به گزارش شانا به نقل از شرکت ملی نفت ایران، بهمن سلیمانی، معاون امور اکتشاف مدیریت اکتشاف از انجام عملیات برداشت داده های لرزه ای طبیعی به روش لرزه نگاری غیرعامل (Passive Seismic) که برای نخستین بار در شهریورماه ۱۳۹۵ در ناحیه دهدشت در جنوب ایران با هدف اکتشاف هیدروکربور در منطقه مزبور انجام شده بود، خبر داد و گفت: برداشت این پروژه در تیرماه امسال با موفقیت به پایان رسید.

وی با بیان اینکه هم اکنون پردازش و تفسیر داده های پروژه پسیوسایزمیک ناحیه دهدشت واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد در حال انجام است، افزود: برای برداشت داده های لرزه ای با استفاده از ۱۲۰ حسگر سه مولفه ای- لرزه ای، خاص و ویِژه این نوع عملیات،گستره ای به مساحت ۱۶۰۰ کیلومتر مربع، مورد پوشش قرار گرفت که در مرکز این ناحیه یعنی بر روی ساختمان‌های اکتشافی منطقه دهدشت و در گستره ای به مساحت ۴۰۰ کیلومتر، حسگرهای بیشتر و با دقت بالاتر مورد استفاده قرار گرفت.

به گفته سلیمانی، در روش‌های لرزه نگاری رایج از چشمه های انرژی تولید امواج لرزه ای همانند دینامیت و یا ویبراتور استفاده می شود. چشمه های انرژی در روش مطالعات لرزه‌نگاری غیر عامل، خرد لرزه ها (زلزله های کوچک طبیعی) هستند که به تناوب در داخل زمین رخ می دهند.

وی توضیح داد: در روش پسیوسایزمیک، ریز امواج های تولیدی زمین به صورت زلزله های حتی زیر یک ریشتر با استفاده از ژئوفون های مخصوص که این تجهیزات برای نخستین بار در ایران استفاده می شود و در چاله های ۱۸ تا ۲۰ متر قرار می گیرد ،دریافت می شود و به کمک این روش می توان با به دست آوردن مدل های سرعت امواج در لایه های مختلف، شکل و فرم ساختمان را با تلفیق اطلاعات لرزه نگاری ناقص قبلی بازسازی کرد.

سلیمانی افزود: از روش پسیوسایزمیک در مناطقی استفاده می شود که استفاده از روش های معمول لرزه نگاری (دو بعدی و سه بعدی) بی نتیجه مانده و یا نتیجه خوبی حاصل نشده است.

وی با بیان اینکه پیش از این در ناحیه دهدشت چندین بار عملیات لرزه نگاری دو بعدی انجام شده است، گفت: در این ناحیه به دلیل عدم ورود امواج تولیدی از سطح به اعماق زمین، هندسه، شکل و فرم ساختمان‌هایی که در اعماق زمین بوده‌اند مشخص نشده است.

معاون امور اکتشاف در مدیریت اکتشاف افزود: هزینه های اجرای روش پسیوسایزمیک نسبت به برداشت های لرزه ای پایین بوده و معمولا از حدود یک چهارم پروژه های لرزه نگاری دو بعدی تجاوز نمی کند؛ ضمن اینکه نیروی انسانی کمتری را طلب می کند.

وی با بیان این‌که کسب دانش روز لازم در پروژه دهدشت و مستندسازی روش ها و ابزار مورد نیاز، می تواند به شرکت های تولیدی برای مانیتور و رصد کردن مخازن در حال تولید (Passive Sieismic) کمک کند، افزود: مدیریت اکتشاف این آمادگی را برای مشاوره و کمک به شرکت های تولیدی متقاضی استفاده از این روش را دارد.

به گزارش شرکت ملی نفت ایران، قرارداد اجرای پروژه لرزه نگاری غیرعامل را میان مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و شرکت ژئوفیزیک دانا در شهریورماه ۱۳۹۵ به اجرا درآمد.