درباره موضع احتمالی عربستان تنها سه سناریو محتمل وجود دارد که  به تبیین و بررسی میزان احتمال هر یک می پردازیم:

افزایش تولید: بسیار بعید به نظر می رسد که عربستان پیشنهاد افزایش تولید سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را مطرح کند. در شرایط کنونی بازار نفت چنین پیشنهادی بعد سنگین سیاسی و روانی برای عربستان به دنبال خواهد داشت و نوعی رودررویی با بسیاری از اعضای اوپک و روسیه و شاید حتی ایالات متحده آمریکا خواهد بود. ضمن این که هم اکنون ظرفیت بیشتری برای تولید اوپک وجود ندارد، از این رو چنین پیشنهادی در عمل نیز قابل تحقق نخواهد بود. بنابراین تصویب احتمالی چنین پیشنهادی در مقابل بار سیاسی آن تنها چند روزی سبب تضعیف نسبی قیمت نفت می شود و حتی خود عربستان نیز قادر به تولید بیشتر نیست، بنابراین از نظر به دست آوردن سهم بازار که ادعای یک سال اخیر عربستان است، دستاوردی چه برای اوپک و چه برای عربستان نخواهد داشت.

تثبیت سقف تولید کنونی اوپک: پیگیری چنین تصمیمی محتمل ترین موضع از سوی عربستان به نظر می رسد. چنین تصمیمی ازسوی اوپک، نیز قیمتهای کنونی را تثبیت می کند و همسو با سیاست سهم بازار مورد ادعای عربستان است و کمترین هزینه و بار سیاسی را نیز برای عربستان دارد.

‏کاهش تولید: به طور طبیعی در اوضاع کنونی بازار نفت ممکن است عده ای از اعضای اوپک چنین پیشنهادی ارائه کنند، اما بعید به نظر می رسد که عربستان با آن موافقت کند، اما اگر عربستان با پیشنهاد کاهش تولید موافقت کند سه دلیل می تواند داشته باشد:

‏الف) به نظر می رسد که آمریکا ‏در موضوع توسعه تولید نفت از منابع شیل تا نیل به خودکفایی، جدی است و هم اکنون سرمایه گذاری و فعالیت روی منابع شیل در قیمتهای جاری نفت کاهش یافته است، از این رو احتمال می رود عربستان تحت فشار آمریکا برای افزایش قیمتها قرار داشته باشد.

ب) این احتمال نیز وجود دارد که عربستان به دلایل فنی با توجه  به شرایط میدانهای نفتی خود بیش از این قادر به حفظ سطح تولید کنونی خود نباشد. از آنجا که عربستان هرگز علاقه ای به آشکار شدن توان واقعی تولیدش ندارد، در چنین صورتی پیشنهاد کاهش تولید را خواهد داد و خود داوطلب بیشترین کاهش می شود تا واقعیت ظرفیت و توان تولید خود را پنهان نگه دارد و کاهش تولید را به حساب تبعیت از اوپک (و نه ناتوانی در تولید) بگذارد. 

‏ج) با توجه به اوضاع اقتصادی عربستان و بویژه هزینه های سنگین درگیری این کشور در یمن، این احتمال نیز وجود دارد که تداوم قیمتهای کنونی نفت خام برای عربستان غیرقابل تحمل شده باشد و با مشکلات بودجه ای روبرو باشد، از این رو در تلاش برای کاهش تولید اوپک و افزایش قیمت نفت برآید.

‏در هرحال همانطور که اشاره شد سناریو پیگیری افزایش تولید کم احتمال ترین و سناریو حفظ سقف تولید پر احتمال ترین سناریو مورد پیگیری و علاقه عربستان به نظر می رسد. اما در وضع کنونی، اگر عربستان به دنبال کاهش تولید باشد، مناسبتر به نظر می رسد که با این کشور همراهی شود.

‏چنین تصمیمی از سوی اوپک قیمتهای بازار را تقویت می کند، ضمن این که در عمل مانعی جدی برای افزایش آینده تولید نفت جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود و ایران در صورت حل مشکل هسته ای محقق است که تولید خود را افزایش دهد. تجربه اوپک نشان می دهد که این سازمان برخلاف ادعای تبلیغاتی غرب، ماهیت کارتلی ندارد و نه می تواند برای کشوری خاص بازار گشایی کند و نه می تواند بازار او را محدود کند.

‏در صورت پیگیری پیشنهاد حفظ سقف تولید به نظر می رسد که همسویی با  این پیشنهاد و مخالفت نکردن جدی، بهتر خواهد بود. اوپک در سالهای اخیر نفوذ و تسلط عملی و جدی در بازار ندارد و اثرهای روانی تصمیمها و حواشی نشستهای اوپک مهمتر از تاثیر عملی این سازمان است، از این رو پرهیز از حاشیه سازی منفی و حفظ انسجام اوپک مطلوب تر به نظر می رسد. سرانجام تنها در شرایطی که اوپک بحث افزایش تولید را مطرح کند مخالفت با آن مناسبت تر به نظر می رسد که البته چنانچه یاد شد احتمال آن بسیار ناچیز است.

غلامحسین حسنتاش، کارشناس ارشد موسسه مطالعات انرژی