به گزارش شانا، پردیس پایین دستی پژوهشگاه صنعت نفت، مأموریتهایی همچون ایجاد و توسعه دانشهای فنی مورد نیاز صنایع پایین دستی نفت، ارائه مشاوره برای بهینه سازی و رفع تنگناهای صنایع با اولویت صنعت نفت و ارائه خدمات علمی- آزمایشگاهی را بر عهده دارد.

رویکرد اصلی این پردیس، تغییر جهت گیری تمامی زیر مجموعه از انجام پروژه های منفرد به توسعه فناوریهای بزرگ و اولویت دار صنایع نفت، گاز و پتروشیمی با استفاده از توان علمی کلیه مراکز پژوهشی و دانشگاهی داخلی و خارجی است.

منصور بزمی، رئیس پردیس پایین دستی پژوهشگاه، در این مصاحبه با معرفی دستاوردهای این مجموعه در سال 93، از برنامه های پردیس برای سال 94، صحبت کرده است.

لطفا در باره فعالیتهای پردیس پایین دستی در سال 93، به ویژه رفع معضلات صنعت و توسعه فناوریها توضیح بفرمایید.

از مهمترین فعالیتهای انجام شده در حوزه پالایش در سال 93، توسعه دانش فنی نمکزداهای الکترواستاتیک است؛ این نمکزداها به وفور مورد نیاز صنعت نفت هستند. اکنون فعالیتهای پایلوتی و نرم افزاری این دانش فنی مهم، با حمایت معاونت فناوری پژوهشگاه، تکمیل شده است، به نحوی که شرکتهای بزرگ بین المللی برای همکاری با ما در اجرای پروژهای نمکزدایی، اعلام آمادگی کرده اند.

یکی از مهمترین فرآیندها، در ارتقای کیفیت ته مانده های نفتی، فرآیند ککینگ تاخیری است که در سال 93 پایلوتش ساخته شد و تستهای مختلف را پشت سر گذاشت، هم اکنون با محوریت شرکت ایمیدرو در حال انجام مطالعات مقدماتی برای طراحی و ساخت واحد صنعتی این فرآیند مهم هستیم.

در حوزه پالایشگاههای کوچک میعانات گازی و نفت خام سنگین نیز چند شرکت خصوصی به پژوهشگاه مراجعه کردند و پژوهشگاه مطالعات مورد نیاز برای ساخت واحدهای مورد نظر را انجام داد.

در زمینه فناوریهای فرآورش و پالایش گاز در سال 93، پردیس پایین دستی به چه موفقیتهایی دست یافت؟

در حوزه گاز، مهمترین پروژه سال 93، عقد قرارداد ساخت واحد صنعتی تبدیل گاز به مایع (GTL) بود که با حمایت مالی بخش خصوصی، نخستین واحد صنعتی این فرآیند با ظرفیت 3000 بشکه در حال طراحی است.

یکی از دیگر موفقیتهای مهم، دستیابی به حلال پارسی‌سول بود که در اواخر بهمن ماه گذشته رونمایی شد، این حلال، مورد ارزیابی مثبت مدیران صنعت نفت در حوزه های نفت، گاز و پتروشیمی قرار گرفت. این نوع حلال در پالایشگاه مسجد سلیمان به کار گرفته شد و آمادگی داریم در پارس جنوبی و پالایشگاه ایلام هم استفاده شود.

حوزه مهندسی، از نقاط قوت و ارکان پردیس پایین دستی در توسعه فرآیندهای مورد نیاز صنعت به شمار می رود، در این زمینه توضیح دهید.

در حوزه مهندسی، فناوری بازیافت گوگرد (SRU) در سال 93 به بار نشسته است؛ فرآیند بازیافت گوگرد، در صنعت نفت بسیار مورد استفاده بوده و مورد توجه ویژه وزیر نفت است. این فناوری در روز ملی مهندسی به عنوان طرح برگزیده ملی در حوزه نفت انتخاب شد.

ارائه گواهینامه تجهیزات صنعت نفت با تلاش پژوهشگاه انجام شد و برخی از شرکتهای سازنده از وزارت نفت گواهینامه گرفتند که پژوهشگاه در این رابطه نقش محوری به عهده داشت.

در حوزه فناوری اختلاط آنلاین و مخلوط‌سازی نفت خامهای مختلف، در حال اجرای قراردادی برای تولید نفت خامهای مختلف سنتزی و مخلوط‌ در پایانه خارک هستیم.

در حوزه مهندسی، در سال 93 مقدمات لازم برای تاسیس شرکت دانش بنیان مهندسی انجام شد و امید است با بهره‌گیری از توان این شرکت فعالیتهای مهندسی مرکز تسریع ‌شود.

کاتالیستها، از جمله محصولات راهبردی و حیاتی در واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی‌ هستند. در این زمینه چه دستاوردهایی به صنعت عرضه کرده اید.

چندین‌ کاتالیست مورد نیاز صنعت مشتمل بر کاتالیستهای آروماتیک سازی، مرکاپتان‌زدایی و گوگردزدایی برای تولید انبوه به بخش خصوصی واگذار شد. نخستین شرکت دانش بنیان پژوهشگاه هم در زمینه کاتالیست شکل گرفت.

در حوزه پلیمر، پتروشیمی و مواد شیمیایی، رویکرد سنتز مواد شیمیایی را برای کاربرد در بالادستی داشتیم و در خط لوله کامپوزیت در جنوب کشور به پیشرفت دست پیدا کردیم. این نخستین خط لوله نفت خام است که با مواد کامپوزیت و دانش پژوهشگاه ساخته می شود.

یکی از بزرگترین موفقیتهای پژوهشگاه در سال 93، فرمولاسیون گریسهای خاص آب بندی شیرهای تحت فشار است؛ این گریسها فوق‌العاده راهبردی‌اند که در سال گذشته، توسط پژوهشگاه سنتز و دانش فنی آنها کسب شد.

روغنهای سی ان جی که از اولویت خاصی در این صنعت برخوردارند نیز توسط پژوهشگاه سنتز و فرموله شد و این 2 محصول قرار است توسط شرکت دانش بنیان پژوهشگاه تجاری شود.

توسعه دانش فنی مورد نیاز صنعت نفت همواره مورد توجه و تاکید ویژه وزیر بوده است، پردیس پایین دستی تا چه حد توانسته صنعت را از ورود دانش فنی بی‌نیاز کند؟

در پردیس پایین دستی به حوزه لایسنس بسیار خوب پرداخته شد، به طوری که بسیاری از دانش های فنی مورد نیاز پالایشگاههای نفت و گاز را در اختیار داریم. برای سولفور زدایی و مرکاپتان‌زدایی از پالایشگاههای نفت و گاز، فناوری هایمرکاپتان زدایی از برشهای نفتی،‌ نفت خام و میعانات گازی و گوگرد زدایی هیدروژنی را عرضه کرده‌ایم و توانایی طراحی این واحدها‌ را داریم.

در حوزه فرآیندهای گاز، لایسنسهای متعدد تبدیل گاز به فرآورده-لایسنسهای کاتالیست این فرآیند، لایسنسهای شیرین‌سازی گاز و آمین را توسعه داده‌ایم و آمادگی داریم در حوزه SRU نیز واحدهای صنعتی را طراحی کنیم.

لطفا درباره برنامه‌ها و اقدامات سال 94 نیز توضیح بفرمایید.

از مهمترین کارها، صدور خدمات مهندسی به خارج از کشور است که گامهای خوبی در سال 93 برداشتیم. هم اکنون در آستانه امضای قرارداد برای طراحی واحدهای تحت لیسانس یک پالایشگاه در کشوری خارجی هستیم که نقطه عطفی در توسعه دانش فنی و ارائه خدمات فناورانه به خارج، در پژوهشگاه محسوب می‌شود.

در زمینه مرکاپتان زدایی موبایل برای ساخت واحدهای مرکاپتان زدا بر روی کشتی با کشوری خارجی قرارداد امضا شده است و امیدواریم در بهار 94 این پروژه آغاز شود.

در حوزه گاز در بحث ال ان جی شناور (FLNG) با یک شرکت خارجی وارد مزایده شدیم که امید داریم نخستین FLNG با مشارکت پژوهشگاه طراحی شود.

واحدهای RFCC را در حوزه مهندسی آغاز خواهیم کرد که قرارداد آن امضا شده است و با همکاری پالایش و پخش به سمت توسعه دانش فنی این فرآیند پیش می رویم.

برخی از فرآیندها تجهیزات خاص دارد و باید با مشارکت بخش خصوصی در کنار فرآیند لایسنس تجهیزات هم ارائه دهیم.

در سال 94، در زمینه کاتالیست‌، کاتالیستهای هیدروکراکینک را فرمولاسیون و در شرکت دانش بنیان تولید می کنیم. در مورد کاتالیست RFCC  هم با توجه به حجم مصرف فعالیت را آغاز کرده‌ایم.

در حوزه صنایع پتروشیمی و پلیمر به دنبال توسعه دانش فنی فرآیندهایی مانند تبدیلات متانول هستیم که با مشارکت دیگر مراکز پژوهشی فعال و نیز تمرکز بر حوزه بالادستی برای سنتز مواد پلیمری و شیمیایی در سال 94، توسعه می یابد.