کاهش تکلیفی تولید برای شرکتهای تولید کننده نفت به صورت توأمان ضرر و فایده دارد، زیان کاهش تولید متوجه چاه ها و مخازنی می شود که در صورت بسته بودن در طولانی مدت، عملیاتی کردن دوباره آنها نیازمند احیا و گاه استقرار دکل تعمیراتی است، اما برای تاسیسات و خطوط لوله ای که افزون بر دو دهه در مدار عملیات بوده اند از حیث این که فرصتی فراهم می شود تا تعمیرات اساسی آنها با دقت و فرصت بیشتری انجام شود، فایده مند است.

راهبرد مناطق نفتخیز جنوب در دوران تحریم، تبدیل تهدید به فرصت و استفاده حداکثری از مزیت تعطیلی تأسیسات برای بازسازی، رفع معایب کلی و جزئی و تعمیرات اساسی آنها بود.

در بخش چاه ها اما کار به این سادگی نبود؛ برای جلوگیری از بسته بودن چاه ها و پیامدهای منفی ناشی از پایدار نبودن تولید، لازم بود برنامه استفاده تناوبی از 1738 حلقه چاه فعال تدوین و به اجرا گذاشته شود؛ انجام این مهم در کنار اورهال کل تأسیسات و بازرسی و تعمیرات ضروری خطوط لوله به عهده بخش های عملیاتی، شرکت های پشتیبانی و شرکت های بهره برداری بود که خود کاری طاقت فرسا به شمار می آمد.

به عبارتی تعمیرات و نگهداری 148 واحد تولیدی به همراه 4316 خط لوله اصلی و فرعی و 1738 حلقه چاه در دوران رکود، مجموعه مناطق نفتخیز جنوب را به کارگاه بزرگ تعمیرات اساسی بدل کرد و بر خلاف آنچه انتظار می رفت، حجم کار نیروهای ستادی و عملیاتی نه تنها کاهش نیافت بلکه دوچندان شد.

مدیران و متخصصان این شرکت از همان روزهای آغاز تحریم، ضمن کاهش تکلیفی، شرایط را برای تولید حداکثری آماده کرده بودند و تأسیسات در بهترین شرایط برای تولید نگهداری می شد. از جمله فعالیتهایی که با تلاش مستمر، هماهنگ مجموعه کارکنان، کارشناسان و مدیران متعهد ستاد و شرکتهای تابع مناطق نفت خیز جنوب، برای حفظ توان و آمادگی افزایش ظرفیت و نگهداشت تولید نفت خام انجام شد می توان به اعمال کاهش های تکلیفی به صورت تناوبی روی چاه ها به منظور به حداقل رساندن آسیبهای وارده به آنها در زمان بسته بودن، تعمیر اساسی، بازسازی، روزآمد نگهداشتن و ایمن سازی تأسیسات اعم از واحدهای بهره برداری، نمکزدایی، تقویت فشار و تزریق گاز، تلمبه خانه های نفت و خطوط لوله بود.

یک تعهد خارق العاده: سه روزه به سقف تولید قبل از تحریم بازخواهیم گشت!

مذاکرات ایران با 1+5 یک اگرچه در فضای سیاست خارجی در جریان بوده اما حاصل و نتیجه آن باید در حوزه اقتصاد و تجارت ظاهر می شد؛ بنابراین نخستین مجموعه ای که باید براساس توفیق یا شکست مذاکرات، برنامه های خود را بازنگری کند، وزارت نفت بود. طلیعه مذاکرات و  به اصطلاح برخاستن دود سفید از فراز هتل کوبورگ نشان دهنده عبور از بحران های ساختگی ایالات متحد امریکا و غرب علیه ایران بود.

این از معدود مواردی است که ایران در عرصه دیپلماسی راه را بر رقیب می بندد و توازن منافع حاصل از مذاکره را به نفع خود تغییر می دهد. نخستین دستاورد این موفقیت برداشتن بندهای موجود بر سر راه فروش نفت است؛ در بحبوحه مذاکرات، وزیر نفت 24 تیرماه 1394 در حاشیه جلسه هیئت دولت از آمادگی این وزارتخانه برای افزایش 500 هزار بشکه ای تولید نفت، بلافاصله پس از لغو تحریم ها خبر داد.

در حالی که این خبر در رسانه های داخلی و خارجی بازنشر و تحلیل می شد، بیژن عالی پور، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به عنوان بزرگترین شرکت تولید کننده نفت کشور طی خبری اعلام می کند که سه روزه به سقف تولید پیش از تحریم ها می رسیم! که در نوع خود تعهدی خارق العاده و مأموریتی دشوار به شمار می آمد.

چند روز پس و اوایل مردادماه 1394، وزیر نفت طی نامه ای به شرکت های بهره برداری نفت و گاز، مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران و شرکت پایانه های صادرات مواد نفتی به طور رسمی دستور افزایش 500 هزار بشکه ای تولید نفت را صادر کرد.

بر این اساس شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب تدوین برنامه عملیاتی افزایش تولید را آغاز کرد و مدیریت ها و بخش های مرتبط و شرکت های بهره داری کارون، مارون، آغاجاری، گچساران و مسجدسلیمان به حالت آماده باش درآمدند.

شرکت های خدماتی/تخصصی پیراحفاری ایران، توربین جنوب و ترابری نفت نیز به منظور آماده شدن به موقع چاه ها، تأسیسات در دست تعمیر و تسهیل در عملیات شبانه روزی، با افزایش گروه های کاری به این موضوع شتاب بخشیده و امکانات مورد نیاز را فراهم کردند.

همچنین واحدهای ایمنی و آتش نشانی ستاد و شرکتهای تابع به منظور فراهم کردن شرایط ایمن در واحدهای عملیاتی و رعایت الزام های زیست محیطی در زمان اجرای برنامه افزایش تولید در آمادگی کامل قرار گرفتند.

کارشناسان مدیریت فنی نیز محدودیت ها و ظرفیتهای مخازن و چاهها را در نظر گرفته و راهکارهایی عملی برای رسیدن به سقف تولید با رعایت اصول تولید صیانتی ارائه دادند.

با مهیا شدن تدابیر لازم، برنامه رکورد گیری از چاهها و تاسیسات نفت در آبان ماه 1394 با موفقیت انجام و آمادگی افزایش تولید در سقف مورد نظر به اثبات رسید؛ و گزارش آن برای اتخاذ تصمیم های آینده در اختیار مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و وزیر نفت قرار گرفت.

یک حد نصاب بی سابقه؛ افزایش 800 هزار بشکه در 12 ساعت و 30 دقیقه!

مانور رکورد گیری تولید از ساعت 00:00 روز چهارم آبان پارسال آغاز شد و پس از مدت 12 ساعت و 30 دقیقه مناطق نفتخیز جنوب فراتر از برنامه به تعهدهای خود عمل کرد؛ این مانور با هدف آمادگی برای عملیاتی کردن تاسیسات تولیدی و رسیدن به سقف تولید پیش از تحریم ها اجرا شده بود.

همه این فعالیت ها در شرایطی صورت گرفته که صنعت نفت به دلیل تحریم ها با محدودیت منابع مالی روبرو بوده است، با این حال تهدید تحریمها به فرصتی بدل شده و تقویت زیرساختهای نفتی، بازسازی و تعمیرات اساسی تأسیسات و تکمیل پروژه‌های مهم انجام شد.

عملیات اورهال در 148 واحد تولیدی

از میان فعالیتهای انجام شده برای تحقق برنامه افزایش تولید نفت، تعمیر و نگهداری تأسیسات و چاهها، نقش و جایگاهی موثر داشته است. براین اساس فقط طی سال های ٩٣ و ٩٤ بیش از 18900 مورد اقدامهای مهندسی درون چاهی، افزون بر 651  مورد اصلاحیه فرایندی، بیش از 3629 مورد تعمیر اساسی تجهیزات فرآورشی و 307 مورد تعمیرات اساسی ماشین آلات دوار در پنج شرکت بهره‌برداری نفت و گاز تابع  مناطق نفت خیز جنوب صورت گرفت.

همچنین در این بازه زمانی پروژه‌های مهمی مانند احداث و راه اندازی چندراهه جدید گناوه، تکمیل و راه اندازی واحدهای نمکزدایی لب سفید، هفت شهیدان، تکمیل پروژه احداث خط لوله 26 اینچ انتقال نفت از اهواز به پالایشگاه آبادان، افزایش توان تزریق در میدانهای کرنج و پارسی، جمع‌آوری و تزریق گاز نرگسی، واحد بهره‌برداری و نمکزدایی میدان منصوری با ظرفیت فرآورش ٧٥ هزار بشکه نفت در روز با موفقیت اجرا و یا تکمیل و در مدار تولید قرار گرفتند.

 در طول سال 94 در مجموع تعداد 14 دستگاه توربین‌های رولزرویس، هشت دستگاه توربین‌های گازی سولارسنتار و 29 دستگاه کمپرسورهای سولار را تعمیر و در اختیار بخش های عملیاتی و فرآیندی تولید نفت و گاز قرار گرفتند. این تعمیرات از سوی مدیریت تولید برنامه ریزی و با همکاری تنگاتنگ شرکت های بهره برداری پنج گانه کارون، مارون، گچساران، آغاجاری و مسجدسلیمان و شرکت های خدمات مهندسی و تجهیزات صنعتی توربین جنوب و شرکت خدمات ترابری و پشتیبانی نفت برای 148 واحد عملیاتی انجام شد. کارشناسان و متخصصان صنعت نفت به خوبی می دانند که تعمیرات اساسی یک واحد تولیدی نیاز به برنامه ریزی دقیق، هماهنگی واحدهای مرتبط، اخذ مجوزهای لازم، تهیه تدارکات و ملزومات، انجام تعمیرات و بازرسی های فنی دارد حال انجام این تعداد تعمیرات بیانگر تلاش عظیم کارکنان خدوم و زحمتکش شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و وجود ظرفیت عظیم فنی و مهندسی در این شرکت است.

خطوط صادراتی، گام به گام با توپک تا دهانه خلیج فارس

از دیگر اقداماتی که در چارچوب برنامه افزایش تولید در مناطق نفت خیز جنوب صورت گرفت بازرسی فنی خط لوله اصلی صادراتی نفت بود که با استفاده از رانش توپک هوشمند به درون لوله انجام شد.این عملیات با هدف افزایش ایمنی خطوط لوله و اطمینان از استمرار تولید، برنامه ریزی و طبق برنامه زمان بندی با موفقیت انجام شد. در این عملیات کارشناسان و متخصصان، وضع خط لوله صادراتی را تا تلنبه خانه گناوه پایش کردند. نکته قابل توجه در این عملیات حضور مدیرعامل در محل اجرای پروژه و همراهی و همدوشی او با متخصصان و مسئولان اجرایی بود که بیانگر اهمیت این پروژه و همچنین اهتمام مدیران به قدردانی از متخصصانی بود که به صورت شبانه روزی این عملیات را راهبری می کردند.

تحقق برنامه های تولید مدیران ارشد در کنار تأسیسات تولید

با لغو تحریم ها و افزایش صادرات نفت، برنامه عملیاتی و دقیق افزایش تولید نفت در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از 22 اسفندماه پارسال مطابق نیاز و برنامه های شرکت ملی نفت بدون هیچ وقفه ای اجرا و همه تعهدهای صادرات محقق شده است!

خلق حماسه  افزایش تولید در مناطق نفت خیز جنوب با همکاری مدیران و کارکنان ستادی و عملیاتی محقق شد. در همه مدت اجرای برنامه افزایش تولید نفت شخص مدیرعامل، مدیران، روسای واحدهای ذیربط شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و شرکت های تابع در کنار کارشناسان و کارکنان عملیاتی حضور داشته و اجرای برنامه را به دقت زیر نظر داشتند. با تحقق حدنصاب تولید نفت در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و با توجه به مدیریت اعمال شده و بازگشت همه تأسیسات به شرائط تولید مطابق با برنامه مصوب، هم اکنون تامین خوراک پالایشگاهها، صنایع  پتروشیمی و صادرات نفت خام به روال عادی در جریان است. در این عملیات نه تنها رکوردگیری تولید حداکثری نفت انجام شد بلکه رکورد تولید مستمر نفت شکسته شد.