

با فروکش کردن بحرانهای سیاسی قیم‌ها روند کاهشی به خود گرفت، رشد تقاضای جهانی نفت خام در سال 2014 حدود یک میلیون بشکه در روز بوده، این در حالیست که تولید غیراوپک روزانه بیش از 1.7میلیون بشکه رشد داشته و کشورهای عضو اوپک نیز به طور میانگین حدود 30 میلیون بشکه در روز تولید کرده اند که بیش از مقدار تقاضا برای نفت خام اوپک بوده است.

این مسئله سبب مازاد عرضه نفت در بازار های جهانی شده و سطح ذخیره‌سازیهای تجاری نفت را افزایش داده ‌است، بطوری که بر اساس آخرین آمار منتشر شده سطح ذخیره‌سازیهای تجاری که در ابتدای سال 2014 کمتر از سطح  میانگین پنج سال گذشته بوده، به سطح میانگین پنج سال گذشته بازگشته است.

اگر چه برآورد می‌شود که افزایش تقاضا برای سوخ‌های زمستانی در سه ماه چهارم سال 2014 بخشی از مازاد عرضه را کاهش دهد اما بر اساس برآوردهای اوپک و آژانس بین المللی انرژی کل افزایش تقاضا برای سوختهای زمستانی در سه ماه چهارم حدود 500 هزار بشکه در روز خواهد بود و به نظر نمی‌رسد در شرایط کنونی این مقدار افزایش تقاضا تاثیر زیادی بر قیمت داشته باشد.

بطور کلی به دلایلی نظیر فروکش کردن بحرانهای سیاسی تاثیرگذار بر قیمت نفت (بحرانهای سیاسی در عراق، اوکراین، لیبی و غزه)، نبود رشد فراتر از انتظار در اقتصاد جهانی و نبود افزایش اساسی در تقاضای جهانی، رشد عرضه در کشورهای غیر اوپک بویژه آمریکا و کانادا، بازگشت بخش عمده‌ای از نفت لیبی به بازار، افزایش سطح ذخیره‌سازیهای تجاری نفت، وجود سه میلیون و 500 هزار بشکه ظرفیت مازاد تولید اوپک، تقویت دلار و بی تمایل کشورهای عضو اوپک برای دخالت در بازار؛ سبب کاهش قیمت نفت شده است و به نظر می‌رسد در ماههای آتی این عوامل همچنان در بازار تاثیرگذار باشند.

مسائل سیاسی بر بازار نفت تاثیر گذارتر است یا اقتصادی؟

همیشه قیمت نفت تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار داشته، اما میزان تاثیر آن با توجه به شرایط بازار متفاوت بوده است. البته عوامل سیاسی طیف وسیعی را در بر می گیرد از قبیل بحرانهای سیاسی در کشورهای تولید کننده که ممکن است باعث قطع عرضه شود و همچنین بحران در کشورهای مصرف کننده که ممکن است کاهش تقاضا را در پی داشته باشد تا تصمیم گیریهای سیاسی و همین طور سیاستها و راهبردهای انرژی که ارتباط تنگاتنگی با سیاستهای کلی و امنیت ملی کشورها را دارد، شامل می شود با این حال نقش عوامل سیاسی و تاثیرگذاری آن بر قیمت نفت نفت بیشتر کوتاه مدت و میان مدت خواهد بود و در بلند مدت نقش عوامل بنیادی بیشتر از عوامل سیاسی است.

 هم اکنون به دلیل وجود ظرفیت مازاد تولید، سطح بالای ذخیره‌سازیهای تجاری نفت خام، وجود مازاد عرضه در بازار و رشد پایین تقاضای جهانی نسبت به سالهای گذشته، میزان اثرگذاری عوامل سیاسی (بحرانهای سیاسی) کاهش یافته است.

مهمترین چالش کنونی اعضای اوپک چیست؟

اوپک هم اکنون با چالشهای مختلفی نظیر کاهش قیمت نفت و وابستگی اعضای آن به درآمدهای نفتی، اختلاف سلیقه  میان کشورها، کاهش سهم بازار در پی افزایش تولید نفت‌های نامتعارف، نبود راهبرد مشخص در بازار نفت، انتخاب دبیر کل و ... روبروست.

با این حال سقوط 30 دلاری قیمت نفت از 20 ژوئن تاکنون، مهمترین چالش اوپک به شمار می رود. بودجه اغلب کشورهای عضو اوپک با فرض قیمتهای بالای نفت تنظیم شده است و این کشورها برای تامین درآمدهای بودجه و سرمایه‌گذاری در بخش نفت برای توسعه و جبران افت تولید سالانه خود با مشکل اساسی روبرو هستند.

هم اکنون اعضای اوپک دچار یک وضع متناقض شده‌اند؛ از یک طرف کاهش قیمت سبب افت درآمدهای نفتی آنها شده است و از طرف دیگر سطوح بالای قیمتی سبب اقتصادی شدن برداشت نفت از ذخایر نامتعارف و دیگر انرژیهای جایگزین می شود.

پیش بینی شما از اجلاس 166 اوپک چیست آیا در این اجلاس سقف تولید اوپک کاهش پیدا می کند؟

با توجه به اظهارنظرهای متفاوت وزیران نفت اعضای اوپک، پیش بینی در باره تصمیم اوپک مشکل است. کشورهایی نظیر ونزوئلا، لیبی و اکوادور به طور رسمی اعلام کرده‌اند که خواهان کاهش سقف تولید اوپک برای تقویت قیمتها هستند اما در مقابل گفته های وزیران نفت کشورهای کویت، امارات، آنگولا و عربستان سعودی حاکی از آن است که تمایلی به کاهش سقف تولید ندارند.

تلقی کارشناسان فعال در بازار هم تا پیش از سقوط قیمتها به کمتر از 80 دلار برای بشکه این بود که اوپک سقف تولید خود را کاهش نخواهد داد اما با سقوط قیمتها به کمتر از 80 دلار برخی از کارشناسان بر این باورند که اوپک سقف تولید را کاهش خواهد داد.

از آنجا که در چند هفته گذشته یکی از عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت اظهارنظرهای متفاوت مقامهای نفتی اعضای اوپک بوده است، حتی در صورت تمدید سطح تولید کنونی (30 میلیون بشکه در روز) اعضای اوپک باید اجماع داخلی را استحکام بخشند و از جهت‌گیریهای متفاوت خودداری کنند.

آیا تولید شیل اویلها با توجه به کاهش قیمت نفت اقتصادی خواهد بود؟

در چند هفته اخیر که قیمتها روند کاهشی داشته و به کمتر از 80 دلار در بشکه رسیده است، گزارشهای مختلفی در باره سطح قیمت برای اقتصادی بودن نفت شیل منتشر شده است و در گزارشهای مختلف سطح قیمت برای تجاری بودن نفت شیل 50 تا 80 دلار اعلام شده است و واقعیت هم همین است زیرا هزینه‌های نفت شیل بسته به وضع مخازن و نفت تولیدی و میزان دسترسی آن به خطوط انتقال و دیگر دلایل فنی متغییر است با این حال بیشتر گزارشها خارج شدن بخشی از تولید نفت شیل در صورتی که قیمتها در سطوح کمتر از 80 دلار برای بشکه باشد را تایید می کنند و البته فقط نفت شیل نیست بلکه بخشی از تولید مناطق آبهای عمیق و ماسه های نفتی کانادا نیز غیر اقتصادی می شود.

قیمت 80 دلاری قیمت نفت را تا چه زمانی باید پذیرفت؟

پیش بینی قیمت نفت بسیار مشکل است زیرا غیر قابل پیش‌بینی‌ترین مسای که در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر قیمت نفت دارد، عوامل غیر بنیادی است. بخش عمده‌ای از نفت جهان در مناطق خاورمیانه، شمال و غرب آفریقا، آمریکای لاتین و اورآسیا تولید می‌شود که ثبات سیاسی پایداری ندارند و مستعد بی ثباتی سیاسی هستند.

وقوع بحران در هر یک از مناطق یاد شده، عرضه آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به طور مثال در نیمه نخست امسال حدود دو تا سه میلیون بشکه در روز از نفت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تحت تاثیر عوامل سیاسی تولید نشده است.

چشم‌انداز ایجاد ثبات سیاسی پایدار در مناطق یاد شده و بویژه منطقه خاورمیانه دور از ذهن است و پیش‌بینی می‌شود حداقل در میان مدت نقش عوامل ژئوپلتیک در افزایش قیمت نفت همچنان ادامه یابد. اگرچه پیش‌بینی دقیق زمان وقوع بحران سیاسی و میزان تاثیرگذاری آن بر قیمت نفت تا حدودی غیر ممکن است. در کنار عوامل غیر بنیادی یاد شده، عواملی نظیر کند شدن میزان رشد تولید و سرمایه‌گذاری در تولید نفتهای نامتعارف در پی سقوط اخیر قیمت نفت، تصمیم اوپک برای کاهش سقف تولید، رشد فراتر از انتظار اقتصاد جهانی و افزایش تقاضای نفت ممکن است سبب تقویت قیمت نفت شود.

گفتگو : رویا خالقی

کد خبر 229402

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =