کاهش مصرف سوخت مایع در نیروگاه ها و اختصاص سهمیه گازوئیل و نفت کوره نیروگاهی به بخش صادرات یکی از سیاست‌های کلان کشور در طول فعالیت دولت یازدهم تاکنون است.

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که از سال 1392، همزمان با آغاز فعالیت دولت یازدهم مصرف نفت کوره و گازوئیل در بخش صنعت و نیروگاه‌های برق روندی نزولی داشته است، بطوریکه مصرف سوخت مایع در صنایع و نیروگاه‌های کشور در سال 1392 به 27 میلیارد لیتر رسید.

این میزان مصرف با کاهشی حدود هشت میلیارد لیتر در سال 1393 به 19 میلیارد لیتر رسید و در نهایت پارسال مصرف سوخت مایع در صنایع و نیروگاه‌ها به حدود 12.7 میلیارد لیتر کاهش یافت.

با توجه به افزایش عرضه گاز طبیعی به نیروگاه‌ها همچنین پیش بینی می‌شود مصرف نفت کوره و گازوئیل در این بخش به کمتر از 6 میلیارد لیتر تا پایان امسال برسد.

به عبارت دیگر در طول سه سال فعالیت وزارت نفت در دولت یازدهم، مصارف سوخت مایع صنعتی و نیروگاهی از 27 به کمتر از 6 میلیارد لیتر تا پایان امسال می رسد که ظرفیت تبدیل ایران را به یکی از بزرگترین صادرکنندگان انواع فرآورده نفتی ایجاد خواهد کرد.

آمارهای صادراتی هم نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تا کنون بطور متوسط روزانه 50 میلیون لیتر نفت کوره و 13 میلیون لیتر گازوئیل به بازارهای جهانی و منطقه ای صادر شده است.

از سوی دیگر پیش بینی می‌شود با توجه به رویکرد و سیاست دولت مبنی بر افزایش سهم گاز طبیعی و کاهش سوخت مایع با هدف صادرات فرآورده نفتی که دستاوردهای متعدد اقتصادی و زیست محیطی برای کشور به همراه دارد، به زودی سهم فرآورده‌های نفتی به ویژه نفت کوره در سبد تامین سوخت نیروگاه‌ها به صفر برسد.
 
جزئیات تغییر آرایش شبکه خطوط لوله نفت ایران

با توجه به پیش بینی افزایش بیشتر تولید گاز طبیعی در ایران با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی، قطعا ظرفیت بیشتری به منظور صادرات انواع فرآورده های نفتی ایجاد خواهد شد؛ از اینرو برنامه‌ریزی گسترده‌ای به منظور تغییر آرایش شبکه خطوط لوله و مراکز انتقال نفت در دستور کار قرار گرفته است.
به عبارت دیگر تا سه سال قبل آرایش شبکه خطوط لوله و مراکز انتقال نفت کشور بیشتر از جنوب به شمال و مرکز کشور بود تا فرآورده نفتی بیشتری را برای تامین سوخت نیروگاه‌ها و صنایع کشور منتقل کند که با کاهش مصارف داخلی، مسیر شبکه انتقال فرآورده نفتی تغییر و از شمال و مرکز به جنوب کشور در حال گسترش است.

با تغییر آرایش خطوط لوله و شبکه انتقال نفت کشور، بهره برداری از اسکله، پایانه‌ها و تاسیسات در سواحل و بنادر کشور بمنظور افزایش ظرفیت پهلوگیری و بارگیری کشتی های حمل فرآورده نفتی به عنوان دومین سیاست کلیدی در صدر برنامه‌های اولویت‌دار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی کشور قرار گرفته است.

بر این اساس تجهیز و بهره برداری از دو پست اسکله تخصصی در پایانه نفتی ماهشهر آغاز شده تا امکان پهلوگیری همزمان 6 فروند کشتی نفتکش حمل فرآورده نفتی در این پایانه فراهم شود.

علاوه بر این در اسکله‌های نفتی بندرعباس و پایانه نفتی لاوان و خارک هم برنامه‌های جدیدی برای افزایش ظرفیت صادرات سوخت مایع ایجاد شده تا صادرات انواع فرآورده نفتی را افزایش دهد.
 
کاهش سهم نفت کوره در سبد پالایش نفت کشور

بر اساس گزارش‌های ترازنامه انرژی هم اکنون سهم تولید نفت کوره در سبد پالایش نفت کشور حدود 25 درصد است، این درحالیست که در پالایشگاه‌های پیشرفته جهان این سهم کمتر از  5درصد است و ایران هم قصد دارد با استفاده از فرصت لغو تحریم‌ها، سهم تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های کشور را به کمتر از ۱۰ درصد کاهش دهد.

بنابراین یکی از مهمترین سیاست‌های صنعت پالایش نفت ایران در دوران پسا برجام امضای قرارداد با شرکت‌های صاحب دانش به منظور کاهش ظرفیت تولید نفت کوره و کاهش سهم این فرآورده نفتی به کمتر از ۱۰ درصد در سبد محصولات نفتی کشور است.

بر اساس برآوردها، اجرای طرح‌های کاهش تولید نفت کوره و بهبود کیفیت تولید فرآورده‌های جایگزین در پالایشگاه‌های نفت کشور به حدود 15 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و تاکنون تفاهم نامه‌هایی با شرکت‌هایی از کره جنوبی، چین و ژاپن در برخی از پالایشگاه‌های نفت کشور امضا شده است.
 
اکرم برنجی