به گزارش خبرنگار شانا، باتوجه به پیشرفت صنعت و رشد سریع استفاده از گاز طبیعی و توسعه شبکه توزیع آن، نگرانیهای ناشی از آسیبها و خسارتهای ناشی از حوادث در سیستم کاهش فشار و توزیع گاز نیز افزایش یافته است.

این حوادث می توانند به دلیل اشکالهایی در طراحی فرآیند، نقص فنی تجهیزات و یا خطاهای انسانی رخ دهند.

بر اساس آمار و ارقام، خسارتهای مستقیم و غیر مستقیم ناشی از حوادث در جهان زیانهای قابل توجهی را متوجه شرکتها می سازد، به همین دلیل تدابیر خاصی باید اندیشیده شود.

به همین منظور و برای شناسایی و ارزیابی ریسکهای ایمنی، بهداشت و محیط زیست در شرکت گاز خراسان رضوی پروژه پژوهشی تعریف و در این پژوهش در گام نخست انواع روشهای ارزیابی ریسک مطرح در دنیا و نرم افزارهای تخصصی مربوط به آن بررسی و روشهای معیار برای انجام یک مطالعه جامع در این خصوص انتخاب شد.

در این پژوهش برای شناسایی مخاطرات در واحدهای فرآیندی از روش HAZOP، در واحدهای غیر فرآیندی روش FMEA بومی سازی شده و برای آنالیز ایمنی مشاغل پرمخاطره از روش JSA استفاده شده است.

هریک از این روشها متناسب با حوزه مورد بررسی انتخاب شده اند، بطوریکه قابلیتهای لازم برای شناسایی جامع و دقیق مخاطرات موجود در بخش مورد مطالعه را دارا باشند. همچنین در این پژوهش برای انجام ارزیابی ریسک از نرم افزارهای PHA-PRO و FMEA-PRO استفاده شده است.

استفاده از این نرم افزارها علاوه بر افزایش کیفیت، دقت و سرعت مطالعات، بازنگریهای دوره ای را نیز تسهیل می کند. در ادامه پژوهش و به منظور بررسی دقیق تر شدت مخاطرات، پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی در ایستگاه CGS عباس آباد به عنوان ایستگاه نمونه، از نرم افزار PHAST برای مدلسازی حوادث و ارزیابی شدت خسارتها استفاده شد.

فرآیند تحقیق:

فاز نخست: مطالعه در خصوص انواع روشهای ارزیابی ریسک و نرم افزارهای مربوط به آن و انتخاب روشهای معیار

-    بررسی تکنیکهای کیفی پرکاربرد ارزیابی ریسکهای HSE

-    بررسی تکنیکهای نیمه کمی و کمی پرکاربرد ارزیابی ریسکهای HSE

-    بررسی نرم افزارهای مرتبط

-    بررسی وضع سازمان در حوزه HSE و مطالعه کلیه مستندات مرتبط

فاز دوم: انجام مطالعات HAZOP در واحدهای فرآیندی (ایستگاههای CGS، TBS)

-    انجام مطالعات بر اساس مستندات و نقشه های فنی، بازدیدهای تخصصی و استاندارد (HAZOP -PRE)

-    تقسیم بندی ایستگاهها به گروههای مطالعاتی

فاز سوم: ارزیابی ریسکهای HSE در بخشهای غیر فرآیندی با استفاده از روش FMEA

تقسیم فعالیتهای سازمان به هشت سیستم اصلی مورد بررسی

-    پروژه های ساخت و نصب                - عملیات تعمیر و نگهداری

-    سیستم حفاظت کاتدیک                 - شبکه توزیع گاز

-    عملیات بهره برداری و امداد              - فعالیتهای عمومی

-    امور کالا                                      - کارگاه عایق کاری

•    تقسیم هریک از این فعالیتها به زیر سیستمهای متناسب

•    انجام اصلاحات در روش رایج FMEA باتوجه به شرایط سازمان

•    انجام مطالعات براساس مستندات ارائه شده، بازدیدهای تخصصی و استاندارهای (مطالعات PER-FMEA)

•    ارائه سمینار آشنایی با روش FMEA نرم افزار FMEA-PRO

•    انجام مصاحبه تخصصی با کارشناسان و متخصصان شرکت گاز خراسان رضوی و مطالعه FMEA

فاز چهارم: آنالیز ایمنی شغلی با استفاده از روش JSA

•    انتخاب مشاغل مورد نیاز به تحلیل توسط نتایج مطالعه FMEA (براساس سطح ریسک کلی و عدد RPN کلی) و نظرات و تجربیات پرسنل سازمان

•    انجام آنالیز JSA بر روی 17 شغل از مشاغل زیرمجموعه واحد بهره برداری و امداد و دیگر مشاغل پرخطر معرفی شده

•    مطالعه دستورالعملها، روشهای اجرایی، شرح وظایف مرتبط با هریک از مشاغل و شرایط کاری پرسنل سازمان

•    ایجاد الگوی فارسی نرم افزار PHA-PRO برای سهولت استفاده پرسنل

•    اجرای دوره های آموزشی آشنایی با روش JSA و آشنایی با عوامل زیان آور شغلی

•    انجام مصاحبه های تخصصی با پرسنل نواحی دو و سه مشهد و ستاد مرکزی

فاز پنچم: ارزیابی پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی در ایستگاه CGS با استفاده از نرم افزار PHAST

•    بررسی دقیق پیامدهای حوادث

-    خروجیهای HAZOP

-    سوابق حوادث

-    تجربیات عملیاتی پرسنل بهره بردار و تعمیرات

•    انتخاب چهار سناریو برای بررسی بیشتر

-    انفجار تانک تزریق ماده بودارکننده

-    انفجار بشکه نگهداری ماده بودارکننده

-    انفجار در هیتر

-    آتش سوزی در فیلتر هنگام تمیزکاری کارتریجها با استفاده از جریان معکوس گاز

•    لحاظ کردن کلیه شرایط عملیاتی و محیطی در شبیه سازی

ویژگیهای خاص: بومی سازی روشها و نرم افزارهای مورد استفاده

•    روش FMEA و JSA توسعه یافته

•    استفاده از الگوی فارسی در نرم افزارهای PHA-PRO و FMEA-PRO

-    تهیه WORK PLAN برای مشاغل بررسی شده به روش JSA

-    تهیه و تدوین روشهای اجرایی به منظور پیاده سازی روشهای مختلف بکار گرفته شده در اجرای پروژه در سازمان

-    تهیه و تدوین راهنمای فارسی برای استفاده از نرم افزارهای تخصصی PHA-PRO و FMEA-PRO

دستاوردها و ارزشهای ایجاد شده:

-    تعیین میزان آسیب به تجهیزات و افراد در اثر سناریوهای مختلف

-    مشخص کردن محدوده های ایمن برای انفجار و نشر مواد سمی در هریک از سناریوها