به گزارش شانا، روابط عمومی صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت در پاسخ به مطلب منتشر شده در روزنامه رسالت در تاریخ (سه‌شنبه، 6 شهریورماه) توضیحاتی ارسال کرده که در زیر می‌خوانید:

1. در پاسخ به پرسش «هویت حقوقی صندوق»، تصریح می‌شود:

وفق حکم ماده (14) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب 19/ 2/ 1391 مجلس شورای اسلامی، هیئت امنای صندوق‌های بازنشستگی کارکنان صنعت نفت اقدام به تهیه و تدوین اساسنامه صندوق کرده و صندوق‌های مذکور به حسب آگهی شماره 139330400901126166 مورخ 27/ 12/ 1393 اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری در تاریخ 27 /12/ 1393و شماره 35720 به ثبت رسیده و در روزنامه رسمی 20411 مورخ 16/ 1/ 1394 منتشر و نوع شخصیت حقوقی آن مؤسسه غیرتجاری تعیین شد.

براساس ماده یک اساسنامه صندوق، صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت مؤسسه‌ای غیردولتی متعلق به اعضای صندوق بازنشستگی نفت (شاغلین و بازنشستگان رسمی صنعت نفت) است که دارای شخصیت حقوقی، مالی و اداری مستقل بوده و طبق مفاد اساسنامه و ضوابط ناشی از آن زیر نظر وزارت نفت اداره می‌شود. 

مضاعف بر آن مطابق ماده واحده قانون اصلاح برخی از مواد قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدامی کشوری مصوب 24/ 5/ 1380، همه صندوق‌های بازنشستگی موضوع این ماده دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و طبق ضوابط خود اداره می‌شوند. همین ماده واحده مذکور تصریح می‌کند صندوق‌های بازنشستگی از شمول قوانین و مقررات عمومی دولت مستثنا هستند.

2. در چندین پرسش دیگر این مطلب آمده «چرا کسور کارکنان صنعت نفت در جداول پیوستی بودجه قید نمی‌شود یا چرا صندوق‌های بازنشستگی نفت مانند برخی از مجموعه‌های مشابه تابع احکام بودجه نیستند.» در پاسخ باید گفت با توجه به تعاریف به عمل آمده در قانون محاسبات عمومی کشور، صندوق‌های نفت در شمار نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی موضوع فهرست نهادها و مؤسسات غیردولتی مصوب19/ 4/ 1373 قرار نگرفته و برابر تبصره «3» اصلاح ماده «11» قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری، صندوق‌های بازنشستگی از شمول قوانین و مقررات عمومی دولت مستثنا شده است. بنابراین به اتکای منابع قانونی بالا، غیردولتی بودن ماهیت حقوقی صندوق‌های نفت امری محرز و مسلم است و از طرفی وجوه بازنشستگی به استناد بند «م» ماده 35 قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و ماده 14 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت جزء دارایی‌های وزارت نفت و شرکت‌های دولتی نیستند و همه درآمدهای صندوق‌های مذکور از محل به‌کارگیری منابع آنها به استثنای کسور بازنشستگی سهم کارکنان و کارفرما، سود سپرده نزد بانک‌ها و وام کارکنان عضو مشمول مالیات قانونی هستند.

3. مسئله خصوصی یا دولتی بودن صندوق‌ها در پرسش دیگر مطرح و قید شده است که اگر صندوق‌های نفت خصوصی‌اند، چرا مدیران دولتی و بازنشسته در مجمع و هیئت رئیسه هستند؟

در این زمینه تصریح می‌شود: مطابق ماده 9 اساسنامه صندوق‌ها، هیئت امنا به عنوان امین دارایی‌های مذکور وظایف و اختیاراتی از قبیل تصویب مقررات سرمایه‌گذاری و اداری دارد و برای انجام وظایف خود و افزایش منابع و دارایی‌های صندوق (به عنوان رسالت ذاتی صندوق‌ها)، مجاز به بکارگیری افراد هستند و در همین راستا از مدیران دولتی و افراد بازنشسته با تجارب مرتبط در ترکیب هیئت رئیسه صندوق‌ها استفاده کرده است.

4. در بخش‌های دیگری سوال شده است که چرا تا سال 1394 صندوق‌های نفت در سامانه ثبت شرکت‌ها ثبت نشده و مدعی خواب‌نما شدن مدیران نفتی و بیدار شدن یکباره آنها در سال 1394 شده است؟

پرسش تلویحا اشاره می‌کند چرا قبل از سال 1394 این اقدام صورت نگرفته، یا چرا در آن مقطع زمانی چنین اقدامی انجام شده است؟ در این زمینه بیان می‌شود: تا قبل از سال 1391 (تاریخ تصویب قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت)، به استناد بند «م» ماده 35 قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب 1356، دارایی‌های صندوق‌ها به صورت امانت در اختیار هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران قرار داشت. از سال 1391 و به استناد مواد 10 و 14 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت (مصوب مجلس شورای اسلامی) و بند 34 ماده 2 آیین‌نامه نظام‌های اداری و استخدامی کارکنان وزارت نفت (مصوب1/ 9/ 1393 ریاست جمهوری)، فرآیند تدوین و تصویب اساسنامه صندوق‌ها آغاز و نهایتا با سیر مراحل قانونی، اساسنامه در تاریخ 27/ 12/ 1393 ثبت شده است. به عبارت دیگر، اساسنامه صندوق‌ها در اجرای تکلیف مقرر در ماده 14 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت به عنوان قانون بالادستی، تدوین و تصویب گردیده و بدیهی هستند که فرآیند تدوین آن پس از ابلاغ قانون بالادستی مذکور باید شروع و خاتمه می‌یافت.

5. در پرسش دیگری ادعا شده باوجود این‌که صندوق‌ها طی 70 ساله گذشته انواع فعالیت‌های بازرگانی و تجاری را داشته، چرا در سال 1394در فهرست مؤسسات غیرتجاری و نه تجاری ثبت شده است؟

در این زمینه لازم به توضیح است سهامداران واقعی صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت شاغلان و بازنشستگان صنعت بوده و دائم در حال تغییر هستند، بنابراین امکان ثبت صندوق‌های نفت به عنوان شرکت سهامی نبوده است. از طرف دیگر در اساسنامه‌ای که هیئت امنا برای ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها تهیه کرده‌اند علاوه بر درج وظیفه دریافت کسور و پرداخت مستمری به بازنشستگان در موضوع فعالیت صندوق‌ها، به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تجاری نیز اشاره شده است. حتی در ماده 26 اساسنامه، موارد پیش‌بینی نشده در اساسنامه را تابع قانون تجارت لحاظ کرده‌اند، بنابراین ثبت صندوق‌ها به عنوان مؤسسه غیرتجاری بر اساس تکالیف و ایرادات اداره ثبت شرکت‌ها مبنی بر حذف عنوان تجاری برای صندوق‌های نفت و استعلامات انجام گرفته از نهادهای ذی‌ربط صورت پذیرفته و هیئت مؤسس صندوق در این امر دخیل نبوده‌اند.

در هر صورت هم موضوع فعالیت مندرج در اساسنامه ثبت شده صندوق‌های نفت، فعالیت‌های تجاری را عنوان می‌کند و هم یکی از مأموریت‌های ذاتی هر صندوق بازنشستگی انجام فعالیت اقتصادی از محل وجوه شاغلان و بازنشستگان یرای افزایش دارایی آنها و ارائه خدمات بهتر به صاحبان است.

6. در جایی دیگر سوال می‌شود چرا سرمایه صندوق‌ها «صفر» است یا بوده است؟

همان طور که در بند 5 آمده است ذی‌نفعان واقعی صندوق‌های بازنشستگی نفت شاغلان و بازنشستگان محترم صنعت نفت هستند. اما به دلیل عدم امکان سهامداری تمامی آنها و همچنین تکلیف اداره ثبت شرکت‌ها مبنی بر ثبت صندوق‌ها به عنوان مؤسسه غیرتجاری، سهامی برای صندوق‌های نفت به عنوان یک شخصیت حقوقی در نظر گرفته نشده است. معهذا این محدودیت دلیلی بر نبود حقوق صاحبان واقعی صندوق نفت (بازنشستگان و شاغلین) بر دارایی‌ها نیست، بلکه براساس استانداردهای حسابداری ملی ایران برای صندوق‌های بازنشستگی (استاندارد شماره 27)، به جای حقوق صاحبان سهام در صندوق‌های نفت، خالص دارایی‌های طرح در نظر گرفته شده و صندوق‌های بازنشستگی از جمله صندوق‌های بازنشستگی نفت هر ساله تغییرات در خالص دارایی‌های خود (کسور دریافتی و مازاد درآمدها بر هزینه‌ها پس از کسر مستمری‌های پرداختی) را به عنوان افزایش در خالص دارایی‌های خود مشخص و به خالص دارایی‌ها در سال قبل اضافه می‌کنند و به عنوان مانده نهایی خالص دارایی‌ها که متعلق به شاغلان و بازنشستگان است نمایش می‌دهند که همان حقوق صاحبان سرمایه (سهام) در شرکت‌های سهامی هستند.

همان طور که توضیح داده شد نه تنها این خالص دارایی‌ها صفر نیست، بلکه هر ساله مبلغی به مانده سال قبل اضافه می‌شود و این مبالغ هر ساله مورد رسیدگی سازمان حسابرسی کشور (حسابرس و بازرس قانونی منتخب مجمع قرار می گیرد) و این می‌تواند پاسخ به پرسش دیگری با این مضمون که چرا سرمایه صندوق‌ها دارای ارزش افزوده نبوده و همواره سرمایه آن صفر است، باشد.

شایان ذکر است در مراجع حرفه‌ای و خارج از کشور برای ارزیابی توانایی صندوق‌های بازنشستگی در انجام تعهدات خود از خالص ارزش دارایی‌ها به جای سرمایه استفاده می‌‌شود.

7. در پرسش دیگری از احتمال عدم واریز وجوه کسر شده از شاغلان به حساب‌های صندوق‌های نفت سوال به میان آمده است که با توجه به حسابرسی‌های انجام شده توسط حسابرس و بازرس مستقل منتخب هیئت امنا (سازمان حسابرسی کشور)، هیچگونه تخلفی از این بابت گزارش نشده و از طرفی افزایش خالص دارایی‌های صندوق‌های نفت در هر سال نیز عکس ادعای فوق را نشان می‌دهد. ضمنا پرداخت مرتب و مناسب مستمری بازنشستگان صنعت در هر ماه نیز ابهام فوق را برطرف می‌کند.

با توجه به موارد فوق، صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت با تکیه بر مبانی قانونی مستحکم خود نه تنها تاکنون اتکایی به منابع مالی دولت جهت پرداخت مستمری بازنشستگان خود نداشته، بلکه در مقایسه با سایر مجموعه‌های مشابه نیز توانسته است تمام تعهدات قانونی خود را به نحو بهتری محقق سازد. حال پرسش این است مجموعه‌ای که تعهدات قانونی خود را محقق کرده و هیچگونه مشکلی برای دولت‌ها تاکنون ایجاد نکرده و همچنین خدمات کمی و کیفی بهتری نسبت به سایر صندوق‌ها برای بازنشستگان فراهم کرده است؛ چرا باید با این گونه سوالات غیرکامل و متناقص مواجه شود. در صورتی که پاسخ به این پرسش‌ها با مرور قوانین، اسناد و مراجعه به سایت کدال سازمان بورس اوراق بهادار ایران و مشاهده صورت‌های مالی صندوق‌های نفت و شرکت‌های زیرمجموعه در سایت مذکور به راحتی برطرف می‌شد. 

در پایان قابل ذکر است که صندوق‌های نفت به منظور ایجاد شفافیت مالی، ضمن استقرار نظام حاکمیت شرکتی، ایجاد نهاد حسابرس داخلی در کنار حسابرس منتخب مجمع، هر ساله همه صورت‌های مالی خود و شرکت‌های تابعه را در سایت کدال سازمان بورس اوراق بهادار ایران درج می‌‌کند.