۱۸ اسفند ۱۳۸۳ - ۱۶:۴۹
  • کد خبر: 47361

نخستین امتیاز نفتی لیبی در سال 1955 به شرکت «اکسان» واگذار شد. در مه 1951 در منطقه «دهرا» و در ژوئن همان سال در منطقه «زلتن»، نخستین میدان های بزرگ نفت لیبی کشف شدند و پس از آن در سال 1961 صادرات نفت این کشور آغاز شد و به سرعت رشد کرد. «شرکت ملی نفت لیبی» در سال 1968 تاسیس شد و اداره صنعت نفت در این کشور، به عهده این شرکت واگذار شد.

لیبی در شمال آفریقا و در جنوب مدیترانه واقع شده است. تانزانیا و الجزایر در غرب، نیجر و چاد در جنوب، مصر در شرق و سودان در جنوب شرقی لیبی قرار دارند. نخستین ساکنان لیبی «بربرها» بودند. با تسلط اعراب برشمال آفریقا، اسلام به این منطقه وارد شد و این سلطه تا سال 1500 میلادی در این منطقه ادامه یافت. در قرن شانزدهم میلادی، امپراتوری عثمانی بر این منطقه حاکم شد، اما اعراب محلی زیر نظر این امپراتوری، سلطه خود را بر منطقه حفظ کردند. در آغاز قرن بیستم، امپراتوری عثمانی پس از یک ستیز طولانی، جای خود را به قدرت اروپایی دیگری داد و این گونه لیبی به کنترل ایتالیا درآمد. در آغاز جنگ جهانی دوم، لیبی به اشغال نیروهای متفق درآمد، اما در سال 1951 با قطعنامه سازمان ملل متحد، پادشاهی لیبی به طور رسمی اعلام شد و این کشور استقلال یافت. در سال 1969 با یک کودتای بدون خونریزی که مجریان آن گروهی از نظامیان سوسیالیست بودند، «محمد ادریس» ، پادشاه این کشور از سلطنت برکنار شد. پس از کودتا، پادشاهی لیبی به « جمهوری عربی لیبی» تبدیل شد که زیر نظر شورای انقلاب به ریاست سرهنگ قذافی اداره می شد. در دهه 70 با توافق رژیم جدید و نیروهای انگلیسی و فرانسوی، نیروهای نظامی این کشورها خاک لیبی را ترک کردند و پس از آن حکومت تک حزبی در این کشور حاکم و «اتحادیه سوسیالیست عرب» تنها حزب انحصاری سیاسی این کشور شد. چشم انداز عمومی اقتصاد لیبی به درآمد نفت وابسته است. 95 درصد درآمدهای ارزی لیبی از نفت است و می کوشد با تقویت سایر بخش های اقتصادی در این کشور، از اتکا به درآمدهای نفت بکاهد. نارسایی های ساختاری، کمبود زیرساخت های ارتباطی و دمدمی مزاج بودن دولتمردان در تصمیم گیری های کلان اقتصادی از عوامل نامطمئن بودن سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری خارجی در این کشور است. میزان بیکاری در این کشور 30 درصد اعلام شده است. آزادسازی اقتصادی به منظور جذب سرمایه های خارجی از دیگر تمهیداتی است که برای حل مشکلات اقتصادی در این کشور اندیشیده شده است. در 5 آوریل 1998 لیبی پس از چندین سال بحران در روابط با غرب، دو مظنون به بمب گذاری در هواپیمای پان امریکن 130 را تحویل داد؛ در نتیجه تحریم های اقتصادی شش ساله سازمان ملل برضد این کشور لغو شد. با آن که لیبی سرانجام مجبور شد به خانواده کشته شدگان بمب گذاری هواپیمای پان امریکن130 غرامت بپردازد، تحریم های آمریکا برضد لیبی همچنان ادامه دارد. در سال 1996 با تصویب قانون طرح داماتو برضد ایران و لیبی، شرکت های بزرگ آمریکایی از سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز این دو کشور منع شدند. براساس این قانون، هیچ شرکت آمریکایی حق نداشت در مدت یک سال، بیش از 40 میلیون دلار در صنایع نفت وگاز این دو کشور سرمایه گذاری کند که در سال 1997 این مبلغ به 20 میلیون دلار کاهش یافت. پیشینه صنعت نفت نخستین امتیاز نفتی لیبی در سال 1955 به شرکت «اکسان» واگذار شد. در مه 1951 در منطقه «دهرا» و در ژوئن همان سال در منطقه «زلتن»، نخستین میدان های بزرگ نفت لیبی کشف شدند و پس از آن در سال 1961 صادرات نفت این کشور آغاز شد و به سرعت رشد کرد. «شرکت ملی نفت لیبی» در سال 1968 تاسیس شد و اداره صنعت نفت در این کشور، به عهده این شرکت واگذار شد. لیبی با ملی اعلام کردن املاک شرکت بریتیش پترولیوم در این کشور در سال 1970، زمینه ملی شدن صنعت نفت این کشور را در دسامبر1971 فراهم کرد. در اواسط دهه 70 ،51 درصد از منابع و دارایی های شرکت «اکسان» نیز مشمول این قانون شد. سازمان ملل پس از رسیدگی به پرونده بمب گذاری هواپیمای پان آمریکن 130 نخستین بار لیبی را در سال 1992 تحریم کرد. به موجب این تحریم، خرید و فروش نفت، تجهیزات نفتی مورد نیاز برای ساخت و تعمیر پایانه ها و پالایشگاه ها وتجهیزات صنایع هوایی را در برمی گرفت. با این تحریم، اقتصاد لیبی ضربه شدیدی را متحمل شد. شرکت ملی نفت لیبی با چند شرکت زیرمجموعه و شرکت خارجی فعال در زمینه اکتشاف و تولید، صنعت نفت این کشور را تشکیل می دهند. «آجیپ » از شرکت های خارجی است که از سال 1959 فعالیت خود را در لیبی آغاز کرده است. تحریم تجاری آمریکا برضد لیبی از سال 1981 آغاز شد. به دنبال این اقدام، شرکت های آمریکایی «اکسان» و «موبیل» در سال 1982 دست از کار کشیدند. «کونوکو» ، «اکسیدنتال» ، «مارتن» ، «گریس»، «پترولیوم» و «آماراداهس» به کار خود ادامه دادند ، اما آنها نیز در سال 1986 دست از کار کشیدند. لیبی در تلاش است که با کمک گرفتن از شرکت های خارجی و هزینه کردن 5/1 میلیارد دلار، ظرفیت تولید کنونی را به 2 میلیون بشکه در روز برساند. در دهه 70 تا پیش از ملی شدن صنعت نفت، ظرفیت تولید لیبی 2 میلیون بشکه در روز بود، ولی میزان آن به دلیل مشکلات در روند سرمایه گذاری، کاهش یافت. در سال 2000 این کشور از 50 شرکت نفت و گاز خارجی دعوت کرد تا در قالب قراردادهای مشارکت در تولید، در فعالیت های مربوط به اکتشاف و تولید با این کشور همکاری کنند. هم اکنون لیبی 12 میدان نفتی با ذخیره بیش از یک میلیارد بشکه و 2 میدان با ذخیره 5/0 تا 1 میلیارد بشکه نفت در اختیار دارد. بیشترین تولید نفت لیبی از میدان های نفت خشکی صورت می گیرد. اکتشاف نفت تنها در 25 درصد از خاک لیبی انجام شده و بقیه خاک این کشور هنوز مطالعه و بررسی نشده است. ذخایر و تولید نفت نفت تولید شده در لیبی از نوع مرغوب و کم گوگرد (شیرین) است که با هزینه کم تولید می شود. از دهه 70 میلادی، میزان اکتشاف و توسعه میدان های جدید لیبی به اندازه ای نبوده است که تولید از میدان های قدیمی را جبران کند؛ از این رو، این کشور در تلاش است با افزایش ضریب بازیافت میدان های قدیمی و بهره برداری از میدان های جدید، میزان تولید خود را افزایش دهد. افت تولید از میدان هایی که شرکت ملی نفت لیبی عملیات آن را برعهده دارد، به طور متوسط 8 درصد است و به این ترتیب، این کشور برای سامان دهی به صنعت نفت و افزایش تولید، نیاز شدیدی به کمک شرکت های خارجی دارد. تولید نفت لیبی در حال حاضر نزدیک به 5/1 میلیون بشکه در روز است؛ حال آن که در سال 1970 تولید نفت لیبی 3 میلیون و 300 هزار بشکه در روز بود. لیبی در نظر دارد با افزایش ضریب بازیافت میدان های قدیمی و بهره برداری از میدان های جدید میزان تولید نفت خود را افزایش دهد. صادرات نفت این کشور به طور متوسط 25/1 میلیون بشکه در روز است که بیش از 90 درصد آن به کشورهای اروپایی به ویژه ایتالیا،آلمان فرانسه اسپانیا و یونان صادر شده است. شرکت های «واها» ، «شرکت نفت خلیج عرب» ، «سرت» و «SOC» زیر نظر شرکت ملی نفت لیبی فعالیت می کنند. حوزه های نفتی «سریر» ، «نفورا» ، «اوگیلا» ، «مسلا» و «راگوبا» از حوزه های نفتی این کشور است. «ناصر» یکی از بزرگ ترین میدان های نفت لیبی است که روزانه 60 هزار بشکه نفت تولید می کند. حوزه های نفتی لیبی به وسیله یک شبکه گسترده خطوط لوله به بندرهای مدیترانه متصل است. این کشور چند خط لوله بزرگ در اختیار دارد که نفت خام را از واحدهای بهره برداری پایانه های صادراتی انتقال می دهند. اکتشاف و توسعه اکتشاف نفت در لیبی از سال 1955 آغاز شد.نخستین میدان نفتی این کشور در میدان های «امل» و «زلتن» ( ناصر کنونی) کشف شد. صادرات نفت این کشور از سال 1961 آغاز و قانون ملی شدن نفت از سال 1965 اجرا شد. لیبی سال ها با تحریم های آمریکا روبه رو بود و ضربه های بزرگ اقتصادی بسیاری را در این باره تحمل کرد، از این رو می کوشد با تغییر قوانین و مقررات مربوط به سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی، شرکت های خارجی را برای سرمایه گذاری در این کشور ترغیب کند. در اختیار گرفتن مناطق اکتشافی، توسعه میدان های کوچک و افزایش تولید از میدان های بزرگ از جمله این تغییرات در قوانین به شمار می آیند. توسعه میدان دریایی «البوری» ، بزرگ ترین میدان فعال دریایی این کشور در مدیترانه، از برنامه های اصلی این کشور است. ذخایر برداشت پذیر این منطقه 2 میلیارد بشکه برآورد می شود. در سال 1995 این میدان روزانه 150 هزار بشکه نفت تولید می کرد که به دلیل تحریم های پی در پی، به 60 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. دلیل این کاهش، تولید تحریم فروش هرگونه تجهیزات نفت و گاز به لیبی بود. میدان «البوری» به جز نفت خام، نزدیک به 5/2 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز همراه نیز در خود جای داده است. شرکت « آجیپ » توسعه و تولید از این میدان را برعهده دارد. حوزه «مرزول»، «الشرار» یکی دیگر از حوزه های نفتی لیبی است که نفت آن، سبک و شیرین با درجه گرانروی 42 درجه و «API» و گوگرد کمتر از 6/0 است. لیبی امیدوار بود که میزان تولید آن تا سال 2000 از 140 هزار بشکه در روز به 200 هزار بشکه برسد، اما نه تنها افزایش نیافت بلکه به 80 هزار بشکه در روز رسید . پالایش لیبی سه پالایشگاه عمده داخلی دارد که ظرفیت اسمی آن نزدیک به 348 هزار بشکه در روز است. این پالایشگاه ها عبارتند از: 1- پالایشگاه صادراتی «راس لانوف» واقع در خلیج «سرت» ، با ظرفیت پالایشی روزانه 220 هزار بشکه. 2- پالایشگاه «از- زاویه» در شمال شرقی لیبی، با ظرفیت پالایش روزانه 120 هزار بشکه. 3- پالایشگاه «برغا»، قدیمی ترین پالایشگاه لیبی در نزدیکی «طبرق»، با ظرفیت پالایش روزانه 8 هزار و 400 بشکه . لیبی به طور مستقیم در کشورهایی مانند ایتالیا، آلمان، سوییس و مصر، فرآورده های نفتی تولید می کند. تحریم هایی که برضد این کشور اعمال شد، بر حضور این کشور در بازار فرآورده های اروپا نیز تاثیر گذاشت. بخش پایین دستی نفت در لیبی از تحریم های سازمان ملل، به ویژه قطعنامه 833 که فروش تجهیزات مورد نیاز برای ترمیم پالایشگاه های لیبی را منع می کرد، به شدت آسیب دید. لیبی هم اکنون برنامه گسترده ای برای نوسازی، ارتقای کیفیت و افزایش تولید فرآورده های سبک مانند بنزین و نفت سفید را در دستور کار دارد. علاوه براین، ایجاد یک پالایشگاه داخلی با ظرفیت 20 هزار بشکه در «سبا» و یک پالایشگاه صادراتی با ظرفیت روزانه 200 هزار بشکه از جمله این برنامه ها هستند. گاز طبیعی توسعه میدان های گاز طبیعی برای لیبی بسیار با اهمیت است. با این کار نخست آن که جانشین کردن گاز طبیعی با مصرف فرآورده های نفتی کاهش می یابد و نفت خام بیشتری صادر می شود. دوم این که این کشور با توسعه ذخایر فراوان گاز طبیعی می تواند صادرات گاز طبیعی خود را به اروپا افزایش دهد. ذخایر اثبات شده گاز طبیعی لیبی تا سال 2004، 4/46 تریلیون فوت مکعب برآورد شده است. برخی از کارشناسان میزان ذخایر گاز این کشور را بیش از رقم اعلام شده می دانند، زیرا بخشی از این ذخایر هنوز دست نخورده باقی مانده است. لیبی برای توسعه، تولید، بازاریابی و توزیع گاز طبیعی نیازمند مشارکت و سرمایه گذاری شرکت های خارجی است. در حوزه های «قادمس» و «سرت» اکتشاف های جدیدی انجام شد. گاز مایع همراه نفت بسیار کمی در لیبی تولید می شود که در پالایشگاه های داخلی نیز به مصرف می رسد. طرح های جدید برای توسعه میدان های گاز طبیعی لیبی به این قرار است: «انتصار» ، «ابواطفیل» ، «وفا»، «فارغ»، «نهورا» و «اس سرا». در سال 2000 شرکت ملی نفت لیبی، چارچوبی را برای توسعه گاز طبیعی اعلام کرد که براساس آن به شرکت های گازی خارجی تخفیف هایی داده می شود. اسپانیا هم اکنون تنها مشتری گاز طبیعی لیبی است، اما امکانات بالقوه بسیاری برای صدور گاز طبیعی به اروپا فراهم است. در سال 1999 قراردادی میان شرکت ملی نفت لیبی و شرکت «آجیپ» به ارزش 5/5 میلیارد دلار بسته شد که هدف آن، توسعه و صدور گاز طبیعی به ایتالیا است. در این طرح، شرکت ایتالیایی «ادیسون گاز» متعهد شده است که از سال 2006 به مدت 24 سال، سالانه 140 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی از لیبی بخرد. گاز طبیعی خریداری شده لیبی از طریق لوله ای به طول 370 مایل در بستر دریای مدیترانه به جنوب شرقی بندر سیسیل می رسد و از آن جا با خط لوله ارتباطی متصل به مدیترانه به ایتالیا فرستاده می شود. شرکت ایتالیایی این گاز خریداری شده را در نیروگاه ها به مصرف می رساند و بقیه آن را به مصرف کنندگان خصوصی خود می فروشد. در قبال این طرح، شرکت «آجیپ» متعهد شده است که ذخایر عظیم گاز طبیعی در بلوک NC-41 در فلات قاره «قبس» و میدان گازی «وفا» در مرز الجزایر را توسعه دهد. علاوه بر این، شرکت «آجیپ» امکان صدور گاز دو کشور لیبی ومصر را از طریق خطوط لوله فراهم کرده است. صدور گاز به مصر و ایجاد خط لوله 900 مایلی از شمال آفریقا به جنوب اروپا از جمله قراردادهای صدور گاز طبیعی لیبی است. در سال 1971 لیبی پس از الجزایر، بزرگ ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع شده «ال.ان.جی» بود، اما پس از آن به دلیل بروز محدودیت های فنی ، این کشور از تبدیل «ال.پی.جی» به « ال.ان.جی» خودداری و انجام فرآیند را به خریداران واگذار کرد. برق ظرفیت تولید برق لیبی هم اکنون 6/4 گیگاوات است. در حال حاضر، عملیات اجرایی تعدادی نیروگاه گاز سوز در این کشور وجود دارد از جمله آنها می توان به طرح ساخت نیروگاه گازسوز با ظرفیت 450 مگاوات در «سبا»، طرح ساخت نیروگاه های گاز سوز 800 مگاواتی در غرب لیبی و طرح دیگری با ظرفیت 1400 مگاوات اشاره کرد. کشورهای لیبی، مصر و تونس برای اتصال شبکه برق، مذاکراتی با یکدیگر داشته اند. اطلاعات کلی رئیس جمهوری: معمر قذافی تاریخ استقلال: 24 دسامبر 1951 جمعیت:5/5 میلیون نفر موقعیت- وسعت: جنوب آفریقا-77/1 میلیون کیلومتر زبان: عربی، ایتالیایی و انگلیسی • تولید ناخالص داخلی:4/23 میلیارد دلار • شریکان عمده تجاری: ایتالیا، آلمان، اسپانیا و ترکیه • صادرات عمده: نفت خام، محصولات پالایش شده نفت وگاز طبیعی • واردات عمده:کالاهای ساخته شده • ذخایر اثبات شده نفت: 39 میلیارد بشکه • سهمیه تولید در سازمان اوپک:31/1 میلیون بشکه • تولید نفت: 6/1 میلیون بشکه در روز پالایشگاه های اصلی: « راس لانوف» ( با ظرفیت 200 هزار بشکه در روز) « از زاویه» (با ظرفیت 115 هزار بشکه در روز ) و « برغا» ( با ظرفیت 8400 بشکه در روز).
کد خبر 47361

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =