۲۱ اسفند ۱۳۸۳ - ۱۲:۲۴
  • کد خبر: 47600
رقابت بر سر امنیت عرضه نفت خام

امنیت عرضه نفت خام به مشکل بزرگی تبدیل شده است هرچند هنوز وحشت آفرین نیست، چین به عنوان دومین مصرف کننده بزرگ نفت خام جهان به شدت در پی امنیت بلند مدت عرضه خویش است و این مسئله ای است که آمریکا اولین مصرف کننده را نگران کرده است، در اوایل ماه جاری میلادی در جلسه استماع سنای آمریکا چین محور اصلی سخنان تحلیلگران در مورد تاثیرات افزایش تقاضای جهانی نفت بود.

«فرانک وراسترو» از مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی گفت: آمریکا در تشخیص پویایی این بازار در حال تغییر، بسیار کند عمل کرده است، او هشدار داد که استراتژی چین در عقد معاملات دو جانبه در نهایت به کاهش انعطاف پذیری بازار جهانی معاملات نفت خام می انجامد. از دهه 1970 بازارهای آزاد کانون امنیت انرژی آمریکا بوده اند البته این بازارها بطور کامل آزاد نبودند چرا که نوعی داد و ستد ناگفته میان مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نفت ارزان در خاورمیانه وجود داشت، در ازای افزایش قیمت های اوپک به سطح هزینه تولید در کشورهای تولید کننده نفت غیر اوپک که هزینه تولید گرانتری دارند مصرف کنندگان هم توانستند از تنوع منابع عرضه نفت و رقابت تعداد زیادی تولید کننده بهره مند شوند. از سال 1974 تا کنون سهم بازار اوپک از 53 درصد به 40 درصد کاهش یافته است، بازارهای آزاد نفت باعث پراکندگی قدرتی شد که دردست تولید کنندگان بود، دیگر امکان باجگیری از مصرف کنندگان وجود نداشت و آنها احساس امنیت می کردند، با روند درحال رشد تقاضا در منطقه آسیا- پاسیفیک به ویژه چین اکنون پایه و اساس این امنیت به چالش کشیده شده است، این رشد تقاضا در زمانی در حال وقوع است که میزان تولید کشورهای غیر اوپک به حداکثر ظرفیت خود نزدیک شده که این امر باعث می شود قدرت کنترل بازار در اختیار تعداد معدودی تولیدکننده قرار گیرد. آژانس بین المللی انرژی «IEA » پیش بینی کرده است که تا سال 2020 جهان انتظار دارد اوپک 47 درصد عرضه جهانی نفت را برعهده بگیرد که 35 درصد آن بر عهده 6 تولید کننده خلیج فارس خواهد بود، حتی در خارج از اوپک، روسیه هم در حال بازگشت به کنترل متمرکز بیشتر بر نفت خود است، اهمیت رو به رشد چند شرکت نفتی دولتی به عنوان فروشنده با تحولات در آسیا هماهنگ شده، منطقه ای که چند خریدار بزرگ سهم بیشتری از تقاضا را به خود اختصاص می دهند این وضعیت سبب می شود که تعداد فروشندگان در بازار کاهش یابد، به این ترتیب محیط ایده آلی برای نظام سرمایه داری دولت محور چین مهیا می شود، نظامی که تفاوت زیادی با نظام سرمایه داری بازار محور غرب دارد، چین بیشتر به دنبال اهداف استراتژیک است تا اهداف تجاری و افزایش نیازهای وارداتی از آن یک رقیب موثر می سازد. شرکت های نفتی چینی برای رقابت از منابع مالی گسترده دولتی استفاده می کنندو در شرایطی به رقابت می پردازند که بخش خصوصی نمی تواند وارد عرصه رقابت با آنها شود، چین با پیشنهاد دسترسی به بازار رو به رشد خود تولید کنندگان را تطمیع می کند، « وراسترو» می گوید پکن به صورت هنرمندانه ای از تنزل جایگاه سیاسی آمریکا در نزد تولیدکنندگان نفت همچنین اعمال تحریم های بیش از حد آمریکا علیه برخی از آنها برای تثبیت منافع خود در خاورمیانه استفاده می کند. چین در حال تعریف دوباره ای از مفهوم رقابت در بازار است و قلمروی آن را به ماورای موضوع ساده قیمت ها گسترانده است، اکنون اگر چین و آمریکا نظرات متفاوتی در مورد نحوه دستیابی به نفت دارند به دلیل آن است که نیازهای آنها نیز متفاوت است، چین نفت می خواهد تا اقتصاد خود را توسعه دهد، اگر چین بخواهد مردم خود را از فقر نجات دهد باید نفت مورد نیاز خود را از هر طریقی که می تواند تامین کند، در مقابل آمریکا هم به نفت نیاز دارد تا روش زندگی مردم خود را حفظ کند، کمتر از 5 درصد جمعیت جهان در آمریکا زندگی می کنند اما 25 درصد نفت جهان در این کشور مصرف می شود، آمریکا به عنوان کشوری ثروتمند با تکنولوژی پیشرفته ظرفیت زیادی برای افزایش بهره وری انرژی دارد. در نهایت امنیت عرضه در جهان به این بستگی دارد که چگونه جهان می تواند این منابع کمیاب را توزیع کند، در بازار آزاد نفت آمریکا و همپیمانانش در گروه مصرف کنندگان ثروتمند IEA همیشه می توانند کشورهای فقیرتر را از میدان بیرون کنند، آمریکایی ها بطور متوسط برای بنزین مورد نیاز خود روزانه 2 دلار و 50 سنت می پردازند اما درآمد سرانه چینی ها فقط 3 دلار در روز است، کشورهای ثروتمند می توانند پول بیشتری برای نفت پرداخت و تا حد اسراف از آن استفاده کنند ولی کشورهای فقیر که برای پیشرفت و توسعه خود مبارزه می کنند با افزایش شدید قیمت ها نمی توانند نفت مورد نیاز خود را خریداری کنند، این امر به بستری برای نزاع بدل خواهد شد در نتیجه روند توسعه در کشورهای فقیرتر کندتر شده و باعث رنجش و خشم آنها می شود چنین وضعیتی به نفع هیچ کس نیست. امنیت واقعی انرژی در آمریکا تنها زمانی ایجاد می شودکه این کشور با افزایش مالیات بر سوخت میزان تقاضای خود را کاهش دهد، این مسئله باعث رفع محدودیت در عرضه جهانی نفت می شود، در سطح بین الملل هم این خطر فزاینده وجود دارد که رقابت افراطی باعث شود که مصرف کننده در مقابل مصرف کننده قرار گیرد به این ترتیب امنیت انرژی برای همه کاهش خواهد یافت. این مسئله نیاز به معاملات ناگفته دیگری را روشن می کند که این بار بین مصرف کنندگان فقیر و غنی بایستی صورت گیرد، اگر مصرف کنندگان ثروتمند با افزایش کارآیی و بهره وری از انرژی به قیمت های بالای نفت واکنش نشان دهند کشورهای فقیر می توانند به نفت مورد نیاز خود برای توسعه دست یابند و این به نفع همه است به این ترتیب امنیتی فراگیر ایجاد می شود. منبع: نشریه بازار جهانی نفت.
کد خبر 47600

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =