به گزارش شانا به نقل از روزنامه ایران، آمریکا با افزایش قیمت نفت در ماههای اخیر بعضی از تحریمها علیه صنعت نفت ونزوئلا را تسهیل کرده است. برای نمونه، به دو شرکت نفتی انی ایتالیا و رپسول اسپانیا برای صادرات نفت ونزوئلا به اروپا مجوزهایی اعطا کرده است. پس از دو سال اعمال تحریمهای سفت و سخت نفتی علیه ونزوئلا، حتی برخی شرکتهای آمریکایی از جمله شورون هم مجاز به همکاری با صنعت نفت ونزوئلا شدهاند. عدهای این موضوع را چراغ سبز واشنگتن به دولت نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا قلمداد میکنند و مدعی هستند که سفر اخیر مادورو به تهران برای باجگیری از دولت بایدن انجام شده است.
درباره اینکه این موضوع صحت دارد یا خیر؟ محمدصادق جوکار، رئیس مؤسسه مطالعات بینالمللی انرژی در گفتوگو با «ایران» بیان میکند: «ونزوئلا میداند که دولت جو بایدن با این اقدام به دنبال کاهش وابستگی اروپا به نفت روسیه و همینطور کاهش قیمت نفت خام است و چشمانداز آینده را به ضرر خود میداند. بر همین اساس همچنان سیاستهای ائتلافی را دنبال میکند.» او در این گفتوگو از یک اتحاد نانوشته نفتی نیز پرده برمیدارد.
به نظر شما چرا آمریکا تحریمهای ونزوئلا را کاهش داده است و سفر مادورو به ایران در این شرایط چه پیامی دارد؟
درباره سفر مادورو به ایران به چند نکته از منظر انرژی باید توجه کرد. الان فضای بینالمللی بهگونهای در حال ترسیم است که به نظر میرسد اتحاد نانوشتهای - و اگر هم نوشته، بیان نشده است - میان روسیه و عربستان شکل گرفته است. این دو کشور با استفاده از ابزار بالا بودن قیمت نفت، اثرگذاری بر انتخابات داخلی آمریکا را دنبال میکنند که در گام نخست گروه دموکراتها شکست بخورند و در گام بعدی دوره آقای بایدن نیز مانند دوره آقای ترامپ یکدورهای شود و با آمدن جمهوریخواهان فضای فشاری که دموکراتها علیه عربستان و روسیه اعمال کردهاند، تغییر کند.
بهنوعی این دو کشور فضای بینالمللی انرژی را دارند به شکلی هدایت میکنند که قیمتها کاهش نیابد. در ماه گذشته نشست اوپکپلاس زمان پایان تعهدهای خودشان را یک ماه عقب بردند و تعدیل ۴۳۰ هزار بشکهای توافق کاهش تولید را در ماههای پیش رو تقسیم کردند، در عمل وضع بازار را بهگونهای ترتیب دادند که قیمتها بالا بماند و تا الان عربستان در برابر فشارهای بایدن مقاومت کرده است.
اما این مسئله چه ارتباطی به موضوع تحریمهای نفتی ونزوئلا دارد؟
بهدلیل همین موضوع است که بایدن برای ونزوئلا یک کاهش تحریم را لحاظ میکند. چون نیازمند پایین آوردن قیمت انرژی بهخاطر انتخابات میاندورهای است. اکنون شاهد هستیم که انی ایتالیا هم مجوزهایی دریافت کرده است تا نفت ونزوئلا را بخرد. این فضا برای کاهش فشارهای ناشی از تحریم نفت روسیه در اتحادیه اروپا ترسیم میشود.
حالا سفر رئیسجمهور ونزوئلا به ایران در یک برهه زمانی اتفاق میافتد که شاهد کاهش فشار بر این کشور و در عین حال تقویت فشار بر دیگر کشورها هستیم، نمونه آن هم چشمانداز توافق ایران و غرب در موضوع هستهای است که با قطعنامه شورای حکام آژانس مبهمتر شد.
ونزوئلا یکی از گزینههایی است که آمریکا در کنار سیاستهای داخلی از جمله ارتقای کارایی و بهرهوری و استفاده از ذخایر راهبردی، بهعنوان یک عرضهکننده جدید در نظر میگیرند تا بتوانند قیمتها را کنترل کنند.
در چنین شرایطی، حضور مادورو در ایران آیا برای باجگیری از آمریکا بوده است؟
ونزوئلا میداند که نگاه جریان غربی با رهبری آمریکا - چه در دوره ترامپ که علنی بود و چه در دوره بایدن- نسبت به سیستم سیاسی آن چگونه است. این نگاه تهاجمی و با هدف تغییر رژیم است. از هیچگونه فشاری هم ابا نکردهاند و جایگزین این رژیم را هم فردی به نام گوایدو میدانند.
دولت مادورو میداند که این کاهش موقتی است. ونزوئلا در سالهای گذشته ایدههایی را مطرح میکرد که تحریمشدگان باید یک ائتلافی با هم داشته باشند و اکنون نیز به نظر میرسد همچنان همان باور را دنبال میکند. به عبارتی، چون موضوع کاهش تحریمهای آمریکا را موقتی و ناشی از نیاز آنها در دوره انتخابات میداند، سعی میکند این ایده را حفظ کند.
البته دو دلیل برای این سفر مادورو به تهران عنوان میشود؛ یکی آنکه کاهش را موقتی میداند و اطمینان راهبردی را از تغییر نگاه آمریکا احساس نمیکند و دوم آنکه ممکن است بخواهد نرخ را در روابط با آمریکا بالا ببرد و روند کاهش فشارها علیه خودش را تسریع ببخشد و نشان دهد همچنان بر آن سیاق ائتلاف تحریمشدگان هستم.
اما به نظر میرسد ونزوئلا از نظر راهبردی به مرحله اطمینان نرسیده و بیش از آنکه بهدنبال بالا بردن نرخ باشد، این است که کاراکاس نمیداند کاهش فشارهای غربی چقدر استمرار دارد و چقدر ساختاری است. از این رو، در حال اجرای سیاست قدیمی خود یعنی شکلدهی به ائتلاف کشورهای منتقد نظم کنونی بینالمللی انرژی است. این نظم بخشهای مختلفی داشت. ایده ونزوئلا در این خصوص پیشرو بود و مواردی مانند ایجاد سیستم تراکنشهای غیر دلاری را هم در برداشت. حتی بهدنبال استفاده از ارزهای مجازی برای تراکنشهای نفتی بود، همچنین مواردی از این دست که راهبرد ائتلاف تحریم شدگان را بهصورت ساختاری شکل دهد.
یعنی سند همکاریهای ۲۰ ساله امضاشده میان دو کشور بهنوعی آغاز شکلگیری این ائتلاف است؟
اینکه ونزوئلا توافق ۲۰ سالهای را دنبال میکند، نشاندهنده تمایل این کشور به ایجاد این ائتلاف است. فارغ از نگاه بدبینانهای که مدعی است ونزوئلا از این تعامل به دنبال چانهزنی و بالا بردن نرخ در ارتباط با طرف آمریکایی است، به نظر میرسد همچنان همکاری آن همسو با ائتلاف تحریمشدگان است و راهبرد اصلی کشور خود را در این مسیر میبیند زیرا هنوز به مرحله اطمینان راهبردی از تغییر سیاستهای غرب نسبت به کشور خود پی نبرده و نامطمئن است.
در روابط بینالملل کشورها بهطور معمول تا زمانی که ابهام رفتاری نسبت به ذهنیت و رفتار دیگران داشته باشند، بهراحتی تغییر رویکرد نمیدهند. همکاری آن با ایران بهویژه در چند ماه اخیر و در دولت سیزدهم همکاریهای خوبی بوده و الان هم بهدنبال آن است که آنها را در توافقی ۲۰ ساله بهصورت ساختاری، نظاممند، ادامهدار و کاملاً غیراثرپذیر از تحولات نوسانی ژئوپلیتیک بینالمللی پیش ببرد. در این راستا، باید اقدامهایی را که ما در بخش پالایشگاهی آنها و مواردی از این دست دنبال کردیم، پی بگیرد.
با تمامی این تسهیلات تحریمی، سیستم حاکمه ونزوئلا بهدنبال ائتلاف تحریمشدگان است. برای اینکه چشمانداز آینده را با همین روند به ضرر خود میدانند و میدانند که باید به این سمت بروند.
بهعنوان سؤال آخر! چین و روسیه نیز آیا در این معادلات ائتلاف تحریمی جایی دارند؟
بخش دیگری از این ائتلاف هم همکاری با شرکتهای چینی و روس و حتی شرکتهای هندی است. ونزوئلا میداند که از این طریق میتواند الگوهای سرمایهگذاری در بخش انرژی را نسبت به نوسانات رفتاری دولت آمریکا ایمن کند. به بیانی دیگر، کاراکاس با این ائتلاف میتواند از این تحولات که کاملاً مشخص است در مقابل ونزوئلا مقطعی و متناسب زمان است، ایمن شود. رفتار غرب با این کشور بهصورت ابزاری و کارت بازی است.
نظر شما