گروه بزرگی از کارشناسان و فعالان محیط زیست همراه با مقامهای دولتی از بیش از ۱۹۰ کشور جهان به مدت ۱۲ روز در روزهای ششم تا هفدهم نوامبر امسال (15 تا 26 آبان ماه) در بزرگترین رویداد زیست محیطی سال در بن آلمان شرکت کردند تا برای تواقفنامهای که 2 سال قبل از آن در پاریس به امضا رسیده بود، راهحلهای اجرایی و عملی بیندیشند.
این کنفرانس اگرچه با نگرانیهای ناشی از برخی تغییرات اقلیمی مثل افزایش انتشار گازهای گلخانهای و گرم شدن زمین و آلودگیهای دریایی از یک سو و سایه سیاست آمریکا مبنی بر همراهی نکردن با توافق پاریس روبهرو بود، اما فرصت مناسبی نیز برای بحث و گفتوگو، سخنرانی و جلسات مشاوره نمایندگانی از سراسر جهان با موضوع تغییرات اقلیمی و مسائل زیستمحیطی به شمار میرفت. شبکه فرانس 24 در حاشیه این کنفرانس، از نگرانی شرکتکنندگان از تاثیر دومینوییِ خروج آمریکا از پیمان پاریس و احتمال خروج کشورهایی مثل استرالیا و روسیه از این پیمان سخن گفت و در عین حال عنوان کرد: «در آنسوی میز مذاکرات، چین به عنوان یک وزنه سنگین و مثبت وجود دارد که باید به آن توجه شود؛ چون بیشتر کسانی که اینجا هستند امیدوارند چین مسئولیت هدایت مقابله با تغییرات اقلیمی را برعهده گیرد.»
شرکت کنندگان در این کنفرانس بررسی کردند که چگونه 2 سال پس از تصویب توافق پاریس و در شرایطی که دولت آمریکا تصمیم خود را برای خروج از این پیمان اعلام کرده، بتوانند نیرو و توان جهانی ایجاد شده برای مقابله با تغییرات آب و هوایی را حفظ کنند؛ همچنین کشورهای شرکت کننده تلاش کردند تا مقررات مربوط به عملیاتی شدن توافق آب و هوایی پاریس را تکمیل کنند.
یکی از مواد توافقنامه پاریس که موضوع بحث بسیاری در این کنفرانس شد، طرحی است که کشورهای صنعتی را موظف میکند به طور منظم درباره برنامههایشان در حمایت از کشورهای در حال توسعه در برخورد با معضلاتی که برای حفظ محیط زیست دارند اطلاع رسانی کنند؛ اما کشورهای پیشرفته نگران این هستند که کشورهای در حال توسعه، همین را دستمایه فشار دائم برای دریافت کمک مالی قرار دهند. در عین حال بزرگترین موفقیت کشورهای در حال توسعه در این کنفرانس این بود که در نشستهای بعدی که نام "Pre 2020 " گرفته است، برنامه کشورهای توسعه یافته برای حفظ محیط زیست در دستور کار قرار گیرد.
توافقات انجام شده در کنفرانس پاریس از سال ۲۰۲۰ الزامآور میشود و جالب آنکه بررسیها حاکی است حتی اگر از همین حالا هم تمام مفاد توافقنامه پاریس اجرا شود، باز هم گرمای زمین تا آخر این قرن در قیاس با آغاز صنعتی شدن جهان سه درجه افزایش خواهد یافت که تحولات منفی اقلیمی و زیستمحیطی، از شدت یافتن گردبادها، سیلها، خشکسالی و ... نتیجه آن خواهد بود.
شکلگیری ائتلاف برای پایان دادن به مصرف زغالسنگ
ائتلاف پایان مصرف زغالسنگ از جمله دستاوردهای این کنفرانس بود؛ جایی که حدود 20 کشور از جمله کانادا، فنلاند، فرانسه، مکزیک، انگلیس، اتریش و ایتالیا یک ائتلاف جهانی جدید با هدف پایان دادن به استفاده از زغالسنگ تشکیل دادند. بسیاری از ایالتهای آمریکا نیز به این ائتلاف پیوستند اما جای آلمان در میان این کشورها خالی بود. باربارا هندریکس، وزیر محیط زیست آلمان از شرکتکنندگان خواست که وضعیت آلمان را درک کنند زیرا این کشور قبل از تشکیل دولت جدید نمیتواند تصمیمی در این زمینه اتخاذ کند. در کنفرانس بن، 19 کشور شرکت کننده از جمله برزیل، چین، مصر، فرانسه، هند و مراکش، توافق رسمی خود را برای تعیین هدفهایی در زمینه سوختهای زیستی و ایجاد یک طرح اقدام تحت عنوان «Biofuture Platform» نیز اعلام کردند.
بیبیسی در بخشی از گزارش خود از بیستوسومین کنفرانس تغییرات اقلیمی عنوان کرد: «این کنفرانس، مملو از نمادها و شعارهاست اما خطر گازهای گلخانهای، نخست ساکنان جزایر کوچک را میترساند چون دانشمندان میگویند با ادامه گرم شدن زمین و ذوب شن یخهای قطبی، ساکنان این جزایر به همراه انبوهی از فرهنگ های بومی و انسانی برآمده از آن به زیر آب میروند».
مقوله حفاظت از اقیانوسها هم در این نشست مدنظر واقع شد. یورونیوز در گزارشی با اعلام این که در حال حاضر در جهان روزانه ۱۰ میلیون تن زباله به اقیانوسها ریخته میشود و اتحادیه اروپا می خواهد میزان آلودگی دریایی را تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۳۰ درصد کاهش دهددر گفتوگو با کارمنو ولا، کمیسر محیط زیست، امور دریایی و شیلات اتحادیه اروپا، مسئله مهم حفاظت از اقیانوسها را مورد تاکید قرار داد.
به گفته کارمنو ولا، ریختن زبالههای پلاستیکی و آلوده کردن آبها و ماهیگیریهای زیاد، منجر به گرمتر شدن آب اقیانوسها و بالا آمدن سطح آب شده و تمام این بلایای طبیعی مثل سیل و خشکسالی که در اطرافمان میبینیم، ناشی از همین اقدامات است. وی در این گفتوگو با بیان اینکه هیچ کشور یا قارهای به تنهایی نمیتواند با مشکل آلودگی دریایی مبارزه کند، تاکید کرده است: «مردم گاهی فکر میکنند که مسئول رفع این مشکلات، دولتها و شرکتهای بزرگ هستند در حالیکه اگر یکایک افراد رفتار روزانه خود را تغییر دهند، به رفع مشکل تغییر آب و هوا کمک میکنند».
ایران و پیشنهاد بررسی مسئله کمبود آب در اجلاس کاپ 24
در این کنفرانس که نمایندگانی از کشورمان نیز حضور داشتند، کاوه مدنی، معاون سازمان حفاظت محیط زیست نیز سخنرانی کرد و در بیانیهای پیشنهاد داد موضوع کمبود آب به عنوان عامل مهم تهدید امنیت غذایی و مشکلات اقتصادی و اجتماعی که بخاطر تغییر اقلیم وخیمتر شده است در دستور کار اجلاس سال آینده قرار گیرد.
وی با تأکید بر اینکه حرکت به سمت اقتصاد کم کربن جزء برنامههای کلان کشور و از منویات رهبر معظم انقلاب است، در سخنان خود عنوان کرد: «ایران در مسیر حرکت به سمت اقتصاد کمکربن، گاز طبیعی را جایگزین سوختهای مایع کرده است و بنا داریم سهم گاز طبیعی، انرژی هستهای و منابع تجدیدپذیر را در سبد انرژیمان افزایش دهیم».
مدنی این دگرگونی در الگوی مصرف سوخت در کشور را بازار خوبی برای همه آنان که علاقهمند به توسعه و کارایی منابع سوخت در ایران هستند قلمداد کرد و با یادآوری مسئولیتهای تاریخی کشورهای توسعه یافته در قبال گرم شدن کره زمین، از این کشورها خواست که در کاهش آلایندهها و تامین مالی و فناوری برای کشورهای در حال توسعه، بدون تحمیل فشار بر این کشورها پیش قدم باشند.
وی همچنین اشاره کرد که کشورهای در حال توسعه، با بهرهگیری از سرمایه و فناوری ارائه شده از سوی کشورهای توسعه یافته، باید اقدامات مربوط به کاهش آثار تغییرات اقلیمی را اجرایی کنند، اما نه به قیمت از دست دادن توسعه اقتصادی و اجتماعیشان.
کنفرانس آب و هوایی سازمان ملل در بن آلمان در بحبوحه انتشار گزارشهای هشدارآمیز درباره تغییرات آب و هوایی و با کلیدواژه نجات زمین از طریق توسعه پایدار برگزار شد. یک هفته پیش از گشایش این کنفرانس، سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد که سطح دیاکسیدکربن در جوّ زمین در سال 2016 با سرعتی بیسابقه افزایش یافته است.
کنفرانس تغییرات اقلیمی در شهر بن، صدها جلسه بحث و گفتوگوی آگاه کننده با حضور هزاران نفر از سراسر دنیا برگزار کرد و مجموعهای از اطلاعات باارزش را در ارتباط با عوامل دخیل در تغییرات آب و هوایی و زیستبوم در اختیار شرکتکنندگان گذاشت. حاصل کنفرانس در عین حال مجموعهای از مقررات است که شامل صدها برگ میشود که هیئتهای نمایندگی کشورهای مختلف در این مدت درباره آنها بحث و بررسی کردند. این مجموعه بزرگ، حاوی راهکارهایی معین برای اجرایی کردن پیمان پاریس است؛ به عنوان نمونه، نظارت و راستیآزمایی آن چه دولتهای شرکت کننده برای کاهش گازهای آلوده کننده قول انجامش را دادهاند همه اینها قرار است در اجلاس بعدی کنفرانس تغییرات اقلیمی در لهستان به تصویب نهایی برسد.
کنفرانس بن با یک رشته اجلاسها و کنفرانسها تا پیش از کنفرانس آب و هوایی سپتامبر 2019 سازمان ملل دنبال میشود. دوره آینده کنفرانس تغییرات اقلیمی (COP24) قرار است در دسامبر 2018 در کاتوویچ (Katowice) لهستان برگزار شود و برزیل هم پیشنهاد میزبانی کنفرانس کاپ 25 را در سال 2019 ارائه داده است. بیست و سومین کنفرانس آب و هوایی سازمان ملل در شهر بن آلمان با تاکید بر فوریت اقدامات بیشتر برای مقابله با تغییرات آب و هوایی و با حضور نمایندگانی از سراسر جهان که آمده بودند تا نشان دهند توسعه پایدار را مدنظر دارند، هفدهم نوامبر به کار خود پایان داد.
هانیه موحد
نظر شما