شانا، ایران نخستین کشور دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی و دارای یکی از بزرگترین ذخایر غنی گاز اتان است. با توجه به این که دیگر کشورهای خاورمیانه از منابع محدود اتان برخوردار هستند این فرصت بزرگ پتروشیمی های ایران را از مزیت بالایی در بازارهای جهانی پتروشیمی برخوردار کرده است.
تا پیش از برداشته شدن تحریمهای بین المللی علیه ایران، بازارهای پتروشیمی این کشور از مخاطرات سیاسی رنج می برد، ولی با توافق انجام شده و برداشته شدن تحریمهای بین المللی در اوائل سال 2016، هزینه های پایین تولید به دلیل خوراک گاز که ارزانتر از نفت است و همچنین دسترسی آسان ایران به بازارهای اروپایی و آسیایی، سرمایه گذاری را در صنعت پتروشیمی ایران از جذابیتهای بالایی برای سرمایه گذاران خارجی برخوردار کرده است.
پتروشیمی ایران با برداشته شدن تحریمهای بین المللی و رها شدن از موانع صادراتی حاصل از تحریمهای بانکی، بیمه، حمل و نقل و مبادله نفس راحتی خواهد کشید و جان تازه ای خواهد گرفت. علاوه بر این، رفع تحریمها به جذب سرمایه گذاری خارجی سرعت داده و امکان تکمیل پروژه ها را سرعت می بخشد.
نشریه پلاتس در این زمینه گزارش داده است که همه در حال آماده شدن هستند چون ایران دارای طیف وسیعی از فرصتهای سرمایه گذاری در بخشهای بالادستی و پایین دستی نفت و گاز است که آنها را ارائه می کند.
اتیلن
خاورمیانه در حال حاضر دارای ظرفیت 30.2 میلیون تنی اتیلن است که تقریبا 6.5 میلیون تن آن توسط ایران تولید می شود. در این میان عربستان  با تولید 15.7 میلیون تن اتیلن در سال بیش از نیمی از تولید اتیلن منطقه را در اختیار دارد.
سهم کنونی ایران در تولید اتیلن منطقه در حال حاضر 22 درصد است. با این حال با افزایش ظرفیت تولید ایران در پنج سال آینده و تا 2020 سهم این کشور به 30 درصد از ظرفیت تولید اتیلن خاورمیانه افزایش پیدا می کند.
جدول زیر تولید اتیلن را در ایران نشان می دهد که توسط پلاتس تهیه شده است:

پلی اتیلن
ظرفیت پلی اتیلن در مجموع خاورمیانه در سال 2015 حدود 18.5 میلیون تن است. عربستان و ایران به ترتیب با سهم 42% و 26% بزرگترین تولیدکنندگان پلی اتیلن در منطقه هستند.
ظرفیت کنونی تولید پلی اتیلن ایران در حال حاضر 3.1 میلیون تن است که بیشتر شامل HDPE است. انتظار می رود که ظرفیت تولید ایران در این بخش در سه سال آینده با افزایش 3 میلیون تنی به 6.1 میلیون تن برسد. تا سال 2020 سهم ایران از ظرفیتهای پلی اتیلنی در خاورمیانه با افزایش به 7.8 میلیون تن در سال به 32 درصد فزونی پیدا کند.
جدول زیر تولید پلی اتیلن را در ایران نشان می دهد که توسط پلاتس منتشر شده است:

هم اکنون ظرفیت اسمی پتروشیمی های ایران نزدیک به 60 میلیون تن در سال است و انتظار می رود این ظرفیت تا پایان سال 1394 به بیش از 62.6 میلیون تن افزایش یابد.
ظرفیت عملیاتی محصولات پتروشیمی ایران نیز با افزایش تولید اتان در فازهای در حال ساخت میدان گازی پارس جنوبی و افزایش تولید گازهای همراه نفت قرار است از 44.5 میلیون تن در سال 1393 به 50.1 میلیون تن در سال 1394 افزایش پیدا کند.
سهم ایران از میزان تولید محصولات پتروشیمی خاورمیانه در سال 2014 چیزی بالغ بر 25 درصد گزارش شده است و ١٧ میلیون تن از آن صادر می شود.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران سرمایه‌گذاری مورد نیاز صنعت پتروشیمی ایران را 70میلیارد دلار عنوان کرده و عباس شعری‌مقدم مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از نیاز سالانه 7میلیارد دلاری این صنعت برای جذب سرمایه خبر داده است.

این گفته ها به این معناست که ظرفیت مخارج سرمایه‌ ای سالانه 7 میلیارد دلار به وجود خواهد آمد که می‌تواند ظرفیت تولید پتروشیمی ایران را دوبرابر کند. یعنی ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران از سالی 60 میلیون تن به 120 میلیون تن در 5 سال آینده و 180میلیون تن در 10 سال آینده افزایش پیدا می کند.
به گفته عباس شعری مقدم مدیر عامل شرکت ملی پتروشیمی ایران، هم اکنون 67 طرح نیمه تمام در صنعت پتروشیمی ایران وجود دارد که شرائط عملیاتی شدن را با جذب سرمایه دارد. البته 15 طرح از این مجموعه آماده بهره برداری است. این پروژه ها ۲۰ تا ۹۰ درصد پیشرفت دارند.
صنعت پتروشیمی ایران به دلیل دسترسی ساده به خوراک گاز و بالا بودن ذخایر اتان در آن، دسترسی به بازار داخلی گسترده و متنوع، دسترسی آسان به بازارهای منطقه که جمعیتی بالغ بر 300 میلیون نفر را در بر می گیرد، تنوع زنجیره پتروشیمی در بخش میانی و پایین دستی، نیروی کار ماهر و تحصیلکرده و با توجه به این که اتیلن خوراک عمده پتروشیمی های ایران را تشکیل می دهد، از مزیتهای رقابتی بالایی برخوردار است.
در میان هیدروکربنها اتان با بازده 80 درصدی بالاترین بازده را از نظر تبدیل به اتیلن دارد و تولید اتیلن از خوراک گاز به مراتب سود آور تر از تولید اتیلن با خوراک نفتاست.
در سال 1393در مجموع بیش از ٢ میلیون و ٨٠٠ هزار تن اتان به مجتمعهای پتروشیمی تحویل شده و امسال ( 1394) براساس پیش بینی سهم پتروشیمی ها از اتان تولیدی کشور به 4 میلیون و ٢٠٠ هزار تن افزایش خواهد یافت.
بیزینس مانیتور پیش بینی کرده است که ظرفیت تولید اتیلن ایران با تکمیل پروژه های الفین 11 و 12 به 11.08 میلیون تن در سال افزایش پیدا کند.
به گفته محمد حسن پیوندی، قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، طی 5 سال آینده ظرفیت تولید متانول کشور به 24 میلیون تن خواهد رسید. با ورود 24 میلیون تن متانول به بازار دنیا، ایران حرف اول و آخر را در تعیین قیمت این ماده خواهد زد.
در گزارش «دورنمای صنعت پتروشیمی ایران» که آبانماه امسال توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی منتشر شد، آمده است که در صورت راه اندازی طرحهای متانولی شرکت توسعه نگر مکران که در سواحل دریای عمان در دست پیگیری است (و جزو برنامه های مصوب صنعت پتروشیمی در برنامه های چهارم و پنجم نیستند)، حدود 10.5 میلیون تن دیگر به ظرفیت تولید این محصول در ایران اضافه می شود و مجموعاً ظرفیت تولید متانول این کشور به حدود 34.5 میلیون تن در سال خواهد رسید.
این حجم از افزایش تولید متانول در حالی است که عباس شعری مقدم، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این زمینه گفته است: «ما با مجوزهایی که داده‌ایم 25 میلیون تن متانول وارد بازار جهانی می‌کنیم اما بازار امکان جذب بیش از 16 میلیون تن آن را ندارد».
نگرانیها در خصوص بازار آتی متانول در حالی است که با تعریف طرح تبدیل گاز به متانول، تبدیل متانول به پروپیلن و پس از آن تبدیل پروپیلن به پلی‌پروپیلن می‌توان ارزش افزوده بالایی ایجاد کرد.
به گفته محمدحسن پیوندی، معاون مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، ایران کمتر از یک میلیون تن پروپیلن تولید می کند. این در حالی است که صنایع پایین دستی ایران تشنه پروپیلن هستند، وانگهی چون نیاز به پلی پروپیلن در صنایع پایین دستی بالاست، بلافاصله همین تولید ناچیز پروپیلن به پلی پروپیلن بدل می شود.
اتیلن و پروپیلن در شمار اصلی‌ترین محصولات پایه پتروشیمی قرار می‌گیرند که ارزش افزوده‌ای بیش از مواد اولیه پتروشیمی نظیر گاز و نفتا دارند و متاسفانه مشخص نیست که چرا تاکنون به توسعه این بخش توجه لازم صورت نگرفته است. در واقع یکی از دلایل زیر ظرفیت کار کردن صنایع پایین دستی و تکمیلی وابسته به صنعت پتروشیمی ایران در سالهای تحریم را باید در این بخش جستجو کرد! چالشی بزرگ که اقتصاد ایران را وادار به واردات کالاهای نهایی تولید شده از محصولات پتروشیمی از کشورهایی مانند چین و هند و وابستگی وارداتی به این کشورها کرده است.
پروپیلن یکی از محصولات کلیدی پتروشیمیایی است که به عنوان خوراک برای تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی به کار می‌رود. مهمترین مشتقات پروپیلن عبارتند از: پلی‌پروپیلن، آکریلونیتریل، پروپیلن اکسید، فنول، اکسوالکل، اسید آکریلیک، ایزوپروپیل‌الکل، الیگومرها و دیگر مواد واسط مختلف که در نهایت به صورت مواد مورد نیاز صنایع الکترونیک، خودروسازی، ساختمان‌سازی، بسته‌بندی و نظیر آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به گفته پیوندی در ١٠ سال آینده عملکرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پروپیلن‌ محورخواهد بود و با افزایش تولید پروپیلن صنایع تکمیلی با وفور تولید پروپیلن توسعه پیدا می کند. براساس مطالعات انجام شده علت نبود توسعه صنایع پایین دست و تکمیلی پتروشیمی در ایران کمبود پروپیلن است.
به گفته وی، در سالهای گذشته اتیلن به وفور از منابع اتان در کشور تولید شده و با توجه به تبدیل ٦٠ تا ٧٠ درصد اتیلن دنیا به انواع پلی اتیلن ها وگلایکول و تبدیل بخشی نیز به پلیمرهای غیر پلی‌اتیلنی‌، انواع پلی اتیلن در کشور به وفور وجود داشته است. صنایع وابسته به پلی‌اتیلن در کشور توسعه یافته اما صنایع شیمیایی وابسته به پروپیلن در کشور توسعه نیافته اند درحالی که این دسته از محصولات، مواد اولیه یک زنجیره بزرگ از صنایع تکمیلی هستند. دامنه محصولات پایین دستی پروپیلن و پلی‌پروپیلن بسیار بیشتر از پلی‌اتیلن و اتیلن و کمبود پروپیلن عامل نبود توسعه صنایع تکمیلی مرتبط به پروپیلن است که به زنجیره‌های زیادی وابسته است.
معاون مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی می گوید: ایران به دلیل برخورداری از بزرگترین منابع گازی جهان ، دارای حجم زیادی از متانول است و با راه اندازی یک واحد نیمه صنعتی به ظرفیت 350 هزار تن در سال، متانول حاصله را به ماده بسیار با ارزش پلی پروپیلن بدل خواهیم کرد.
با تکمیل بخش میانی و پایین دستی پتروشیمی و افزایش تولید پلی‌پروپیلن ایران می تواند صدها و بلکه میلیونها شغل جدید در داخل ایجاد کند و علاوه بر تاثیر گذاری در بازارهای جهانی گاز و LNG و متانول به یکی از صادر کنندگان عمده کالاهای نهایی تولید شده از پلی‌پروپیلن ها بدل شود.