به گزارش خبرگزاری رویترز از لندن، آزادسازی ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خام آمریکا در تلاش برای مهار رشد قیمت نفت که ناشی از تحریم دوباره ایران است، اقدامی اشتباه است و سرانجام خود به خود به شکست می‌انجامد.

 ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خام آمریکا، برای جبران افت تولید نفت ایران، به مدت چند ماه نفت کافی دارد، به‌ویژه اگر آزادسازی ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خام آمریکا با افزایش تولید نفت عربستان و دیگر اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، همراه باشد.

اساسنامه حاکم بر عملیات ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا، برای صدور دستور برداشت، به رئیس جمهوری این کشور اختیارات گسترده‌ای اعطا می‌کند و بعید است کنگره آمریکا یا دادگاه‌های این کشور بتوانند محدودیتی در این زمینه ایجاد کنند.

با این حال، ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خام آمریکا برای واکنش به اختلال کوتاه‌مدت در عرضه نفت ایجاد شده است و برای مدیریت تغییرات بلندمدت در وضع عرضه، مناسب نیست، به‌ویژه اگر هدف این باشد که افزایش قیمت نفت مهار شود، آزادسازی ذخیره‌سازی‌های این کشور برای سازگار شدن بازارها با تحریم نفت ایران، مانع ایجاد می‌کند.

اگر آزادسازی ذخیره‌سازی‌های راهبردی بتواند در پایین نگه داشتن قیمت‌ها موفق شود، سبب کاهش انگیزه برای افزایش تولید لازم برای جایگزینی نفت ایران می‌شود و اجازه استمرار رشد مهارگسیخته تقاضا را می‌دهد.

استفاده از ذخایر راهبردی نفت آمریکا برای جبران کاهش تولید نفت ایران، سرانجام محکوم به شکست خواهد بود و اگر برای مدت طولانی ادامه یابد، ذخیره‌سازی‌های نفت آمریکا را مستهلک می‌کند.

بهترین کاربرد ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا، برای مدیریت اختلال‌های کوتاه‌مدت عرضه است، نه تغییرات بلندمدت.

طبق برخی گزارش‌های خبری، آمریکا برای پیشگیری از جهش قیمت‌ها در حال بررسی آزادسازی ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خود، احتمالا با هماهنگی دیگر اعضای آژانس بین‌المللی انرژی است.

روزنامه وال استریت ژورنال چندی پیش اعلام کرد: دولت ترامپ به طور فعال، برداشت از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا را بررسی می‌کند و همزمان، دیگر کشورها را به افزایش تولید وا می‌دارد.

به گفته برخی منابع، برداشت از ذخایر نفت آمریکا، هنوز قطعی نشده است، اما اگر افزایش تولید نفت عربستان و دیگر اعضای اوپک نتواند جلو رشد قیمت‌ها را بگیرد، گزینه برداشت از ذخایر بررسی می‌شود.

طبق قانون مدیریت و حفظ انرژی، مصوب 1975 میلادی، رئیس جمهوری آمریکا برای صدور دستور برداشت از ذخایر راهبردی در واکنش به اختلال عمده در عرضه انرژی، اختیاراتی گسترده دارد.

قانون به رئیس جمهوری آمریکا اجازه می‌دهد در واکنش به اختلال در عرضه فیزیکی یا افزایش شدید قیمت‌ها که بتواند تأثیری منفی بر اقتصاد داشته باشد، به طور مستقیم از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت برداشت کند.

اگرچه چنین تصمیمی محدود به شروط تعیین شده در قانون است، این شروع به قدری مبهم نوشته شده‌اند که رئیس جمهوری تقریبا انعطاف کامل دارد.

کنگره و دادگاه‌ها به‌طور معمول در مسائل مربوط به امنیت ملی، دست رئیس جمهوری را باز می‌گذارند، بنابراین بعید است که آنها به دستور برداشت از ذخیره‌سازی‌ها، اعتراض کنند.

رؤسای جمهوری آمریکا، پیش از این دو بار، یک بار در واکنش به جنگ نخست آمریکا و عراق (جنگ خلیج فارس) و بار دیگر در واکنش به توفان کاترینا، دستور برداشت اضطراری از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت را صادر کرده‎اند.

کاخ سفید یک بار نیز در واکنش به اختلال در عرضه نفت لیبی و دیگر کشورها (در سال 2011 میلادی) در قالب اقدامی هماهنگ با دیگر اعضای آژانس بین‌المللی انرژی، دستور فروش ذخایر نفت به دلایل غیراضطراری را صادر کرده است.

دیگر موارد فروش ذخایر راهبردی، برای آزمایش فرآیند آزادسازی یا با اجازه کنگره به دلایل بودجه‌ای، تجویز شده‌اند.

ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا همچنین در چند مورد دیگر، در واکنش به کمبود‌های کوتاه‌مدت و منطقه‌ای، نفت را در قالب مبادله و یا قرض به پالایشگاه‌ها اعطا کرده است.

اگر دولت آمریکا به این نتیجه برسد که آزادسازی ذخایر نفت، به دلایل سیاست‌گذاری یا از نظر سیاسی مزیتی دارد، هیچ مانعی برای صدور دستور رئیس جمهوری در ماه‌های آینده وجود نخواهد داشت.

در پایگاه اینترنتی وزارت انرژی آمریکا آمده است: حجم چشمگیر ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا، آن را به یک عامل پیش‌گیرنده قدرتمند در برابر قطع واردات نفت و همچنین به یک ابزار قوی برای سیاست خارجی، تبدیل می‌کند.

ذخایر راهبردی نفت آمریکا، اکنون به حدود 660 میلیون بشکه می‌رسد که از رقم 727 میلیون بشکه در سال 2010 میلادی، کمتر است. این افت، به طور عمده نتیجه برداشت‌های انجام شده برای جبران کسری بودجه است.

با این همه، ذخایر راهبردی آمریکا نفت کافی برای تأمین نیاز پالایشگاه‌های این کشور را برای  102 روز  دارد که میزان قابل توجهی از امنیت عرضه را ایجاد می‌کند.

به لطف انقلاب نفت شیل، تولید نفت آمریکا افزایش یافته و واردات خالص نفت این کشور از حدود 10 میلیون بشکه در سال 2006 میلادی به 6 میلیون و 800 هزار بشکه در پایان سال 2017 میلادی رسیده است.

برخی تحلیلگران استدلال می‌کنند که ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا، اکنون از میزان لازم بری حفظ امنیت ملی آمریکا، نفت بیشتری در بر دارند.

در چنین شرایطی، رئیس جمهوری آمریکا می‌تواند به آسانی دستور صدور 30 میلیون، 50 میلیون یا حتی 100 میلیون بشکه نفت را صادر کند، بدون این که در توانایی این کشور برای جبران کمبودهای آینده خللی ایجاد شود.

آزادسازی 100 میلیون بشکه از ذخیره‌سازی‌های راهبردی، برای جبران قطع کامل صادرات نفت ایران برای مدتی بیش از یک ماه، کافی خواهد بود.

با فرض این که بخشی از صادرات نفت ایران ادامه یابد، عربستان تولید نفت خود را افزایش دهد و دیگر کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی نیز ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت خود را آزاد کنند، برداشت از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا می‌تواند افت تولید نفت ایران را برای چند ماه جبران کند.

ذخایر راهبردی، به قدر کافی نفت دارد که به دولت آمریکا امکان دهد تحریم کامل یا نسبی نفت ایران را برای 6 تا 12 ماه یا شاید بیشتر، ادامه دهد و برای مهار رشد قیمت نفت تلاش کند.

از جنبه نظری، آمریکا می‌تواند برای قطع صادرات نفت ایران به طور نسبی یا کامل، تلاش و همزمان تضمین کند که عرضه نفت در جهان تغییر نمی‌کند.

اگر گزارش‌های خبری اخیر درست باشد، به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاران آمریکا این گزینه را بررسی می‌کنند.

این اقدام با پیام‌های مکرر رئیس جمهوری آمریکا در شبکه‌های اجتماعی و تلویزیونی همخوانی دارد که از اعضای اوپک می‌خواست تولید خود را افزایش دهند.

این اقدام، سیاست دولت ترامپ را برای اعمال فشار حداکثری ضد ایران و تلاش برای پیشگیری از جهش قیمت نفت که خسارت‌های اقتصادی و سیاسی در بر داشته باشد، تسهیل می‌کند.

به احتمال زیاد، دولت آمریکا بیشتر نگران پیامدهای سیاسی باشد، زیرا انتخابات کنگره این کشور در ماه نوامبر امسال برگزار می‌شود.

با این همه، مشکل استفاده از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا برای دستکاری قیمت نفت، این است که این کار سبب اختلال روزافزون در بازار جهانی می‌شود.

در مقطعی از چرخه کلی قیمت‌ها که لازم است قیمت بالا برود تا سرمایه‌گذاری تشویق و رشد مصرف محدود شود، استفاده از ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت‌ها، سرانجام بی‌ثباتی بازار را تشدید می‌کند.

اگر میزان نفت ارائه شده زیاد باشد، آزادسازی ذخیره‌سازی‌های راهبردی نفت آمریکا می‌تواند از منظر ایجاد شوک اقتصادی، ارزش داشته باشد.

با این همه، مانند همه تلاش‌های دیگر برای دستکاری در بازار، استفاده از ذخایر راهبردی برای مدیریت قیمت نفت، بعید است که بتواند در میان‌مدت موفق باشد.

این کار ممکن است یک تأثیر آرامش‌بخش کوتاه مدت داشته باشد و به دولت امکان دهد ایران را چند ماه در محاصره اقتصادی شدید قرار دهد، به امید این که دولت ایران در نتیجه فشار اقتصادی تسلیم شود.

اما هر چقدر که آزادسازی از ذخیره‌سازی‌های راهبردی استمرار یابد، پیامدهای مختل‌کننده آن بیشتر می‌شود.