تدوین تبصره 19 و آیین نامه اجرایی آن در قانون برنامه پنجساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب سال 1373 نخستین گام برای آغاز فعالیت‎های بهینه سازی مصرف انرژی در کشور بوده است.

در ادامه، ماده 121 قانون برنامه سوم توسعه، تنفیذ شده در ماده 20 قانون برنامه چهارم و آیین نامه اجرایی آن، روند فعالیت‎های بهینه سازی را در زمینه های ممیزی انرژی و تدوین استانداردها تقویت کرد. رشد و توسعه ممیزی فنی انرژی در واحدهای صنعتی ایران با تاسیس شرکت بهینه سازی مصرف در سال 1379 با شتاب بیشتری انجام شد و در سالهای اخیر، افزایش هزینه های انرژی و اجرای فازهای قانون هدفمندی یارانه‎ها، سبب ترغیب واحدهای صنعتی به استقرار واحد مدیریت انرژی شده است.

در ماده 24 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی (شماره 1770) که از آن به عنوان جامع ترین قانون بهینه سازی مصرف انرژی در کشور یاد می شود، همه مصرف کنندگان صنعتی با دیماند برق بالاتر از 1 مگاوات یا مصرف سوخت سالانه بیش از پنج میلیون متر مکعب معادل گاز طبیعی موظف به استقرار واحد مدیریت انرژی در ساختار سازمانی خود هستند.

از سوی دیگر در ماده 54 این قانون واحدهای نیروگاهی، پالایشگاهی و پتروشیمی به‎طور ویژه مورد تاکید قرار گرفته و استقرار واحد مدیریت انرژی در این واحدها الزامی شده است.

با انتشار استاندارد بین المللی مدیریت انرژی با عنوان ISO   5001:    2011  و وجود برخی تجربیات موفق داخلی و جهانی، استقرار سیستم مدیریت انرژی برای غلبه بر مشکلات موجود بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه های انرژی و زیست محیطی مربوطه در واحدهای زیر مجموعه وزارت نفت راهگشا خواهد بود.

از این رو وزیر نفت به درستی با ابلاغ دستورعمل استقرار واحدهای مدیریت و ممیزی انرژی در سطح همه شرکت‎ها و واحدهای ذیربط به شماره 171273-2/20 به تاریخ 13/04/1394، تعهد خود به مدیریت و کاهش مصرف انرژی را در زیر مجموعه تحت مدیریت خود اعلام کردند.

پرورش کارشناسان حرفه ای و خبره با بهره گیری از مدل‎های توسعه‎ای از اهم دغدغه های سازمانهای پیشرو محسوب می شود. در این راستا، امروزه ایجاد مراکز ارزیابی و توسعه کارکنان (Assessment & Development center)  و  اعطای گواهینامه های حرفه ای در حوزه های تخصصی از بلوغ سازمانی این شرکت ها حکایت دارد. از این رو در راستای اجرای ابلاغیه وزیر محترم نفت به شماره  171273-2/20 به تاریخ 13/04/1394 ونقش شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در ابلاغیه مذکور، این شرکت نسبت به ایجاد مرکز پیش گفته اقدام کرده است و در نخستین گام، دوره آموزشی تخصصی ویژه برگزار و پس از تربیت ارزیابان واجد شرایط در این دوره ها، نسبت به ارزیابی سیستم های مدیریت انرژی استقرار یافته در سطح وزارت نفت اقدام شد. همچنین دریافت آزمون‎های حرفه ای و اعطای گواهینامه های ملی و بین المللی توسط این مرکز به‎عنوان نهاد اعتبار بخش (Certification Body) از گام‎های بعدی این طرح است.

محمد اسلامی
دبیر اجرایی همایش «آموزش تخصصی ویژه تربیت ممیزان سیستم مدیریت انرژی صنعت نفت»