۷ خرداد ۱۳۸۴ - ۱۱:۱۷
  • کد خبر: 53985
آیا تغییر وضعیت بازار نفت ساختاری است؟

«علی النعیمی» وزیر نفت عربستان سعودی گفت : ما باید از گذشته درس بگیریم ولی در صورت لزوم اعمال گذشته را تکرار نکنیم، با وجود این تاریخ بر نظریات ما تاثیر می گذارد و این تفکر که تاریخ تکرارمی شود این اطمینان را به ما می دهد که اگر در گذشته کاری انجام داده ایم دوباره هم می توانیم آن کار را انجام دهیم بنابراین گفته آژانس بین المللی انرژی (IEA) مبنی بر اینکه بازار صرفاً وارد مرحله جدیدی شده نه ساختار جدیدی، تسلی بخش خواهد بود.

«IEA» در آخرین گزارش بازارنفت می گوید: ظرفیت محدود تولید در امروز در واقع بخشی از چرخه دیر پای صنعت نفت است. به کلام دیگرآژانس بین المللی انرژی (IEA ) عقیده دارد هیچ تغییر بنیادی جدیدی در صنعت نفت روی نداده و نیازی به اعلام خطر نیست. با وجود این به سادگی نمی توان گفت که بازار نفت در شرایط چرخه ای که این آژانس اعلام کرده است قراردارد، به عقیده آژانس بین المللی انرژی (IEA)، بازار درحال رسیدن به تعادل مجدد پس از افزایش شدید میزان تقاضا در سال گذشته است البته عوامل چرخه ای هم در این بین دخالت دارند. آنچه که در این برهه از زمان قابل توجه است اینست که بعد از یک دهه مازاد ظرفیت تولید، زمان آن رسیده که برای ظرفیت تولید بیشتر سرمایه گذاری شود اما نفت یک منبع انرژی محدود، و داستان نفت دارای شروع و پایانی بازگشت ناپذیر است. میزان تولید غیر اوپک تقریباً به حداکثر خود رسیده و قدرت بازار به سوی تولیدکنندگان خاورمیانه در حال انتقال است، کشورهای در حال توسعه در منطقه آسیا – پاسیفیک برای دستیابی به نفت با جهان توسعه یافته، رقابت می کنند و بازیگران جدید ساختار بازار نفت را تغییر خواهند داد. کنترل بر منابع نفتی تقریباً به شکل مالکیت بر منابع و رقابت درآمده است، سه دهه پیش ملی سازی صنعت نفت در بخش بالادستی سیستم های عرضه ادغام شده شرکت های بزرگ نفتی را از بین برد و ساختار بازاری کاملاً متفاوت را بوجود آورد و قیمت نفت براساس عرضه و تقاضا در بازار مشخص شد، ملی شدن صنایع نفت همچنین باعث از بین رفتن ساختار مالکیتی نفت در دهه 1960 شد ساختاری که به نفع مصرف کنندگان بود و باعث شد که در طول این دهه قیمت نفت در سطح 10 دلار در هر بشکه ( به پول امروز ) باقی بماند، شرکت های بزرگ نفتی خواستار افزایش حجم تولید بودند اما اوپک از افزایش قیمت ها حمایت می کرد، پایان عرضه نفت ارزان باعث شتاب در روند تولید غیر اوپک و جلوگیری از افزایش شدید قیمت ها شد و برای مدت 25 سال قدرت تولید کنندگان نفت را در خلیج فارس محدود کرد. اکنون که میزان تولید نفت خام غیراوپک به حداکثر رسیده بازار با تغییرات قابل توجه دیگری روبرواست و مصرف کنندگان مجبورند از نفت خام با بهره وری بیشتری استفاده کنند و سعی در توسعه منابع جایگزینی مثل تکنولوژی تبدیل گاز به سوخت های مایع دارند، کشورهای توسعه یافته نیز با توجه به قابلیت آن ها در استفاده از انرژی های جایگزین نمی خواهند که وابستگی زیادی به عرضه نفت خام تولید کنندگان خلیج فارس داشته باشند. برای حمایت از انرژی های جایگزین، بهره وری بیشتر و کاهش رشد تقاضا، سطح قیمت های نفت همچنان بالا باقی خواهد ماند اما کشورهای فقیرتر درمنطقه آسیا – پاسیفیک گزینه ای برای کاهش میزان تقاضای نفت خام ندارند، این کشورها دارای جمعیت فراوانی هستند و در مرحله ای از توسعه قرار دارند که به استفاده فراوان از انرژی نیازمندند همانطور که تقاضا در کشورهای توسعه یافته کاهش می یابد، میزان تقاضا در منطقه آسیا – پاسیفیک افزایش خواهد یافت. در دهه های آینده، تولید کنندگان خلیج فارس و مصرف کنندگان منطقه آسیا – پاسیفیک تعیین کننده روند بازار نفت خواهند بود، بازیگران جدید در بازار باعث ایجاد روابط جدید و درنهایت باعث ایجاد ساختار جدید در بازار نفت می شوند، افزایش محدود عرضه از سوی چند تولیدکننده خلیج فارس صورت خواهد گرفت و رشد تقاضا عمدتاً به تعداد کمی از کشورهای منطقه آسیا – پاسیفیک تعلق خواهد داشت. با تعداد محدود خریداران و فروشندگان، منطقه اسیا – پاسیفیک بیشتر به حالت «Oligoplistic » ( تعداد کم فروشندگان در بازار ) تبدیل خواهد شد و معاملات بین دولت ها و روابط دو جانبه مشخصه اصلی این شرایط است که به محدوده ای فراتر از معاملات نفت هم کشیده می شود، با توجه به اینکه میزان عرضه نفت خام کشورهای غیر عضو اوپک رو به کاهش است اهمیت مسئله قیمت ها پس از امینت عرضه قرار خواهد گرفت، بازارها غیر شفافتر شده و ورود به آن ها سخت تر و شرایط رقابتی هم کمرنگ تر خواهد شد. در دهه هفتاد مدیریت بازار نفت که پیش از آن در استیلای شرکت های بزرگ نفتی بود به دست کشورهای عضو اوپک افتاد و این احتمال هم وجود دارد که با ورود بازیگران جدید وضعیت باز هم تغییرکند درواقع روند توسعه با سرمایه گذاری کشورهای تولید کننده نفت درمنطقه خاورمیانه و مصرف کنندگان در منطقه آسیا- پاسیفیک رقم خواهد خورد منافع مشترک این دو گروه باعث افزایش رشد تولید می شود بطوریکه دوره استیلای نفت بر بازار انرژی را طولانی تر خواهد کرد، میزان تقاضا نمی تواند با سرعتی بیش از این افزایش یابد اما افزایش بی رویه قیمت ها می تواند پایان استفاه از نفت را جلو بیندازد. در آینده مدیریت بازار نفت در پی قیمتی خواهد بود که استفاده از نفت در بلند مدت را تقویت کند اما میزان رشد تقاضا کاهش یابد، آنچه که در آینده اتفاق می افتد صرفاً تکرار چرخه گذشته نیست ساختار بازار نفت در حال دگرگونی است، این تغییر غیر قابل بازگشت خواهد بود و روند جدیدی را به همراه خواهد داشت. آژانس بین المللی انرژی (IEA) مجبور است که به احتمالات اشاره کند آن چیزی که اهمیت دارد این است که به مردم در مورد تغییرات آگاهی داد نه اینکه به آنها اطمینان داد که شرایط امروز در واقع تکرار گذشته است، آژانس بین المللی انرژی باید به آینده نگاه کند نه به گذشته. منبع : نشریه بازار جهانی نفت.
کد خبر 53985

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =