به گزارش خبرنگار شانا، گروه انرژی مرکز پژوهشهای مجلس به درخواست رئیس کمیسیون انرژی گزارشی باعنوان " قیمتگذاری سوخت گاز طبیعی نیروگاهها به‌تناسب راندمان" تنظیم کرد.
در ابتدای این گزارش به نقش و اهمیت «راندمان» در فعالیتهای اقتصادی اشاره شده است، این شاخص یعنی "راندمان" باعث می‌شود تا قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدشده کاهش یابد، بخش برق کشور در حال حاضر در مقوله راندمان نیروگاهها از وضع مناسبی برخوردار نیست به‌عنوان‌مثال متوسط راندمان نیروگاههای حرارتی کشور در سال 92 به میزان 37 درصد اعلام‌شده است.
این گزارش تصریح کرده است، در عمل با توجه به راندمان نیروگاهها، صادرات برق توجیه اقتصادی ندارد. بنابراین برای آنکه صادرات برق به کشورهای همسایه از توجه لازم برخوردار شود باید راندمان افزایش یابد و قیمت گاز متناظر با این راندمان تعیین شود.
از سوی دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد نقش نیروگاههای حرارتی در تأمین برق موردنیاز کشور برجسته است. این در حالی است که این نیروگاهها از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت استفاده می‌کنند.
تأمین سوختهای نیروگاههای تولید برق در هر شکل بر عهده وزارت نفت است این دستگاه تلاش می‌کند با افزایش تحویل گاز به نیروگاهها از مصرف سوخت مایع در این بخش بکاهد، از این رو در 2 سال گذشته این برنامه به دلایل اقتصادی و زیست‌محیطی شدت گرفته است. بر این اساس، با افزایش 100 میلیون مترمکعبی تولید گاز در سال 93 و برنامه پیش رو برای امسال در زمینه تولید گاز که در پار س جنوبی محقق می‌شود پیش بینی شده است مصرف سوخت مایع در نیروگاههای برق به صفر برسد.
با توجه به تلاشهای وزارت نفت برای تولید گاز و تحویل به نیروگاهها، مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش خود، راندمان نیروگاهها را یکی از عوامل مؤثر در میزان مصرف سوخت قلمداد می‌کند و می‌افزاید بهبود راندمان موجب می‌شود که فعالیت نیروگاهها اقتصادی‌تر شود، چون در حال حاضر راندمان نیروگاههای حرارتی نامناسب است و اگر نیروگاهها بخواهند قیمت واقعی سوخت مصرفی را پرداخت کنند فعالیت آنها به‌صرفه نخواهد بود.
به‌هرحال گزارش یادشده کوشش می‌کند تا وضع تأثیر «راندمان» را در میزان تولید برق بررسی و تأثیر آن را در قیمت تمام‌شده برق تولیدی روشن کند و به این سؤال که برای صادرات برق قیمت گاز طبیعی تحویلی به نیروگاهها چه رقمی باشد؟ پاسخی بیابد.
اما چرا راندمان نیروگاهها می‌تواند در کاهش قیمت تمام‌شده برق تولیدی نقش بسیار مهمی داشته باشد؟ تولید برق فعالیتی سرمایه‌بر است، احداث نیروگاه به سرمایه زیادی نیاز دارد، هزینه احداث نیروگاه فارغ از هزینه‌های مهندسی، تأمین و احداث، دارای هزینه‌هایی نظیر نیروی کار، زیست‌محیطی و هزینه سوخت و غیره است به همین دلیل راندمان نیروگاهها می‌تواند در کاهش قیمت تمام‌شده برق تولیدی نقش داشته باشد.
باوجود دلایل اقتصادی و زیست‌محیطی برای نقش راندمان در نیروگاههای تولید برق، مقوله ذکرشده در اسناد و قوانین موردتوجه قرارگرفته است که قانون هدفمندی کردن یارانه‌ها و قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه، از جمله سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف انرژی است.
در این گزارش به آمار و اعداد مربوط به این بخش اشاره‌شده است، ازجمله آنکه در ایران نیروگاههای حرارتی بیش از 83 درصد ظرفیت اسمی نیروگاههای کشور را در اختیار دارند و به‌تناسب شرایط مختلف سهم این‌گونه نیروگاهها در تأمین برق کشور متغیر است. نیروگاههای موجود با متوسط راندمان 37 درصد، برق موردنیاز کشور را تأمین می‌کند. با توجه به این قدرت اسمی نیروگاههای حرارتی در سال 93 حدود 72 هزار مگاوات اعلام‌شده است و درصورتی‌که راندمان نیروگاههای حرارتی، 1 درصد افزایش یابد علاوه بر اینکه شبکه برق کشور از سرمایه‌گذاری برای یک نیروگاه 720 مگاواتی بی‌نیاز می‌شود مصرف سوخت نیز حداقل به‌اندازه 1 درصد کاهش می‌یابد. به‌گونه‌ای که با توجه به مصرف سوخت نیروگاههای حرارتی، در مصرف گاز طبیعی 503 میلیون مترمکعب، در مصرف گازوئیل 95 میلیون لیتر و در مصرف نفت کوره 178 میلیون لیتر صرفه‌جویی حاصل می‌شود.
بر اساس این گزارش، موارد یادشده تنها گویای این واقعیت است که نقش راندمان در مقوله مربوط به تولید برق در کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در موضوع صادرات برق لازم است این نکته مدنظر قرار گیرد که در قیمتگذاری به گونه‌ای اقدام شود تا کشور متضرر نشود و صادرات برق رقیبت صادرات گاز نشود؛ این موارد بخشی از نگرانی‌های وزارت نفت در مورد پایین بودن راندمان نیروگاه‌هاست. باوجوداین، در تولید برق کشور بخشهای مختلف دولتی، خصوصی و شبه‌دولتی ها مشغول فعالیت هستند.
در این زمینه محمدرضا پور ابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با شانا، درباره استفاده از سوختهای فسیلی برای تولید برق صادراتی، گفت: موضوع مذکور بر مشکل اصلی کشور در بخش «عدم کارایی و بهینه‌سازی مصرف انرژی» متمرکز است، ازاین‌رو اگر میزان سوختی که در اختیار صنعت برق برای تولید قرار می‌گیرد صادر شود 2 برابر میزان برق تولیدی می‌توانیم برق وارد کنیم، بنابراین نحوه تولید فعلی برق برای صادرات صرفه اقتصادی ندارد.
این نماینده مجلس، یکی از دلایل بالا بودن هزینه تولید برق در ایران را بهره‌وری پایین نیروگاهها اعلام کرد و افزود: بهتر است نیروگاههای ما به سمت افزایش بهره‌وری حرکت کنند به‌گونه‌ای که قیمت هر کیلووات برق، کمتر از قیمتی باشد که ما از صادرات انرژیهای فسیلی دریافت می‌کنیم.
در همین حال، غلامرضا مصباحی مقدم، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، در همایش تبیین راهکارهای اقتصاد مقاومتی و چالشهای پیش رو که آبان پارسال برگزار شد، گاز ارزان‌قیمت را باعث تولید برق ارزان‌قیمت دانست و تصریح کرد: ما اکنون به عراق و آذربایجان برق صادر می‌کنیم؛ کشورهای همسایه دیگری نیز متقاضی برق ایران هستند که باید با استفاده از ارزان کردن برق تولیدی از انرژی خورشیدی، به صادرکننده عمده برق منطقه تبدیل شویم.
با نگاهی به میزان مصرف سوخت در نیروگاههای تولیدکننده برق، وضع مصرف در سال 92 به شرح زیر اعلام شد:
مطابق جدول فوق نیروگاههای کشور در سال 92 برای تولید برق از سوختهای گاز طبیعی، گازوئیل و نفت کوره استفاده کردند که ارزش حرارتی این سوختها در سال 92 بیش از 565 هزار میلیارد کیلوکالری اعلام‌شده است. باید توجه کرد ارزش حرارتی سوختها متفاوت است به‌گونه‌ای که ارزش حرارتی گاز طبیعی به شرح جدول پایین و ارزش حرارتی گازوئیل و نفت کوره در سال 92 به ازای هر لیتر به ترتیب 8600 و 9200 کیلوکالری اعلام‌شده است.
در محاسبه انرژی موردنیاز برای تولید یک کیلووات ساعت برق، هرقدر راندمان بالاتر باشد میزان انرژی حرارتی موردنیاز برای تولید یک کیلووات ساعت برق کمتر می‌شود. بنابراین اگر متوسط راندمان کل نیروگاههای حرارتی در سال 92 به میزان 37 درصد در نظر گرفته شود برای تولید یک کیلووات ساعت برق به بیش از 2300 کیلوکالری انرژی نیاز است. اما اگر راندمان نیروگاههای حرارتی از 37 درصد سال 92 به 45 درصد افزایش یابد برای تولید یک کیلووات ساعت برق به 1119 کیلوکالری انرژی نیاز است. در این حالت است که میزان برق تولیدی به میزان واحد مشخصی از انواع سوختهای موردنظر نیز افزایش خواهد یافت.
محاسبات مربوط به این بخش گویای این واقعیت است که راندمان می‌تواند در میزان تولید برق به ازای مصرف یک مقدار سوخت مشخص اثر بسیار زیادی داشته باشد. البته این نکته مدنظر قرار گیرد که راندمان نیز تابع یک سلسله متغیرهاست که عوامل فنی و محیطی ازجمله آنها هستند.
بدون تردید هرقدر بتوان از مقدار سوخت مشخص، با افزایش راندمان، برق بیشتری تولید کرد، قیمت تمام‌شده کاهش پیدا می‌کند. به‌هرحال بر اساس نوشتار گزارش دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهشهای مجلس، در سال 92 نیروگاههای کشور برای تولید 262 میلیارد کیلووات ساعت برق، 565330 میلیارد کیلوکالری انرژی مصرف کرده‌اند.
ماخذ:وزارت نیرو، آمار تفصیلی صنعت برق ایران، تولید برق سال 92 
محاسبات مندرج در جدول نشان می‌دهد که در راندمان‌های مختلف میزان برق تولیدی از سوختها متفاوت است و به‌تناسب راندمان بالا، میزان برق تولیدی نیز افزایش می‌یابد. بنابراین اگر در راندمان بهبود حاصل شود صرفه‌جویی‌های قابل‌توجهی در کشور حاصل می‌شود به‌عنوان‌مثال در میزان مصرف گازوئیل و نفت کوره به ترتیب 9400 و 10000 میلیون لیتر صرفه‌جویی می‌شود و اگر این میزان مصرف در متوسط قیمت فوب این فراورده‌ها ضرب شود روشن است که چه میزان صرفه‌جویی می‌تواند برای کشور ایجاد کند.
نظر شما