۳ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۰:۴۶
  • کد خبر: 276953
تصویب واگذاری نفت شمال به استاندارد اویل

نمایندگان مجلس چهارم در جلسه عصر پاییزی آخرین روز آبان سال 1300 فوریت لایحه‌ای را تصویب کردند که واگذاری امتیاز نفت شمال به شرکت امریکایی استاندارد اویل را قانونی می‌کرد.

به گزارش شانا، پس از کودتای 1299شمسی و حکومت سه ماهه کابینه سیاه، احمدشاه قاجار با تکیه بر واگذاری وزارت جنگ به رضاخان، سید ضیاء الدین طباطبایی را از ایران اخراج کرد و احمد قوام‌السلطنه را به صدارت گماشت.

قوام‌السلطنه که یارای مخالفت با قدرت وزیر جنگ را نداشت، سعی کرد تا با تکیه بر یک قدرت بی‌طرف توازن قوا را ایجاد کند و از نفوذ روزافزون انگلستان و ایادیش بکاهد.

به همین منظور برای پر کردن خزائن خالی دولت مسئله اعطای امتیاز نفت شمال را به یک دولت بی‌طرف خارجی مطرح و مذاکرات محرمانه‌‌ای را با نمایندگان شرکت نفت آمریکایی استاندار اویل در مورد اعطای امتیاز نفت پنج ایالت شمالی ایران آغاز کرد، بدیهی بود که این موضوع باید به صورت محرمانه آغاز شود و گرنه از سوی 2 دولت روس و انگلیس مورد مخالفت قرار می‌گرفت.

این مذاکرات در 20 نوامبر 1921م (29 آبان1300شمسی) صورت گرفت و قراردادی بین دولت ایران و شرکت آمریکایی برای مدت پنجاه سال بسته شد، قرارداد با اعتراض شدید روس و انگلیس روبه‌رو شد.

دولت روسیه مدعی شد که اعطای امتیاز نفت در جوار سرحدات آن‌ها به دول دیگر بدون جلب نظر و موافقت آن‌ها ممکن نیست و در ثانی امتیاز یادشده را وثوق‌الدوله در سال 1916میلادی به خوشتاریا که از اتباع روسیه تزاری بود داده است.

انگلیسی‌ها هم مدعی شدند که خوشتاریا امتیاز خود را به شرکت نفت ایران و انگلیس واگذار کرده است و دولت ایران حق ندارد آن را به دیگری بدهد، دولت ایران در مقابل این اعتراض‌ها پاسخ داد که موافقت‌نامه وثوق‌الدوله و خوشتاریا فقط طرحی برای لایحه قانونی بود که بعدا باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد.

بنابراین امتیازی به کسی داده نشده است، به دنبال این جریان روابط 2 کشور رو به تیرگی نهاد و دولت انگلیس طی یادداشتی به وزارت امورخارجه آمریکا اعتراض و اعلام کرد که از دادن راه عبور برای حمل‌ و نقل وسایل اکتشاف نفت به شمال ایران جلوگیری خواهد کرد.

همهنواحی جنوبی ایران در این زمان تحت اختیار انگلیس قرار داشت و دولت مرکزی توان اداره این نواحی را نداشت، 2 روز پس از تصویب این لایحه دولت شوروی در یادداشتی شدید اللحن به دولت ایران او را از هرگونه اقدامی بازداشت و عواقب آن‌را گوشزد کرد، به همین دلیل با وجود علاقه دولتمردان ایرانی و مجلس به حضور نیروی سوم در ایران، شرکت نفت استاندارد اویل علاقه‌‌ای به تاسیس شرکت و چاه‌های نفتی در شمال ایران و سرمایه‌گذاری در نفت شمال از خود بروز نداد و تا جنگ جهانی دوم تنها به حضور سفیر و مبادلات فرهنگی با ایران اکتفا کرد.

کد خبر 276953

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =