در این میان، بیشترین کاهش مربوط به سال 2015 است که میانگین قیمت برنت موعددار با 47 درصد کاهش نسبت به سال 2014 به 52.41 دلار در هر بشکه رسید.  سال 2016 نیز میانگین این شاخص 43.76 دلار برای هر بشکه و 16.5 درصد از سال 2015 کم‏تر بود.  سال 2017 قیمت‎‏ها روندی صعودی به خود گرفت و میانگین آن به 54.17 دلار در بشکه رسید که 24 درصد بیشتر از سال 2016 است.

از لحاظ ماهانه نیز قیمت نفت برنت از بشکه‌ای 106.64 دلار در ژوئیه 2014 به 30.75 دلار در هر بشکه در ژانویه 2016 کاهش یافت، ولی از ژانویه 2016 و بعد از توافق کشورهای اوپک و برخی تولیدکنندگان غیراوپک برای تنظیم بازار و کاهش تولید به میزان 1.8 میلیون بشکه در روز، قیمت‌ها صعودی شدند و در فوریه 2017 به 55.06 دلار برای هر بشکه رسید. قیمت نفت در ماه‌های مارس، آوریل، مه و ژوئن‌ 2017 مجددا روندی کاهشی یافت و میانگین آن در ژوئن 2017 به 46.42 دلار در هر بشکه رسید که پایین‌ترین سطح قیمت ماهانه در سال 2017 است. هر بشکه نفت برنت در ماه ژوئیه با 4.5 درصد افزایش به48.51 دلار رسید و در ماه اوت با 6.5 درصد افزایش بشکه‌ای 51.66 دلار شد و در ادامه این روند در ماه دسامبر با 2.4 درصد افزایش به 64.14 دلار در  هر بشکه رسید.

در چند سال گذشته قیمت نفت دارای نوسان زیادی بوده، به گونه‌ای که در سال 2016 قیمت روزانه هر بشکه نفت برنت بین 26 تا 55 دلار و در سال 2017 بین 44 تا 64 دلار در بشکه نوسان داشته است. دلیل این نوسان‌ها، تاثیر مجموعه‌ای از عوامل مختلف بنیادی و غیربنیادی بر قیمت نفت است. از این‌رو پیش‌بینی دقیق آن بسیار مشکل است. با این حال با بررسی عوامل مختلف تاثیرگذار بر قیمت می‌توان تا حدودی روند قیمت‌ها را در آینده برآورد کرد. در  زیر مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار و قیمت نفت در سال 2018 بررسی شده است.

1. وضعیت تقاضای جهانی نفت

در سال 2017 اقتصاد جهانی نسبت به سال 2016 رشد بهتری داشت و تقاضای جهانی برای نفت نیز بالاتر از سال 2016 بود. برآوردهای صندوق بین‌المللی و بانک جهانی از رشد اقتصاد جهانی برای سال 2017 به ترتیب 3.6 و 2.7 درصد بود که نسبت به رشد سال 2016 به ترتیب 0.4 و 0.3 درصد بالاتر بود. این دو نهاد برآورد کرده‌اند که رشد اقتصاد جهانی در سال 2018 به ترتیب 3.7 و 2.9 درصد باشد که ارقام بالاتری نسبت به سال 2017 است. بر اساس برآورد دبیرخانه اوپک، تقاضای جهانی نفت در سال 2017 حدود 1.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافت و به روزانه 96.9 میلیون بشکه رسید، همچنین پیش‌بینی شده که تقاضای جهانی نفت در سال 2018حدود 1.6 میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد و به 98.5 میلیون بشکه در روز برسد.

برآورد آژانس بین‌المللی انرژی نیز نشان می‌دهد تقاضای جهانی نفت در سال 2017 حدود 1.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافته و به 97.8 میلیون بشکه در روز رسید. همچنین پیش‌بینی شده که تقاضای جهانی نفت در سال 2018حدود 1.3 میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد و به 99.1 میلیون بشکه در روز برسد.

برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز نشان می‌دهد تقاضای جهانی نفت در سال 2017 حدود 1.4 میلیون بشکه در روز افزایش یافت و به 98.3 میلیون بشکه در روز رسید. همچنین پیش‌بینی شده که تقاضای جهانی نفت در سال 2018حدود 1.6 میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد و به روزانه 100 میلیون بشکه برسد. البته این نهاد در گزارش جدید خود که در ژانویه 2018 منتشر شد، در میزان رشد تقاضا برای سال 2018 تجدید نظر صعودی داشت و آن‌را 1.7 میلیون بشکه در روز اعلام کرد.

به طور کلی میانگین برآوردهای سه نهاد فوق نشان می‌دهد که تقاضای جهانی در سال 2017 رشد بالاتری نسبت به سال 2016 داشته و در سال 2018 نیز رشد تقاضای جهانی بیشتر از سال 2017 باشد.

2. عرضه غیر اوپک

  یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت در سال 2018 مقدار افزایش عرضه تولیدکنندگان غیراوپک خواهد بود. اگرچه برخی تولیدکنندگان غیر عضو اوپک در توافق با اوپک متعهد شده‌اند حجم تولید خود را ثابت نگه دارند، اما تولیدکنندگان بزرگ دیگری در کشورهای غیراوپک هستند که محدودیتی برای تولید آنها وجود ندارد. عمده‌ترین این تولید‌کنندگان شامل آمریکا، کانادا، چین، نروژ، انگلستان و برزیل هستند. بر اساس  برآوردهای سازمان اوپک، سال 2018 از بین تولیدکنندگان فوق، تولید 2 کشور نروژ و چین به ترتیب 30 و 150 هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت، اما تولید آمریکا، کانادا، انگلستان و برزیل به ترتیب 870، 230، 70 و 200 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد.در میان این تولیدکنندگان، وضع تولید آمریکا از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است. تولید هفتگی نفت‏ خام آمریکا بعد از آن‌که در هفته منتهی به 5 ژوئن 2015 به 9.610 میلیون بشکه در روز رسید، روند نزولی به خود گرفت و تا هفته منتهی به 7 اکتبر 2016 این روند ادامه یافت و به روزانه8.450 میلیون بشکه رسید که نشان‌دهنده کاهش1.160میلیون بشکه‌ای سطح تولید روزانه بود، اما در پی افزایش قیمت‏‌های نفت و افزایش تعداد دکل‌های حفاری فعال در بخش نفت آمریکا، تولید نفت این کشور روندی صعودی به خود گرفت و در هفته منتهی به 29 سپتامبر2017 به 9.561 میلیون بشکه در روز رسید. تولید هفتگی آمریکا در اثر دو توفان هاروی و آریما با کاهش مواجه شد، اما بلافاصله به سطح تولید قبل از توفان بازگشت و در ادامه روند صعودی آن، در هفته منتهی به 29 دسامبر به 9.645 میلیون بشکه رسید که بالاتر از رکورد تولید پیش از دوره کاهش تولید است. متوسط تولید نفت خام آمریکا در سال 2017 نسبت به سال 2016 میلادی 410 هزار بشکه در روز افزایش یافت و به 9.270 میلیون بشکه در روز رسید. علاوه بر این، تولید مایعات و میعانات گازی  و نفت غیرمتعارف(عمدتا سوختهای زیستی) نیز  به ترتیب 202 و  7 هزار بشکه در روز افزایش یافت و به ترتیب به 3.711 و 1.275 میلیون بشکه در روز رسید. در مجموع در سال 2017 تولید کل مایعات سوختی آمریکا 619 هزار بشکه در روز افزایش یافت که تقریبا معادل نیمی از مقدار کاهش توافق شده توسط اعضای اوپک است. اگرچه تولید این کشور در هفته نخست سال 2018 با 290 هزار بشکه در روز کاهش به  9.492میلیون بشکه در روز رسید، اما این کاهش به دلیل سرمای شدید در مناطق تولیدکننده نفت بود و پیش‌بینی می‌شود در سال 2018 روند رشد تولید آمریکا ادامه یابد. سازمان اوپک برآورد کرده که کل تولید نفت خام و مایعات و میعانات گازی آمریکا در سال 2018 حدود 1.05  میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد که 820 هزار بشکه در روز آن مربوط به افزایش تولید در نفت شیل خواهد بود. هزینه تولید نفت شیل مهم‌ترین عامل اثرگذار بر روند تولید نفت آمریکاست که طی چند سال گذشته روندی نزولی را تجربه کرده است. بر اساس برآوردهای شرکت راستاد انرژی‌، هزینه تولید نفت شیل از 73 دلار در هربشکه در سال 2012 به 35 دلار در بشکه در سال 2016 رسید و برآورد می‌شود که هزینه تولید آن در سال 2018 اندکی بیش از سال 2017 باشد، با این حال میانگین آن کمتر از 40 دلار در بشکه خواهد بود.

3. موازنه بازار در سال 2018

میزان مازاد یا کمبود عرضه، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت نفت است و همانطور که در نمودار زیر نیز مشخص است، در سال‌های 2014، 2015 و 2016 به ترتیب 0.6 ، 1.6 و 0.5 میلیون بشکه در روز مازاد عرضه در بازار وجود داشت که دلیل اصلی سقوط قیمت‌های نفت بود، اما در سال 2017 وضع متفاوت شده است. بر اساس متوسط برآوردهای اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در فصل اول 2017 حدود 200 هزار بشکه در روز مازاد عرضه در بازار وجود داشته، اما در فصول دوم و سوم 2017 بازار با 600 هزار بشکه در روز کمبود عرضه مواجه بوده و در فصل چهارم کمبود عرضه حدود 300 هزار بشکه در روز برآورد شده است. به طور کلی، در طول سال 2017 بازار با کمبود عرضه300 هزار بشکه‌ای در روز مواجه بوده و روند کاهشی سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری در سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) نیز تاییدکننده این برآورد است.

 برآوردها برای سال 2018 نیز حاکی است که در فصل اول و دوم به ترتیب 300 و 100 هزار بشکه در روز مازاد عرضه در بازار وجود داشته باشد، اما در فصل سوم و چهارم، بازار با 800 و 500 هزار بشکه در روز کمبود عرضه مواجه باشد و برای کل سال 2018 برآورد شده بازار با 200 هزار بشکه در روز کمبود عرضه داشته باشد. البته این برآوردها با فرض ادامه شرایط کنونی بازار است.

4. وضعیت ذخیره‏‌سازی‌های تجاری

در حال حاضر سطح ذخیره‌سازی‌‏ها بالاتر از میانگین پنج سال گذشته است. از اواسط سال 2016 مجموع ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشورهای عضو OECD روندی نزولی را تجربه کرده و در ماه اکتبر 2017 به 2948 میلیون بشکه رسید که 107 میلیون بشکه کمتر از سطح آن در سال گذشته در همین مقطع زمانی است، اما حدود 137 میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال گذشته است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز برآورد کرده که در ماه اکتبر مجموع ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت کشورهای عضو OECD،  2940 میلیون بشکه بوده و 111 میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال گذشته است. بعد از توافق اوپک در 30 نوامبر 2016، وزیر نفت عربستان یکی از اهداف توافق اوپک را بازگرداندن سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری OECD به سطح متوسط پنج سال گذشته اعلام کرد. در آن زمان ذخیره‌سازی‎ها بیش از 300 میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال گذشته بود و روند کاهشی آن اگرچه سبب شد مازاد آن نسبت به میانگین پنج سال گذشته به کمتر از نصف برسد، اما هنوز بالاتر از میانگین پنج سال گذشته است و احتمالا در ماه‌های نوامبر، دسامبر و ژانویه 2018 نیز از آن برداشت خواهد شد، اما با کاهش رشد تقاضا از اواخر فصل اول 2018 و فصل دوم 2018 و آغاز عملیات‌های تعمیر و نگهداری در پالایشگاه‌ها برای سوئیچ کردن از تولید سوخت‌های زمستانی به سوخت‌های تابستانی، روند نزولی آن متوقف شده و احتمالا تا پایان فصل دوم 2018 افزایش یابد.

 5. پایبندی تولیدکنندگان اوپکی و غیر اوپکی به توافق کاهش سطح تولید

اعضای اوپک در اجلاس 171 این سازمان تصمیم گرفتند  1.2 میلیون بشکه در روز تولید خود را کاهش دهند. این تصمیم به منظور شتاب در روند کاهش مازاد عرضه و هدف ایجاد توازن دوباره در بازار نفت اتخاذ شد که از ابتدای ژانویه 2017 به اجرا درآمد. اندونزی کاهش سطح تولید را نپذیرفت و عضویت این کشور در اوپک به حالت تعلیق درآمد. کشورهای لیبی و نیجریه نیز از تصمیم اوپک مستثنا شدند. علاوه بر این، در 9 دسامبر کشورهای غیراوپک نیز توافق کردند روزانه 558 هزار بشکه از تولید خود بکاهند که 300 هزار بشکه از آن سهم روسیه است. مسئله پایبندی اوپک و غیراوپک به توافق انجام شده به یکی از عوامل تاثیرگذار بر بازار تبدیل شده است. بر اساس آمار منتشر شده از تولید اوپک طی ماه‌های مارس، آوریل و مه، متوسط پایبندی اعضای اوپک بالا و فراتر از حد انتظار تحلیل‏گران بازار بود، اما در ماه‌‏های ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر متوسط پایبندی آنها کاهش یافت و حجم تخلفات در ماه‌های ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر به ترتیب به 212، 168، 45 و 78 هزار بشکه در روز گزارش شد. طی ماه‌های  اکتبر و نوامبر 2017 حجم تخلفات کاهش یافت و پایبندی بیش از 100 درصد بود. به طور کلی حجم تخلفات اوپک در 11 ماه  سال 2017،  13 هزار بشکه در روز بوده است که نشان‌دهنده پایبندی بیش از 98 درصدی تولیدکنندگان اوپک به توافق تولید است.

از طرف دیگر تولیدکنندگان غیراوپک نیز پایبندی نسبتا بالایی به توافق داشتند، به خصوص پایبندی روسیه طی چند ماه گذشته بیش از 90 درصد بوده است. میزان پایبندی روسیه در ماه اکتبر و نوامبر به ترتیب 97 و 95 درصد و متوسط پایبندی این کشور در 11 ماه  سال 2017 حدود 81 درصد بوده است. این در حالی است که اغلب تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند پایبندی این کشور فراتر از 50 درصد نباشد. به طور کلی متوسط پایبندی تولیدکنندگان غیراوپک در 11ماه سال 2017 به مقدار 83 درصد بوده است. این در حالی است که در توافق‌های قبلی این کشورها با اوپک، متوسط پایبندی آنها فراتر از 40 درصد نبوده است.

بدون شک یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت در سال 2018 میزان پایبندی تولیدکنندگان اوپک و غیر اوپک به توافق تولید و مسئله ادامه یا خروج از توافق خواهد بود. پایبندی به توافق تحت تاثیر عواملی نظیر اراده سیاسی تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک، قیمت نفت، سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت در جهان، میزان رشد تقاضا و میزان رشد عرضه خواهد بود. سطح قیمت نفت مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر پایبندی، ادامه یا خروج از توافق خواهد بود. قیمت‌ها در سال 2017 تحت تاثیرعوامل مختلفی که یکی از مهم‌ترین آنها توافق اوپک بود به طور میانگین 23 درصد افزایش یافت و قیمت برنت از  43.76 دلار در هر بشکه در سال 2016 به  54.17 دلار در هر بشکه در سال 2017 رسید و در آغاز سال 2018 در محدوده 65 تا 70 دلار در بشکه قرار گرفته است. در زمان توافق اغلب تولیدکنندگان قیمت بین 50 تا 60 دلار را مدنظر داشتند، چرا که  از یک طرف نیازهای مالی آنها را پوشش می‌داد و از طرف دیگر مانع رشد فزاینده در تولید نفت شیل آمریکا می‌شد. حال که قیمت‌ها در محددوه بالاتر از 60 دلار قرار گرفته، مسئله خروج از توافق مطرح است، چراکه برخی تولیدکنندگان استدلال می‌کنند با این سطح قیمت‌ها، حجم بیشتری از ذخایر نفت شیل اقتصادی می‌شود و رشد سریع تولید نفت شیل را به دنبال خواهد داشت که سبب تکرار اتفاقات سال 2014 و 2015 خواهد شد. از سوی دیگر، یکی از اهداف توافق بازگرداندن سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری به سطح متوسط پنج سال گذشته ذکر شده است و به نظر نمی‌رسد که با توجه به شرایط بازار تا پایان نیمه اول سال 2018 به سطح متوسط پنج سال گذشته برگردد و برای بازگرداندن آن به سطح متوسط پنج سال گذشته، توافق باید حداقل تا پایان نیمه اول سال 2018 ادامه یابد، با این حال سطح کنونی قیمت‌ها سبب افزایش حجم تخلفات خواهد شد.

6. از سرگیری یا افزایش تولید در مناطقی که تولید آنها به طور برنامه‌ریزی نشده قطع شده یا کاهش یافته است

در سال‌های گذشته قطع یا کاهش برنامه‌ریزی‌نشده در سطح تولید برخی کشورهای تولیدکننده نفت، یکی از عوامل تاثیرگذار بر نوسانات قیمت نفت بوده است. قطع یا کاهش برنامه‌ریزی‌نشده می‌تواند یا در اثر وقوع حوادث طبیعی از قبیل توفان، آتش‌سوزی، سرمای شدید هوا و ... یا ناشی از حوادث و تحولات سیاسی باشد. معمولا قطع یا کاهش برنامه‌ریزی‌نشده ناشی از وقوع حوادث طبیعی در مدت کوتاهی از سر گرفته می‎شود، همانند قطع عرضه ناشی از توفان‌های هاروی و آریما در آمریکا یا آتش‌سوزی در تاسیسات نفتی منطقه مک موری در کانادا و همینطور آسیب دیدن خط لوله انتقال نفت حوزه فورتی در دریای شمال به انگلستان که به سرعت تعمیر و راه‌اندازی شد. اما قطع یا کاهش برنامه‌ریزی‌نشده در تولید ناشی از حوادث و تحولات سیاسی مدت زمان زیادی به طول می‌انجامد که از سر گرفته شود. بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در ماه دسامبر 2017 ظرفیت تولیدی در غیراوپک که به طور غیربرنامه‌ریزی شده از بازار خارج بوده حدود 598 هزار بشکه در روز بوده است. از این مقدار 298 هزار بشکه مربوط به کشور انگلستان بوده که با راه‌اندازی خط لوله فورتی در اوایل ژانویه 2018 به چرخه تولید برگشت و بقیه آن که حدود 312 هزار بشکه در روز است، بخش اعظم آن  مربوط به کشورهای یمن، سودان و سودان جنوبی است که با توجه به شرایط سیاسی این کشورها بعید است به زودی وارد بازار شود. نکته مهم مربوط به ظرفیت تولیدی می‌شود که در کشورهای عضو اوپک به طور غیربرنامه‌ریزی نشده از بازار خارج شده‌اند، بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ماه دسامبر 2017 ظرفیت تولیدی  اوپک که به طور غیربرنامه‌ریزی شده از بازار خارج بوده حدود 1.140 میلیون بشکه در روز بوده است. این مقدار مربوط به لیبی، نیجریه، عراق، عربستان سعودی و کویت به ترتیب با 330، 140، 170، 250 و 250 هزار بشکه در روز می شود. در این میان وضع تولید لیبی و نیجریه از اهمیت بیشتری برخوردار است. دو کشور لیبی و نیجریه به دلیل شرایط خاص خود، از توافق اخیر اوپک استثنا شدند و تغییرات تولید این دو کشور یکی از چالش‌های توافق اوپک محسوب می شود. تولید لیبی در زمان معمرقذافی به 1.7میلیون بشکه در روز رسید که تحت تاثیر تحولات سیاسی ناشی از سقوط قذافی, به صفر رسید، اما در دوران پس از قذافی، طی مدتی کوتاه تولید این کشور مجددا به حدود 1.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. در پی تشدید منازعات سیاسی پس از سقوط قذافی، تولید نفت این کشور مجددا سقوط کرد و به کمتر از 500 هزار بشکه در روز رسید و با نوساناتی در همین محدوده ادامه یافت. اگرچه رسیدن تولید لیبی به 1.5 میلیون بشکه در روز در کوتاه‏‌مدت به دلیل مسائل فنی دور از ذهن است، اما در صورت فروکش کردن منازعات داخلی، این کشور ظرفیت افزایش تولید را دارد. تولید این کشور در ماه ژوئیه 10.06 هزار بشکه در روز بود، اما در ماه اوت با کاهش مواجه شد و به 864 هزار بشکه در روز رسید. تولید این کشور در ماه دسامبر 2017 با 7 هزار بشکه کاهش نسبت به ماه قبل به 962 هزار بشکه در روز رسید. رئیس شرکت ملی نفت لیبی اعلام کرده که این کشور در نظر دارد تا پایان سال 2017 تولید خود را به سطح 1.25 میلیون بشکه در روز و تا پایان سال 2018 به روزانه 1.5 میلیون بشکه افزایش دهد.

از طرف دیگر تولید نفت‏‌خام نیجریه نیز که اوایل سال 2005 حدود 2.5 میلیون بشکه در روز بود، تحت تاثیر منازعات سیاسی و مسائل فنی، روندی کاهشی یافت و با تشدید منازعات سیاسی در دلتای نیجر طی سال 2016 به حدود 1.5 میلیون بشکه در روز رسید و با نوساناتی در همین محدوده ادامه پیدا کرد. در صورت حل اختلافات داخلی، این کشور ظرفیت افزایش سطح تولید خود به حدود 2 میلیون بشکه در روز را دارد. تولید این کشور در ماه دسامبر 2017 به 1.861 میلیون بشکه در روز رسید که نسبت به ماه قبل روزانه 76 هزار بشکه افزایش داشت.

به طور کلی این دو کشور در صورت حل منازعات داخلی و فروکش ‏کردن ناآرامی‌‏ها، توان افزایش تولید دارند. سال 2017 تولید این دو کشور نسبت به سال 2016 در مجموع 530 هزار بشکه در روز  افزایش یافت و یک عامل مهم تضعیف‌کننده قیمت‌های نفت بود.

7. نقش ریسک‌های ژئوپلیتیک

ریسک‌های ژئوپلیتیکی یکی از عواملی بوده که  همواره بر قیمت نفت تاثیر گذاشته و میزان تاثیرگذاری آن  با توجه به شرایط بازار متغیر بوده است. به طور مثال در ژوئن 2014 زمانی که قیمت برنت به حدود 115 دلار در بشکه رسید، تحلیلگران حدود 10 تا 15 دلار این سطح قیمت را ناشی ریسک‌های ژئوپلیتیک که مهم‌ترین آن ظهور داعش و  پیشروی‌های سریع  آنها بود، می‌دانستند و همین‌طور در افزایش اخیر قیمت‌ها در نوامبر 2017، حدود 3 تا 5 دلار این افزایش، متاثر از ریسک ژئوپلیتیک تلقی شده است. در حال حاضر ریسک‌های ژئوپلیتیک مختلفی در بازار نفت تاثیرگذار هستند و برخی از این عوامل نظیر تحولات سیاسی داخلی عربستان و اقدامات محمد بن سلمان ولیعهد این کشور، اقدامات و تصمیم‌های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، بحران سیاسی در ونزوئلا، وضعیت ثبات سیاسی در لیبی، منازعات سیاسی و نظامی در دلتای نیجر، بحران کره شمالی در شرق آسیا، چالش‌های روسیه و آمریکا، بحران کردستان عراق، رابطه ایران و عربستان و سایر تحولات سیاسی در خاورمیانه، احتمالا در سال 2018 همچنان بر قیمت نفت تاثیرگذار خواهند بود. البته ذکر این نکته ضروری است که وقتی مازاد عرضه در بازار وجود دارد، ریسک‌های ژئوپلیتیک تاثیر کمتری بر نوسانات قیمت دارد، اما زمانی که بازار در وضع تعادل است یا کمبود عرضه در بازار وجود دارد و از ذخیره‌سازی‌ها برداشت می‌شود، عوامل ژئوپلیتیک تاثیر بیشتری در نوسانات قیمت دارد و چون برآورد می‌شود که در سال 2018 به خصوص در فصول سوم و چهارم با کمبود عرضه مواجه باشد، احتمالا عوامل ژئوپلیتیک تاثیر بیشتری بر قیمت نفت خواهد گذاشت.

8. نتیجه‌گیری

طی سه ماه گذشته عواملی نظیر رشد بیش از مقدار پیش‌بینی شده تقاضای جهانی در سال 2017، پایبندی فراتر از حد انتظار تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک به توافق کاهش تولید در 12 ماه گذشته و موافقت آنها به تمدید توافق تا پایان سال 2018، وضع تعداد دکل‌های حفاری فعال در بخش نفت آمریکا و رشد کمتر از مقدار پیش‌بینی شده در تولید نفت این کشور، روند کاهشی سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری در کشورهای OECD  و تشدید ریسک‌های ژئوپلیتیک تاثیرگذار بر قیمت نفت در منطقه خاورمیانه سبب افزایش قیمت نفت شد. به‌طوری‌که قیمت نفت برنت در محدوده 60 تا 65 دلار در بشکه قرار گرفت و حتی به سطح 70 دلار در هر بشکه نیز رسید. پیش‌بینی می‌شود این عوامل در کوتاه مدت همچنان بر قیمت نفت تاثیرگذار باشند، اما از اواخر فصل اول 2018 از یک طرف تقاضای جهانی تحت تاثیر تغییرات فصلی کاهش خواهد یافت و پالایشگران نیز در نقاط مختلف جهان عملیات‌ تعمیر و نگهداری را آغاز خواهند کرد و از سوی دیگر سطح کنونی قیمت‌ها سبب خواهد شد بحث‌های مربوط به خروج از توافق با جدیت بیشتری مطرح شود و احتمالا برخی کشورهای عضو توافق که توان افزایش تولید دارند نظیر عراق و قزاقستان سطح تخلفات خود را افزایش خواهند داد. این در حالی خواهد بود که برآورد می‌شود در فصول اول و دوم 2018 بازار با مازاد عرضه مواجه خواهد بود. به طور کلی پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها در فصول اول و دوم 2018 دوباره به محدوده 55 تا 60 دلار برگردد، اما در فصول سوم و چهارم در محدوده 60 تا 65 دلار در بشکه قرار گیرد.

مهدی یوسفی

 کارشناس ارشد انرژی