به گزارش شانا، مدیرکل دفتر نظامهای بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو از کسری 110 میلیارد مترمکعبی مخازن آبهای زیرزمینی در 47 سال اخیر خبر داد و گفت: از سال آینده اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی در کشور آغاز می‌شود.

جواد میبدی افزود: بی‌توجهی به تامین و تخصیص اعتبار موردنیاز حفاظت از این منابع،  سبب مشهود شدن پیامدهای کنونی و بحرانی‌شدن وضع آبخوانهای کشور شده است، به‌طوری که هم‌اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب موجب کمبود آب و قطعیت نیافتن در تامین آب کلانشهرهای کشور ازجمله تهران و حتی تامین آب 6000 روستای کشور با تانکر شده است و افزون‌بر آن، به استناد گزارش سازمان زمین‌شناسی کشور، پدیده ناگوار فرونشست زمین در بسیاری از دشتهای ایران، موجب مرگ آبخوانها شده و خطرها و خسارتهای جبران‌ناپذیری به زیرساختهای کشور وارد کرده است.

وی تصریح کرد:  اکنون نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران افزون‌بر 36 سانتیمتر در سال است که رکورددار نرخ فرونشست در جهان است و تغییر کیفی آب زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجاد فروچاله‌ها و شکافهای بزرگ در دشتها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوانها از دیگر واقعیتهای کشور است.

میبدی با اشاره به ضرورتهای توجه به طرح ملی احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور، اظهار کرد: وضع اقلیمی و منابع آب کشور از محدودیت جدی منابع آبی حکایت دارد به‌ترتیبی که 85 درصد مساحت کشور جزو مناطق خشک، نیمه‌خشک و بیابانی است و عمده مراکز و قطبهای جمعیتی ازجمله کلانشهرهای کشور را که منابع تامین آب آنها متکی به منابع زیرزمینی است، دربر می‌گیرد.

وی با بیان این که تنها 15 درصد کشور در زمره دیگر اقلیمهای با وضع آب و هوایی مرطوب و نیمه‌مرطوب قرار گرفته است، افزود: در حال حاضر، منابع آب زیرزمینی کشور به‌دلیل برداشت بیش از حد و خشکسالی‌های متوالی سالیان اخیر به وضع بحرانی رسیده است.

به‌گفته وی، تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوانها، مشکلات بیش از 307 محدوده از 609 محدوده مطالعاتی کشور را به‌دنبال داشته است و روند رو به تزاید بهره‌برداریهای بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و با بازده‌های بسیار پایین‌تر از متوسط نرخ جهانی چه در مبحث انتقال و مصرف در مزرعه و چه در تولید ماده خشک بویژه در 10 سال اخیر که حکایت از خسران دارد، موجب شده است روند افت منابع آب زیرزمینی شدت بیشتری به خود بگیرد.

میبدی ادامه داد: آبخوانهای کشور سالانه با میانگین کسری حجم مخزن 4.5 میلیارد مترمکعبی مواجه هستند و در 47 سال اخیر مخازن آب زیرزمینی باکسری مخزن 110 میلیارد مترمکعبی مواجه شده‌اند که بیش از 90 میلیارد مترمکعب آن در 20 سال اخیر و 80 میلیاردمترمکعب آن در 15 سال اخیر و 38 میلیارد مترمکعب آن مربوط به دوره کوتاه هفت سال گذشته است و این موضوع آینده‌ای نگران‌کننده برای بخشهای وسیعی از کشور رقم خواهد زد.

وی با اشاره به سهم موثر و عمده منابع آب زیرزمینی در تامین آب بخشهای مختلف کشاورزی، صنعت و شرب کشور و وابستگی بخش وسیعی از تمدن و حیات کشور به آن، گفت: در وضع کنونی سهم آبهای زیرزمینی در تامین آب کشور (کشاورزی، صنعت و شرب در کشور) افزون‌بر 55 درصد نسبت به کل منابع آب است و با وجود سهم مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیازهای کشور، تاکنون از 100 درصد اعتبار هزینه‌شده در فصل منابع آب، 98 درصد آن در بخش آبهای سطحی و تنها دو درصد در منابع آب زیرزمینی هزینه شده است.

میبدی تصریح کرد: نکته حایز اهمیت نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که 63 درصد آن ازطریق آبهای زیرزمینی تامین شده است و آبهای سطحی سهم 37 درصدی را به‌خود اختصاص می‌دهند ضمن آن که در بخش تامین آب شرب روستایی، سهم آبهای زیرزمینی افزون‌بر 80 درصد است.

وی افزود: وابستگی صرف یا حداکثری بخشهای زیادی از کشور مثل استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، اصفهان، فارس و استانهای حاشیه سواحل جنوبی، زنجان، مرکزی، لرستان، قزوین، کردستان و حتی استانهایی نظیر چهارمحال و بختیاری و گلستان به آبهای زیرزمینی، خود از الزامهای توجه به این مهم است.