به گزارش گروه تلکس شانا به نقل از روزنامه شهروند، درحالی‌که قرار بود براساس مفاد قرارداد دو کشور کار ساخت خط لوله انتقال گاز را به گونه‌ای در داخل خاک خود به پایان برسانند که از دسامبر‌ سال ٢٠١٤ صادرات گاز به پاکستان آغاز شود، ولی مشکل تامین مالی پاکستانی‌ها اجرای این قرارداد را به تعویق انداخت.

ایران بنابر تکلیفی که این قرارداد برعهده آن گذاشته بود، در زمان مقرر احداث خط لوله انتقال گاز را از جنوب کشور تا مرز پاکستان به پایان رساند، اما اسلام‌آباد صرفا در ٢١ اسفندماه‌ سال ١٣٩١ ساخت نمادین این خط لوله را کلنگ‌زنی کرد ولی عملیات اجرایی آن انجام نشد. در این زمینه و در دوره فعالیت دولت دهم، اسلام‌آباد برای احداث این خط لوله در داخل خاک خود از ایران تقاضای کمک مالی در قالب وام ٥٠٠‌میلیون دلاری کرد. در ابتدا مقامات دولتی ایران با این تقاضا موافقت ضمنی کردند ولی پس از روی کارآمدن دولت یازدهم رسما با این تقاضا مخالفت شد.

در این دوره پاکستانی‌ها تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را یکی از دلایل اصلی تأخیر در احداث خط لوله بخش پاکستان می‌دانستند اما همواره بر اجرای آن تأکید می‌کردند.

با پایان مهلت پاکستان برای احداث خط لوله واردات گاز از ایران در دسامبر ٢٠١٤، تهران می‌تواند برای طلب خسارت تأخیر در ساخت این خط لوله به مراجع داوری بین‌المللی شکایت کند. براساس قرارداد گازی تهران و اسلام‌آباد، در ازای هر روز تأخیر، پاکستان باید جریمه‌ای بین ٢ تا ٨‌میلیون دلار به ایران پرداخت کند.

اما به گفته بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ایران، قرار است مذاکراتی بین تهران و اسلام‌آباد انجام شود تا ضمن تعیین مهلت زمانی بیشتر به پاکستان برای احداث این خط لوله، در برخی مفاد این قرارداد نیز تجدیدنظر شود.

چین به کمک پاکستان آمد
اگرچه هنوز مذاکرات نهایی ایران و پاکستان برای تغییر مفاد این قرارداد انجام نشده، اما اقدام دولت چین در سرمایه‌گذاری مالی برای احداث این خط لوله می‌تواند قفل چندین ساله صادرات گاز به پاکستان را بگشاید.

با امضای موافقتنامه دولت‌های چین و پاکستان، قفل احداث خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان که به علت کمبود منابع مالی، بسته مانده بود، گشوده می‌شود.

شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان به خبرنگار ایرنا در اسلام‌آباد در این‌باره گفته بود: قرارداد رسمی احداث بخش اصلی خط لوله گاز ایران - پاکستان (بخش مربوط به پاکستان) هفته جاری در جریان سفر رئیس جمهوری چین به اسلام‌آباد، با یک شرکت بزرگ چینی امضا می‌شود. به گفته وی، در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه(امروز و فردا) هفته جاری، قراردادی به ارزش حدود سه‌میلیارد دلار با شرکت بزرگ چینی سی.پی.پی.بی (China Petroleum Pipeline Bureau) که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت چین محسوب می‌شود، برای احداث خط لوله گاز از بندر گوادر تا منطقه نوابشاه امضا خواهد شد.

احداث خط لوله در مدت ٣٠ ماه
شاهد خاقان عباسی با بیان این‌که اجرای این طرح، مدت کوتاهی بعد از امضای قرارداد آغاز خواهد شد، گفت: این شرکت چینی خط لوله‌ای به طول بیش از ٧٠٠ کیلومتر از بندر گوادر (واقع در حدود ٧٠ کیلومتری مرز ایران) تا منطقه نوابشاه در ایالت سند (مقصد نهایی گاز طبیعی که قرار است در آینده از ایران به پاکستان صادر شود) احداث خواهد کرد و مدت زمان اجرای این طرح نیز حداکثر ٣٠ ماه خواهد بود.

این مقام عالی دولت پاکستان گفت که این خط لوله بعد از ایجاد زمینه صادرات گاز طبیعی ایران به پاکستان، برای انتقال این گاز مورد استفاده قرار خواهد گرفت. وزیر نفت پاکستان همچنین اظهار داشت که خط لوله حدفاصل بندر گوادر تا مرز ایران نیز از سوی دو شرکت پاکستانی به نام‌های «اس.ان.جی.پی.ال» و ‹اس.اس.جی.سی(‹ (Sui Northern Gas Pipelines Limited و (Sui Southern Gas Compay) احداث خواهد شد.

شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین روزهای دوشنبه و سه‌شنبه هفته جاری سفری تاریخی به پاکستان انجام خواهد داد و قراردادهای زیادی ازجمله قرارداد احداث خط لوله گاز، در مجموع به ارزش حدود ٤٦‌میلیارد دلار بین دو کشور امضا خواهد شد.

خرم دستگیرخان، وزیر بازرگانی پاکستان در جدیدترین موضع‌گیری درباره احداث این خط لوله اظهار داشته است: پاکستان از پروژه خط لوله گازی‌ ای پی کنار نکشیده است و به محض برداشته شدن تحریم‌ها که مانع اجرای پروژه شده، اسلام آباد این طرح را پیگیری می‌کند.

بی‌میلی چین برای پیوستن به
خط لوله صلح
حضور یک شرکت بزرگ چینی برای احداث بخش پاکستانی خط لوله صلح این فرضیه را قوت بخشید که احتمال دارد در آینده چین هم به‌عنوان مشتری گاز ایران به این خط لوله بپیوندد. اما براساس اعلام یک مقام آگاه در وزارت نفت در سفر اخیر وزیر نفت ایران به پکن درباره این موضوع مذاکره شده است ولی چینی‌ها تمایل چندانی برای پیوستن به خط لوله صلح نشان نداده‌اند و آن را نیازمند مطالعات قیمتی دانسته‌اند.

براساس طرحی که در اوایل امضای قرارداد صادرات گاز به پاکستان مطرح شد، موضوع تداوم خط لوله صادرات گاز ایران به هند جدی بود. زیرا هندی‌ها می‌توانستند با کمترین هزینه گاز مورد نیاز خود را دریافت کنند. اما اختلافات سیاسی دیرینه میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد باعث شد تا هند خواهان مسیر جداگانه‌ای برای واردات گاز از ایران شود. بر همین اساس گزینه‌های صادرات گاز از طریق خط لوله زیردریایی از اقیانوس هند پیشنهاد شد که به دلیل هزینه‌های بسیار زیاد فعلا مسکوت مانده است.

تنوع بازار صادراتی ایران
با روشن شدن تکلیف خط لوله صلح که امکان صادرات گاز ایران به پاکستان تا سه‌سال دیگر را ممکن می‌کند، یکی دیگر از پروژه‌های صادرات گاز ایران به سرانجام رسیده و بازارهای صادراتی ایران را متنوع‌تر می‌کند. درحال حاضر ترکیه با واردات روزانه ٣٠‌میلیون مترمکعب گاز بزرگ‌ترین بازار صادراتی ایران است ولی یک ماه آینده با آغاز صادرات گاز به عراق که درنهایت به روزانه ٦٠‌میلیون مترمکعب می‌رسد و صادرات گاز به پاکستان قدرت چانه‌زنی ایران در این بازار به میزان زیادی بالا می‌رود.