دریای خزر و کشورهای ساحلی آن دریای خزر که روس ها آن را کاسپین می نامند در واقع بزرگ ترین دریاچه جهان است که قبل از فروپاشی شوروی سابق سواحلش را تنها در دو کشور ایران و شوروی گستردانیده بود ولی پس از فروپاشی شوروی، کشورهای همجوار این دریا به بیش از5 کشور افزوده شدند. به همین نسبت نیز به دلیل نیاز شدید کشورهای تازه استقلال یافته دریای خزر، به عنوان یکی از منابع مهم نفت وگاز مورد توجه اساسی قرار گرفت. اما متأسفانه کشور، ما به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم نفت وگاز درجنوب خود، سالها از این دریا غفلت کرده است که خوشبختانه باید گفت: شرکت حفاری شمال با اقدام اخیر خود در امضای قرارداد با شرکت معتبر کاسل برای بهره برداری از منابع این دریا حرکت بسیار مهمی را آغاز نموده است. تاریخچه استخراج نفت از دریای خزر استخراج نفت دریای خزر از سالهای دور و قبل از شروع عملیات در جنوب ایران مورد توجه قرار گرفته بود و برای این منظور حتی قراردادی هم با روس ها برای استخراج نفت شمال کشور امضا گردید. اما هیچگاه این قرارداد عملی نشد. دلایل این امر را شاید بتوان بی کفایتی دولتمردان خود فروخته شاهنشاهی و نیز کارشکنی روس ها دانست. اما در تمام این سالها، استخراج نفت از دریای خزر به عنوان آرزوی دیرینه صنعتگران ایرانی بوده است به همین دلیل در سال1373 پس از ساخت دستگاه حفاری ایران خزر توسط پیمانکار ایرانی و با مشارکت شرکت رامراپولا که به مدت5/3 سال به طول انجامید، این آرزوی دیرینه جامه عمل پوشانید. دستگاه ایران خزر پس از ساخت، جهت راهبری و عملیات حفاری، تحویل شرکت ملی حفاری ایران گردید و کارشناسان ایرانی مبادرت به حفر دو حلقه چاه در آبهای کم عمق خزر نمودند که پس از مشخص شدن عدم وجود نفت قابل توجه در این عمق از دریای خزر، این دستگاه درحال حاضر توسط شرکت حفاری شمال درکشور ترکمنستان و توسط پرسنل ایرانی مشغول عملیات حفاری می باشد و سالانه مبلغ قابل توجهی ارز وارد کشور می کند. ایران، البرز چگونه متولدشد؟ مسئولین وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران پس از عدم موفقیت در استخراج نفت از آبهای کم عمق دریای خزر، به فکر حفاری در اعماق 700 تا1000 متری این دریا و درفاصله250 کیلومتری از سواحل ایران افتادند. به همین دلیل وجود یک دستگاه فوق مدرن که بتواند در این اعماق به عملیات حفاری بپردازد بیش از پیش احساس می شد. پس از بررسی های صورت گرفته بالاخره شرکت ایرانی صدرا با مشارکت شرکتهای خارجی صاحب این فناوری برای ساخت دستگاه حفاری نیمه شناور ایران البرز انتخاب شد. کار ساخت این دستگاه از سال1380 با هزینه250 میلیون دلار آغاز گردیده و طبق پیش بینی های صورت گرفته تا اوائل سال 1385 به پایان خواهد رسید. چگونگی انتخاب شرکت COSL با توجه به پیچیده بودن این سبک نوین حفاری که نیاز به مهارت و تجربه بسیار بالایی داشت شرکت حفاری شمال از آذرماه1383، با برگزاری مناقصات متعدد بین المللی از شرکتهای صاحب این تکنولوژی برای حضور در این مناقصه دعوت کرد. شرکتهای متعددی در این مناقصه حضور یافتند که درنهایت شرکت کاسل چین موفق شد برنده این مناقصه گردد. قیمت مناسب و دارا بودن تجهیزات و امکانات قابل توجه این شرکت چینی باعث گردید تا به عنوان برنده مناقصه بهره برداری از دستگاه حفاری ایران البرز جهت حفاری در اعماق دریای خزر انتخاب گردد. مبالغه یا واقعیت اما در مراسم امضای قرارداد تعمیر، نگهداری، مدیریت و راهبری دستگاه حفاری نیمه شناور ایران البرز، «حیدر بهمنی» مدیرعامل شرکت حفاری شمال از تحقق آرزوی دیرینه خود گفت و اعلام کرد که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، 47 شرکت خارجی که بیشتر آنها غربی بودند کار حفاری در ایران را برعهده داشتند ولی اکنون متخصصان ایرانی به آن مرحله از دانش و تجربه رسیده اند که عملیات حفاری تا عمق90 متری دریا را به راحتی به انجام می رسانند. بهمنی همچنین گفت: تا قبل از امضای این قرارداد، در ایران تنها توان حفاری در عمق 100 متری دریا وجود داشت ولی با استفاده ازدستگاه ایران البرز و اجرایی شدن قرارداد با شرکت چینی کاسل از این به بعد می توانیم در عمق 300 تا 700 متری دریا هم عملیات حفاری را انجام دهیم. بهمنی، حضور چینی ها در این پروژه را به فال نیک گرفت و اعلام کرد که شرکت کاسل چین با قیمت مناسب و خدمات بسیار عالی خود، برنده این مناقصه گردیده است. بهمنی که از مدیران با سابقه صنعت نفت کشور است، ساخت این دکل نیمه شناور را به عنوان یکی از بزرگ ترین اقدامات انجام شده برای حفاری در آب های عمیق کشور اعلام کرد و در مورد روابط ایران و چین گفت: ما چندین هزار سال با چینی ها از نظر فرهنگی و اقتصادی تعامل داریم و امیدواریم بتوانیم در تمام زمینه ها به ویژه انرژی با توجه به توانمندی های بسیار بالای چین با این کشور همکاری های خود را گسترش دهیم. این سخنان، نه تنها مبالغه نیست بلکه از واقعیتی بزرگ سرچشمه می گیرد. واقعیت این که، پس از گذشت یک قرن از اکتشاف و استخراج نفت در کشور، بالاخره یک شرکت پیش قدم می شود تا با استفاده از فناوری روز از اعماق دریای خزر به استخراج نفت بپردازد و نیز این که پس از برخورد خصمانه غربی ها با کشورمان، این بار یک شرکت چینی آمادگی خود را برای کمک همه جانبه به ایران برای بهره برداری از منابع نفت و گاز دریای خزر با مناسب ترین قیمت و بهترین تجهیزات اعلام نموده است. در واقع انتخاب یک شرکت چینی باعث می گردد تا پروژه مورد نظر با کمترین هزینه و با بهترین امکانات به سرانجام برسد ضمن این که براساس قرارداد منعقد شده، شرکت چینی کاسل متعهد شده است در یک مقطع 3 ساله به انتقال دانش فنی و آموزش نیروی انسانی کشورمان بپردازد. مدیر عامل شرکت حفاری شمال حق دارد از امضای این قرارداد به عنوان یکی موفقیت بزرگ یاد کند چرا که علاوه بر مطالب ذکر شده در سطور بالا، این عملیات به دلیل پیچیدگی و تکنیک خاص آن برای اولین بار است که در خاورمیانه اجرا می شود. COSL، یک شرکت معتبر چینی اما کمی هم از شرکت کاسل چینی بشنوید. این شرکت به عنوان یک شرکت معتبر بین المللی در زمینه حفاری و اکتشاف نفت و گاز سابقه 40 ساله دارد. این شرکت چینی تمام سرویس های دریلینگ از شبیه سازی مخزن (D3) تا زمان بهره برداری، خدمات لجستیک (باربری و جابجایی لنگرها و ... ) و کلیه کارهای مربوط به صنایع دریایی را انجام می دهد. شرکت کاسل، زیر گروه شرکت معتبر و عظیم سینوپک چین است و همین بس که تاکنون در دنیا بیش از 500 حلقه اکتشافی حفر کرده است. ایران- البرز یک سکوی نیمه شناور ایرانی سکوی نیمه شناور ایران- البرز به طول 60 متر، در ازای 70 متر و طول تاج 130 متر می باشد. این دستگاه حدود 14 هزار تن وزن دارد که هنگام عملیات حفاری وزن آن تا 30 هزار تن هم افزایش می یابد. این دستگاه به صورت نیمه شناور می باشد و هر پایه آن توسط دو کابل و زنجیر فولادی و دو لنگر، جمعاً به تعداد 8 کابل و طناب به کف دریا در عمق 700 تا 800 متری محکم می شود. در هر طرف این سکو، قایق های نجات به ظرفیت 240 نفر با تجهیزات کامل قرار دارد تا هنگام وقوع شرایط اضطراری امکان ترک سکو توسط کارکنان را فراهم نماید. منبع: روزنامه خبر، یکشنبه 2 بهمن 1384