۲۲ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۵:۱۴
  • کد خبر: 278065
مبانی کارکردی شرکت‎های E&P در سطح بین‎الملل

کتاب «مدیریت پروژه‌های بالادستی صنعت نفت در شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P)» با هدف تشریح مبانی کارکردی و عملیاتی شرکت‎های فعال در حوزه اکتشاف و تولید (E&P) در سطح بین‌الملل، به عنوان گامی کوچک برای حرکت در مسیر توسعه کشور و به منظور تدوین منابع علمی که به نحو جامعی نیازهای مرتبط با شناخت این حوزه را مرتفع سازند، ترجمه شده و به تازگی منتشر شده است.

صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به عنوان بزرگترین بخش انرژی در جهان، بیشترین ارزش افزوده را در میان تمامی صنایع داشته و از میان 10 شرکت بزرگ دنیا از لحاظ درآمد، همواره تعداد قابل‌توجهی از آنها متعلق به شرکت¬های فعال در بخش بالادستی صنعت نفت است (6 شرکت در سال 2015).

کشورهای دارنده منابع هیدروکربوری، همواره سعی در برداشت بهینه و تبدیل این منابع تجدیدناپذیر به دارایی‎های ماندگار قابل‌رقابت داشته و جذب و توسعه فناوری‎های پیشرفته مورد نیاز در این راستا را در اولویت برنامه¬های خود قرار می‎دهند. یکی از مهمترین ابزارها و اهرم‌های دستیابی به اهداف مذکور، طراحی و استفاده از روش‎های قراردادی و رژیم‎های مالی مبتنی بر ریسک و پاداش (Risk & Reward) است که با مرکز و محور قراردادن پروژه به جای مطالبات طرفین پیمان، حداکثر سود و منافع را برای ذینفعان به ارمغان آورده و بیشینه برداشت را محقق می‌کنند.

باید توجه داشت که برداشت با روش تخلیه طبیعی که روش اصلی تولید در کشورهایی است که دسترسی به فناوری¬های نوین ندارند، عموماً منجر به استحصال به طور متوسط 15 درصد از ذخایر درجای میدان می‎شود و با تغییر سیستم و تعادل طبیعی مخزن، سبب از دست‌رفتن فرصت‌های تولید شده و برای برداشت باقیمانده ذخایر، هزینه‌های هنگفتی را به کشور میزبان تحمیل می‎کند.

بنابراین تنها راه‌حل به‎منظور دستیابی به حداکثر منافع از منابع هیدروکربوری، انتخاب سیستم بهینه اجرای پروژه (Project Delivery System) با برنامه‎ریزی و طراحی دقیق نظام‎های فنی و اجرایی و باتوجه به ویژگی‎های متعدد ملی، اقتصادی، منطقه‎ای، فناورانه و فنی وابسته به مخزن است که سود شرکت نفتی صاحب دانش فنی روز را به نوعی به برداشت هرچه کارآمدتر منابع وابسته کند؛ چراکه در غیر این‌صورت شرکت نفتی با نگاه مقطعی و زودگذر و با هدف حداکثرسازی سود به‎منظور پاسخگویی به صاحبان سهام شرکت، به برداشت منابع هیدروکربوری اقدام کرده و آسیب‎های جدی و غیرقابل‌جبرانی را به منافع بلندمدت کشور میزبان وارد می‎سازد.

از همین روست که قراردادهایی با محدوده ثابت و هزینه‎های ثابت (Fixed Cost and Fixed Scope of Work) که به جای رویکرد مرکز ریسک، رویکرد مرکز هزینه را  به شرکت نفتی دارند و نمود بارز آنها در قراردادهای خدماتی و کوتاه‌مدت نفتی است، با حداقل استقبال از سوی کشورهای دارنده منابع نفتی (کمتر از یک درصد قراردادها در جهان) مواجه هستند. از سوی دیگر سیستم‎های مبتنی بر ریسک و پاداش، اصلی‌ترین محرک توسعه فناوری در شرکت‎های فعال در حوزه اکتشاف و تولید نفت و گاز (E&P) بوده‎اند که با تحمیل ریسک به شرکت‌هایی که متعهد به پاسخگویی به سهامداران و تامین‌کنندگان مالی خود هستند، آنها را به سوی تحقیق و توسعه (R&D) برای برداشت حداکثری با حداقل هزینه‎کردها سوق داده‎اند.

هدف شرکت‎های اکتشاف و تولید (E&P) سودآوری در مراحل مختلف اکتشاف، ارزیابی، توسعه تسهیلات، تجهیزات و چاه‎ها از طریق دستیابی به بهترین منابع مالی و دانش و فناوری مورد نیاز در حوزه‎های مدیریت مخزن و داده‎ها، مدیریت پروژه و پیمان‌سپاری و مدیریت دارایی‎ها و منابع مالی است. شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) با پذیرش ریسک بسیار بالای مراحل و فازهای مختلف چرخه‌حیات پروژه‌های بالادستی نفت و گاز و با صرف هزینه‎های هنگفت اکتشاف، ارزیابی و توسعه میادین که زمان بازگشت و رسیدن به نقطه سربه‌سر (Break Even  Point) آنها بسیار طولانی است و از طریق تجارت دارایی‌های خود که به صورت پورتفولیوهایی است که ریسک را کمینه می‌سازد، کسب درآمد می‎کنند.

نگاهی به تاریخ بیش از صدساله صنعت نفت در ایران حاکی از آن است که در این صنعت که مزیت رقابتی منحصر به فرد کشور در عرصه بین‎المللی محسوب می‎شود و باید به بهینه‌ترین شکل، تبدیل منابع تجدیدناپذیر به ارزش‎های پایدار را در اولویت برنامه‎های خود داشته باشد، به دلایل متعدد و مختلف، تجربه شکل‌گیری و رشد شرکت‎های ایرانی اکتشاف و تولید وجود نداشته است که همین امر صدمات و خسارات بسیاری را به کشور وارد کرده است. خوشبختانه اخیراً تلاش‌هایی برای ظرفیت‌سازی و شکل‌گیری کسب و کارهای اکتشاف و تولید ایرانی با هدف تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان و متکی بر فناوری که توانایی فعالیت و رقابت در منطقه و جهان را داشته باشند، در کشور آغاز شده است.

کتاب «مدیریت پروژه‌های بالادستی صنعت نفت در شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P)» در همین مسیر و با هدف تشریح مبانی کارکردی و عملیاتی شرکت‎های فعال در حوزه اکتشاف و تولید (E&P) در سطح بین‌الملل، به عنوان گامی کوچک برای حرکت در مسیر توسعه کشور و به منظور تدوین منابع علمی که به نحو جامعی نیازهای مرتبط با شناخت این حوزه را مرتفع سازند، ترجمه شده و به تازگی منتشر شده است.

امیر فرجی
محبوبه سلیمانی
مترجمان کتاب «مدیریت پروژه‌های بالادستی صنعت نفت در شرکت‌های اکتشاف و تولید»

کد خبر 278065

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =