جای خالی صنعتگران و تاجران ایرانی در بازار 44 میلیارد دلاری ترکمنستان

با توجه به فراهم شدن زمینه های لازم بعد از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، شرکتهای خصوصی ایرانی نباید امکان سرمایه گذاری و فعالیت را در بازار 44 میلیارد دلاری ترکمنستان از دست بدهند.

به گزارش شانا، مردادماه پارسال، بیژن زنگنه وزیر نفت ایران با اشاره به این که تا سال ٩٤ تولید گاز کشور ٢٠٠ میلیون مترمکعب افزایش پیدا می کند و نیازی به واردات گاز از ترکمنستان نیست، گفت: "گرچه ایران به گاز ترکمنستان نیاز ندارد اما روابط اقتصادی و سیاسی با این کشور برای ایران بسیار مهم و ارتباط با این کشور استراتژیک است".

 دیدار زنگنه وزیر نفت با وزیر خارجه ترکمنستان 16

در آن زمان زنگنه با بیان این که تراز اقتصادی میان دو کشور در سالهای اخیر منفی بوده است، اظهار داشت: "باید تلاش شود در ازای واردات گاز از ترکمنستان کالا و خدمات مهندسی به این کشور صادر شود چون از نظر راهبردی ایران به رابطه با این کشور نیاز دارد".
پس از گذشت یک سال، تولید گاز ایران بیشتر از 100 میلیون مترمکعب در روز افزایش پیدا کرده و تا پایان سال 1394 افزایش 200 میلیون مترمکعبی تولید گاز ایران هم تحقق پیدا می کند. رشید مرادف وزیر امور خارجه ترکمنستان نیز در حاشیه دیدار با وزیر نفت ایران می گوید: "حجم مبادلات تجاری بین ایران و ترکمنستان سال گذشته به بیش از ٤ میلیارد دلار رسیده است و باز هم می تواند بیشتر شود".
در این زمینه، امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت با بیان این که شرکتهای ایرانی باید تلاش کنند با ارائه محصولات باکیفیت و قابل رقابت با کشورهایی همچون ترکیه و روسیه که بازار ترکمنستان را در اختیار دارند، نقش مهمی در بازار این کشور ایفا کنند، از آمادگی کامل ایران برای صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان خبر داده و می گوید: "ایران هم اکنون حدود یک میلیارد دلار قرارداد آماده امضا با ترکمنستان دارد".
محمدتقی امانپور، مشاور وزیر نفت نیز در همایش کسب و کار و تجارت با کشور ترکمنستان می گوید: "کشور ترکمنستان علاقمند است محصولاتی همچون نفت، گاز و حاملهای انرژی را از مسیر ایران به دیگر کشورها ترانزیت کند که البته پیشنهاد ما به جای ترانزیت، صادرات مشترک است، زیرا این امر پوشش کاملی بر تمام نیازمندیها و انتظارات میان دو کشور خواهد بود".
وی خطاب به فعالان بخش خصوصی تاکید کرد: " امروز هر شرکت ایرانی که موفق شود در کشور ترکمنستان کارخانه‌ای تاسیس کند و در آن از مواد اولیه و قطعات ایرانی استفاده کند بدون تردید وزارت نفت از چنین شرکتهایی حمایت خواهد کرد، زیرا این مهم می‌تواند به توسعه زیرساختهای صنعتی دو کشور کمک کند".
کشور ترکمنستان با ٤٨٨ هزار کیلومتر مربع مساحت و جمعیتی بالغ بر 5.1 میلیون نفر یکی از کشورهای همسایه ایران در حاشیه دریای خزر است که تولید ناخالص داخلی( به قیمتهای واقعی) این کشور در سال 2014 حدود 43.5 میلیارد دلار گزارش شده است.
برابر گزارش مرکز آمار و اطلاعات آمریکا، مجموع صادرات ترکمنستان در سال 2014 چیزی بالغ بر 19.8 میلیارد دلار و واردات آن چیزی بالغ بر 16.7 میلیارد دلار است. بدهی خارجی این کشور نیز تا ٣١ دسامبر 2014 حدود 578 میلیون دلار گزارش شده است.
عمده صادرات کشور ترکمنستان عبارت است از نفت خام و گاز طبیعی، محصولات پتروشیمی و منسوجات و الیاف پنبه و بیشترین واردات این کشور مربوط می شود به واردات ماشین آلات و تجهیزات ، مواد شیمیایی و مواد غذایی.
در سال 2013، چین با سهم 68.3 درصدی و ترکیه با سهم 5 درصدی بزرگترین وارد کنندگان کالا از ترکمنستان بودند.
کشورهای ترکیه با سهم 22.3 درصدی، روسیه با سهم 15.3 درصدی، چین با سهم 13 درصدی، امارات با سهم 6.8 درصدی، اوکراین با سهم 6.4 درصدی و آلمان با سهم 6 درصدی عمده صادرکنندگان کالاو تجهیزات به ترکمنستان در سال 2013 میلادی هستند.
ترکمنستان دارای برخی از بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در جهان است، با این حال این کشور با چالشهای بسیاری برای استخراج و صادر کردن آن به بازارهای جهانی روبروست. این کشور از لحاظ جغرافیایی دور از بازارهای مصرف قرار دارد و فاقد زیرساختهای کافی خط لوله برای صادرات هیدروکربنهای بیشتر است.
ترکمنستان می تواند با بهره گرفتن از فضای مناسب کشور های حاشیه دریای خزر و با در نظر گرفتن منابع غنی هیدروکربن آسیای میانه، از دسترسی بیشتری به بازارهای رقابتی انرژی برخوردار شود. از این رو ترکمنستان به دنبال تنوع بخشیدن به مسیرهای صادرات منابع نفت و گاز خود از مسیرهای جدیدی علاوه بر خط لوله صادراتی مسیر روسیه است که البته نیازمند به دست آوردن سرمایه و کمکهای فنی و سیاسی از سوی کشورهای همسایه و سرمایه گذاران است.
ذخایر نفت اثبات شده ترکمنستان تا ژانویه 2014، حدود ٦٠٠ میلیون بشکه اعلام شده است. بسیاری از میدانهای نفتی ترکمنستان در حوزه جنوبی دریای خزر و منطقه خشکی گرشیزلیک در غرب این کشور واقع است.
ترکمنستان می گوید در بخش متعلق به  این کشور از دریای خزر، حدود ٨٠,٦ میلیارد بشکه نفت وجود دارد که مقدار زیادی از آن هنوز کشف نشده است. بیشتر ذخایر نفت مورد ادعای ترکمنستان در مناطق مورد مناقشه دریای خزر واقع شده و بدون توافق میان ایران، آذربایجان و ترکمنستان در مرزهای دریایی، ترکمنستان قادر به توسعه عملیات اکتشاف و استخراج در این منطقه نخواهد بود. هرچند ترکمنستان از سال ٢٠٠٧ با عقد قرارداد با چند شرکت نفتی خارجی در حال توسعه بخش خود از دریای خزر است.
تولید نفت ترکمنستان از ١١٠ هزار بشکه در روز در سال ١٩٩٢ به 231 هزار بشکه در روز در سال 2013 افزایش یافته که کمی بیشتر از ١٠٠ هزار بشکه در روز آن برای مصارف بازار داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
به گفته مقامات ترکمنستان، این کشور قصد دارد تا سال ٢٠٣٠، تولید نفت خود را از مناطق خشکی و دریایی به بیش از یک میلیون و ٣٠٠ هزار بشکه در روز افزایش دهد. این در حالی است که منابع صنعتی پیش بینی کرده اند که تولید نفت ترکمنستان در این دوره زمانی به بیشتر از ٣٠٠ هزار بشکه در روز افزایش پیدا نمی کند.
همچنین، ترکمنستان دارای دو پالایشگاه بزرگ به نامهای چاردزو و ترکمن باشی با مجموع کل ظرفیت ٢٣٧ هزاربشکه در روز است که بنا بر محاسبات آژانس مطالعاتی بین المللی IHS Global، در حال حاضر این پالایشگاهها با کمتر از ٥٠ درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند. شرکتهای نفت خارجی فعال در ترکمنستان به طور کلی سهم خود را از نفت خام تولیدی صادر می کنند و این در حالی است که شرکتهای نفت داخلی، اغلب تولید نفت خام خود را برای تامین تقاضای داخلی و یا تولید محصولات نفتی برای صادرات مورد استفاده قرار می دهند.
دولت ترکمنستان در نظر دارد تا سال ٢٠٣٠ با ساخت سه پالایشگاه و توسعه ظرفیت پالایشگاههای فعلی، ظرفیت پالایشگاهی این کشور را به ٦٠٠ هزار بشکه در روز افزایش دهد.
در بخش صادرات نفت، ترکمنستان یکی از صادرکنندگان کوچک نفت خام و نفت پالایش شده است که دارای گزینه های صادراتی بسیار اندکی است. از سرزمین این کشور به جز یک خط لوله مرزی که در شرق این کشور و از قزاقستان و ازبکستان در حال اجراست، تقریبا هیچ خط لوله نفتی بین المللی دیگری عبور نمی کند، ترکمنستان با این خط لوله می تواند نفت خام مورد نیاز را برای تغذیه پالایشگاه چاردزو  از طریق نفت خام وارداتی ازبکستان تامین کند.
مقدار کمی از نفت خام ترکمنستان از طریق دریای خزر به آذربایجان و یکی از بنادر روسیه صادر می شود. کیفیت پایین نفت خام ترکمنستان یکی از مشکلات این کشور برای دسترسی به خطوط لوله امن روسیه است.
ترکمنستان از سال ١٩٩٨ تا سال ٢٠١٠، نسبت به مبادله و سواپ نفت با ایران مبادرت کرده است. بر اساس توافقنامه فیمابین میان دو کشور ایران و ترکمنستان، شرکت دراگون اویل، بیش از نیمی از تولید نفت خود را در ترکمنستان به پالایشگاههای شمال ایران تحویل و در مقابل به همین میزان نفت در خلیج فارس از ایران تحویل گرفته و صادر کرده است. در سال ٢٠١٠، شرکت دراگون اویل ارسال نفت را به ایران به دلیل تحریمها متوقف کرد و مسیر خط لوله باکو_ تفلیس_ جیهان از کشور آذربایجان را جایگزین مسیر ایران کرد.
برابر گزارش مرکز آمار و اطلاعات آمریکا، حجم ذخایر اثبات شده گاز طبیعی ترکمنستان تا ژانویه سال 2014 حدود 17.5 تریلیون مترمکعب گزارش شده است.
ترکمنستان با وجود ذخایر بزرگ گازی دارای صادرات محدودی است و با چالشهای مختلفی برای سرمایه گذاری و کسب درآمد از محل تولید منابع گازی روبروست. بیشتر گاز ترکمنستان به روسیه منتقل می شود که در آنجا مصرف و مقداری از آن هم از طریق این کشور به بازار نهایی اروپا ترانزیت می شود.
ترکمنستان در جستجوی راههایی برای افزایش تولید گاز و همچنین رهاشدن از محدودیتهای فعلی موجود از طریق تنوع بخشیدن به بازار های صادراتی و دیگر مسیرهای ترانزیت گاز خود است.
در نوامبر سال ٢٠١٠، وزارت نفت و گاز و منابع طبیعی ترکمنستان اعلام کرد که استراتژی انرژی این کشور افزایش تولید گاز به ٢٢٩ میلیارد مترمکعب در سال در سال ٢٠٣٠ میلادی است. بیشتر گاز در دسترس ترکمنستان برای توسعه در آینده، دارای سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن بالاست و دارای فشار و درجه حرارت بیشتر است. این عوامل چالشهای فنی بیشتری را در برداشته و مطرح می کند که نیاز به هزینه های سرمایه ای بزرگتر را برای اکتشاف و توسعه طلب می کند.
این کشور به این دلیل که تولید گاز آن بیش از دو برابر تقاضای داخلی است بیشتر گاز خود را به خارج صادر می کند.
برابر پیش بینی های آژانس بین المللی انرژی، صادرات گاز ترکمنستان تا سال ٢٠٣٥ به حدود ٩٠ میلیارد مترمکعب در سال ( حدود ٢٤٧ میلیون مترمکعب در روز ) افزایش یافته و دوباره سیر نزولی پیدا می کند.
برابر آخرین اطلاعات منتشره از سوی مرکز آمار و اطلاعات آمریکا، مجموع خطوط لوله انتقال نفت ترکمنستان در سال ٢٠١٠، حدود یکهزار و 501 کیلومتر و مجموع خطوط لوله انتقال گاز این کشور ٧ هزار و 500 کیلومتر اعلام شده است.
چنان که ملاحظه می شود در حال حاضر بازار 44 میلیارد دلاری ترکمنستان در اختیار صنعتگران و تاجران کشورهایی بجز ایران قرار دارد و با توجه به پتانسیلهای بالای ایران در تامین نیازهای داخلی ترکمنستان و همجواری با این کشور، شرکتهای خصوصی ایرانی امکان سرمایه گذاری و فعالیت گسترده را در این کشور با توجه به فراهم شدن زمینه های لازم نباید از دست بدهند.

کد خبر 244634

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =