به گزارش شانا، «سازمان های دولتی در ایران با وجود وظایف سنگین و دستاوردهای سترگی که معمولا در زمینه زیرساخت و ارائه خدمات به جامعه دارند، صاحب تاریخ مدونی از فعالیت‌های خود نیستند. سوابق خدمات آنان معمولا زیر کوهی از اسناد و اوراق ثبت فعالیت های جاری روزانه دفن می شود که گاه حتی قابل استخراج نیست. آگاهی این نقص، وظیفۀ سنگینی بر دوش ادارات و واحدهای روابط عمومی قرار می دهد؛ نگارش تاریخ مستند فعالیت‌های سازمان.

این جملات، سرآغاز کتابی است با نام «ربع قرن تلاش» که به عنوان نخستین تقویم رسمی و تاریخ شفاهی شرکت ملی پالایش‌ و پخش‌ فرآورده‌های‌ نفتی‌ ایران عرضه شده است. اهمیت این اثر، آنجا به چشم می‌نشیند که بدانیم 98 درصد انرژی مورد نیاز کشور، با مصرف فرآورده‌های نفتی تأمین می شود.

این مجموعه که بخش نخست آن در قالب گفتگو با مدیران ارشد و مسئولان وقت شرکت ملی پالایش و پخش فراهم آمده، نخستین مجموعه ای است که تاریخ فنی صنایع پالایشی، انتقال، توزیع و مهندسی و ساختمان نفت را به صورت رسمی و متقن ارائه می‌دهد.

در این بخش، مهمترین رویدادهای این شرکت که با وقایع تاریخی- اجتماعی معاصر نیز گره خورده، از زبان مسئولان وقت، به عنوان تصمیم سازان و مجریان و شاهدان اصلی این رویدادها، در کنار تبیین چگونگی شکل گیری و لزوم تأسیس این شرکت، به صورتی تحلیلی و منسجم روایت شده است.

در بخش دیگر، سیر تحولات پالایش و پخش، در آینه آمار منعکس شده و وضعیت تولید، فروش، بانکرینگ و صادرات فرآورده‌های اصلی، یعنی نفت سفید، نفت‌گاز، بنزین و گاز مایع( LPG) و نفت کوره، از روزگار پس از جنگ و تأسیس شرکت ملی پالایش و پخش تا به امروز، با ذکر اعداد و ارقام مورد بررسی قرارگرفته است.

سیر تحولات تاریخی زیرمجموعه ها و مدیریت های شرکت ملی پالایش و پخش، فصل دیگری از این کتاب است که در آن مسیر فعالیت‌ها و فرآیندهای عملیاتی و ستادی را در حوزه‌های مختلف این شرکت، برابر خوانندگان و مخاطبان خود می گذارد. سیر تحولات خصوصی سازی، مدیریت منابع انسانی، پژوهش و فناوری، برنامه ریزی تلفیقی و HSE مهمترین مواردی است که در این فصل با آن آشنا می شویم.

«شاهرگ حیات» عنوان فصل دیگری است که در آن به صنعت انتقال و شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران می پردازد. آغاز فعالیت و پیشینه تاریخی انتقال نفت خام و فرآورده، احداث شبکه خطوط لوله و تبیین دستاوردهای شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت، تؤام با فعالیت های زیرمجموعه های این شرکت، شامل: مدیریت مخابرات، مدیریت مهندسی و طرح‌ها، مدیریت کالا و بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) مطالبی است که در این فصل مورد بحث واقع شده است.

سخن از صنعت عظیم پالایش نفت و پالایشگاه‌های کشور که به لحاظ داشتن جنبه های تاریخی، و یادآوریِ نهضت مردمیِ ملی شدن صنعت نفت و خلع ید بیگانگان، از جاذبۀ فراوانی برخوردار است، موضوع فصل دیگر این کتاب را به خود اختصاص می دهد. در این بخش شاهد سیر تکوینی صنعت پالایش در گذر زمان، و توسعۀ آن در بستر تاریخِ صنایع جدید کشور، و ارائه تاریخچه و سرگذشت هریک از پالایشگاه های نفت به گونه ای مجزّا و مفصّل هستیم.

«حلقۀ ارتباط»، عنوان فصل دیگری از این کتاب است که در آن به آخرین حلقۀ صنعت نفت، یعنی توزیع و پخش فرآورده‌های نفتی پرداخته شده است. در این فصل، ابتدا با تاریخچه این صنعت 96ساله در کشور آشنا شده و سپس با تحلیل عملکرد انواع وسایل حمل و جابجایی فرآورده‌های نفتی روبرو می شویم. در ادامۀ این فصل، ضمن معرفی بخش های مختلف سازمان و مدیریت های زیرمجموعۀ شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، مهمترین طرح‌های اجرا شده این شرکت به صورت مبسوط و مشروح ارائه شده و دستاوردهای هریک با ذکر اعداد و ارقام ارزیابی شده است.

شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، آخرین زیرمجموعۀ شرکت ملی پالایش و پخش است که در این کتاب از آن یاد می شود. بررسی تجارب و پیشینه فعالیت های مهندسی و عمران و ابنیه در صنعت نفت، بخشی از موضوع‌های این فصل را شامل می‌شود.

در ادامه، معرفی و ارزیابی بخش‌های اصلی شرکت، شرح اقدام‌ها و تجارب شرکت در دوران جنگ تا امروز، تشریح طرح های احداث و توسعه پالایشگاه‌ها، خطوط لوله، انبارهای نفت، جایگاه‌های سوختگیری، اسکله و بنادر، مجتمع‌های مسکونی، ابنیۀ صنعتی، طرح های مقاوم سازی، پروژه‌های برون مرزی و چشم انداز آینده این شرکت، دیگر موضوع‌های فصل پایانی این کتاب است.