به گزارش شانا، جعفر توفیقی، دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری به موضوع عملکرد صنایع نفت و گاز کشور اشاره کرد و گفت: با نگاهی به آمار و عملکرد کشورهای توسعه یافته می‌توان دریافت که یکی از نشانه ها و معیارهای توسعه اقتصادی، نقش پژوهش و فناوری در پیشبرد اهداف اقتصادی کشورهاست.
وی ادامه داد: از آنجا که عملکرد صنایع نفت و گاز نقش عمده‌ای در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند، ارتقای پژوهش و فناوری در این صنایع قادر خواهد بود تحولات بزرگی را در ساختار اقتصادی کشور ایجاد کند، بنابراین یکی از مسائلی که در تحقق این هدف باید به آن توجه شود، بحث تقاضامحوری است.
توفیقی تصریح کرد: فعالیتهای پژوهشی و فناورانه در صنعت باید در وهله نخست به نحوی تعریف و انجام شوند که متناسب با نیازهای صنعت بوده و بتوانند تقاضایی را که در این ارتباط وجود داردتأمین کنند، این مساله باید برای بدنه پژوهشی صنعت ما یک اولویت محسوب شود.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی عنوان کرد: برای تحقق چنین اولویتی نیازمند تعامل مثبت و سازنده بدنه اجرایی صنعت با نهادهای پژوهشی و فناورانه هستیم به گونه‌ای که پژوهشگران ما بتوانند به درستی از چالشها و مشکلات و نیازمندیهای صنعت آگاهی پیدا کرده و با همکاری بدنه اجرایی راه حلهای علمی و فناورانه مناسبی برای رفع مشکلات طراحی و تدوین کنند، این امر جز با شبکه سازی و ایجاد تعاملات اثربخش و هم افزایی میان کنشگران مختلف در صنعت نفت محقق نخواهد شد.
وی گفت: بخش خصوصی زمانی می‌تواند عملکرد شایسته‌ای از خود نشان دهد که برایش امکانات و بستر مناسب برای فعالیت وجود داشته باشد، این بستر در قالب زیرساختها از جمله، توسعه کارآفرینی، فراهم کردن بستر مناسب برای تدوین استانداردها و گواهینامه های مورد نیاز برای توسعه فناوری، ایجاد مراکز اطلاعات فناوری در صنعت، فراهم کردن زیرساختهای حقوقی مورد نیاز برای تنظیم مطلوب قراردادهای مختلف فناوری و تقویت نظام مالکیت فکری کشور، همچنین تدوین سیاستهای ارتقای زیرساختهای اطلاعاتی است.
توفیقی به موضوع توسعه کالاهای دارای بازدهی بهینه در صنعت نفت اشاره کرد و افزود: برای این منظور، ابتدا لازم است فهرستی از کالاها و فناوریهای دارای بازدهی بهینه در صنعت نفت تهیه شود که این امر مستلزم انجام مطالعات مختلفی در قالب چرخه عمر فناوری، آینده پژوهی فناوری، فضای کسب و کار و بازار فناوری است.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی تصریح کرد: انجام این فعالیتها نیازمند همکاری همه جانبه کنشگران فعال در صنعت نفت در بخشهای مختلف پژوهش، عملیات، دانشگاهها و غیره است.
وی در خصوص نقش ستاد توسعه فناوری صنعت نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری برای تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز عنوان کرد: عمده تلاشهای این ستاد با هدف تسهیلگری و تنظیم فعالیتهای فناورانه در صنعت و همراستای فعالیتها با اهداف مندرج در اسناد بالادستی و سند چشم‌انداز صورت می‌گیرد که مشتمل بر ایجاد هماهنگی، هم‌افزایی و یافتن حلقه های مفقوده میان بخشهای مختلف مهندسی و طراحی، تولیدی، صنعتی، بهره‌برداری و پژوهشی فعال در نفت، گاز و همچنین زغالسنگ است.
توفیقی تاکید کرد: این ستاد عموما از بودجه‌ای که در اختیار دارد برای تسهیل جریان توسعه فناوری و فراهم آوردن زیرساختها و بسترهای مورد نیاز استفاده می‌کند، همچنین بخشی از منابع مالی خود را به کمک به شرکتهایی اختصاص می‌دهد که نائل به توسعه فناوری شده‌اند و به مرحله تجاری سازی محصول خود رسیده‌اند.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی افزود: به منظور تکمیل زنجیره ارزش صنعت نیز این ستاد عمده فعالیتهای خود را بر محور تسهیل و تنظیم قرار داده است، شناسایی شکافهای موجود در زنجیره توسعه فناوری، نزدیکی طرف تقاضا و طرف عرضه، جانمایی نقش و اهمیت کنشگران مختلف در زنجیره، تسهیل در ایجاد بستر مناسب که به طور همزمان از حلقه های مختلف زنجیره حمایت کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: بحث ازدیاد برداشت از مخازن نفتی و گازی کشور، امروز یکی از کلیدی ترین مسائل راهبردی در صنعت نفت محسوب می‌شود، بررسی صنعت نفت ایران حاکی از آن است که روند اجرای طرحها در کشور کند بوده و از طرفی امکان استفاده از فناوریهای روز دنیا در حد مطلوب وجود ندارد.
توفیقی تصریح کرد: از طرفی استفاده از روشهای سنتی منجر به ضریب برداشت پایین‌تر در مخازن نفتی نسبت به دیگر کشورهای جهان شده است، در حالی که ضریب برداشت در ایران حدود 24 درصد است، در کشورهای صاحب فناوری این ضریب به مراتب بیشتر بوده و در برخی کشورها به حدود 60 درصد رسیده است، البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که افزودن هر یک درصد به ضریب برداشت به معنای افزایش 5 میلیارد بشکه به ذخائر نفتی کشور است.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی عنوان کرد: میانگین ضریب برداشت از میادین نفتی کشور نروژ 45 درصد است که در مقایسه با کشور ما ایران به میزان قابل توجهی بیشتر است، این درحالی است که میادین متعددی در این کشور از ساختار سنگ ماسه برخوردار هستند و بنابراین ضریب برداشت بالاتر و حدود 60 درصد دارند، در صورتی که از فناوریهای تزریق گاز نیز استفاده شود، ضریب برداشت این میادین به 74 درصد نیز می‌رسد که چنین تفاوتی حاکی از اختلاف سطح فناوری میان دو کشور و استفاده نامناسب از فناوریهای موردنیاز و روزآمد در توسعه و بهره‌برداری از میادین نفت و گاز ایران است.
وی ادامه داد: با درک این ضرورت و اهمیت از حدود 15 سال پیش به همت وزارتخانه های نفت و علوم سرمایه گذاریهای بسیار خوبی در جهت توسعه دانشکده های مهندسی نفت در کشور صورت گرفته است، در نتیجه این سرمایه گذاریها، امروز شاهد آن هستیم که توانمندیهای علمی خوبی در دانشگاهها و مراکز پژوهشی ما به وجود آمده است.
توفیقی گفت: امروز زمان بهره‌برداری از این ظرفیتهای علمی است و وزارت نفت در دولت یازدهم گامهای مهمی در این زمینه برداشته است، بنا بر قراردادی که میان وزارتخانه های علوم و نفت امضا شد بحث ازدیاد برداشت مورد توجه قرار گرفت و طی آن به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی اعتماد شد که این موضوع، نقطه عطفی است.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی افزود: برای مشارکت و نقش آفرینی در این حوزه، ستاد نفت موافقنامه‌ای با انستیتو نفت به امضا رسانده است که امضای آن در راستای وظیفه‌ای است که بر عهده انستیتو نفت گذاشته شده و احساس می‌شود که این ستاد هم می‌تواند در انجام آن نقش آفرینی کند تا دانشگاهها بتوانند نقش و تکلیفی را که به عهده شان گذاشته شده است بخوبی ایفا کنند.
وی تصریح کرد: موافقتنامه همکاری میان ستاد و انستیتو برپایه هفت محور، منعقد شده است که براساس آن ارائه طرح جامع روشهای بهینه سازی تولید و ازدیاد برداشت نفت و گاز، تعیین اولویت روشهای پیشنهادی با توجه به عملیاتی، اقتصادی و نوآورانه بودن آنها، انجام مطالعات و آزمایشهای موردنیاز به منظور زمینه سازی برای عملیاتی کردن طرحهای نوآورانه و اقتصادی در نظرگرفته شده است.
توفیقی عنوان کرد: تقویت توان تخصصی شرکتهای دانش بنیان در زمینه اجرای طرحهای دانش محور، کمک به استقرار هدفمند نظام مدیریت دانش و فناوری در شرکتهای دانش بنیان، کمک به تجاری سازی فناوریهای بهینه سازی تولید و ازدیاد برداشت و توسعه آنها در سطح ملی و بین‌المللی و همکاری با شرکتهای دانش بنیان، دانشگاهها و مراکز پژوهشی داخلی و بین‌المللی از دیگر محورهای عملیاتی این موافقتنامه است که به مدت سه سال دارای اعتبار است.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی افزود: هم اکنون توسعه و بهره‌برداری از منابع هیدروکربوری در کشور مهمترین و اثرگذارترین پیشران اقتصادی ایران محسوب می‌شود و نبود آنها در مقطع فعلی ضربه سنگینی به حیات اقتصادی و صنعتی کشور وارد خواهد کرد. از سوی دیگر، زمانی که صحبت از توسعه علم و فناوری و پیشرفت کشور می‌شود، به کارگیری ادبیات علمی و مبتنی بر واقعیت و دوری از مضامین و واژگانی که توجیه عقلانی و منطقی برای آنها وجود ندارد، شایسته‌تر است، بنابراین به نظر می‌رسد بهتر است نسبت به استفاده از واژه هایی نظیر اقتصاد نفرین شده نفتی احتیاط لازم صورت پذیرد.
وی تصریح کرد: سیاستهای ابلاغی برنامه ششم از سوی مقام معظم رهبری برپایه سه محور اقتصاد مقاومتی، پیشتازی در عرصه های علم و فناوری و تعالی و مقاومسازی فرهنگی طرح و تنظیم شده‌اند.
توفیقی عنوان کرد: محوریت این مسائل و همچنین تدابیر و برنامه هایی که در متن قانون برنامه ششم پیش‌بینی خواهد شد، در نتیجه آسیب شناسی چالشها و موانع فراروی توسعه کشور و حل آنها صورت گرفته‌اند. از این رو، اجرای صحیح و همه جانبه این سیاستها و برنامه ها کمک شایان توجهی به توسعه کشور و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و پررنگ شدن نقش ساختارهای درآمدزای فناوری محور خواهد داشت، اما یکی از مشکلاتی که در این ارتباط وجود دارد، نبود ساز و کار موردنیاز برای اجرایی کردن بندها و سیاستهای برنامه ششم توسعه است.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغالسنگ معاونت علمی گفت: پیش‌بینی می‌شود اگر تلاش درخوری برای اجرای محتوایی این برنامه صورت پذیرد، ایران بتواند گامهای بزرگی را برای سرعت بخشیدن به توسعه کشور و کاستن وابستگی به منابع هیدروکربوری بردارد.
نظر شما