شرایط حساس بازار نفت بیش از هر عامل دیگری، زمینه تحولات قیمت ها را فراهم کرده است. با نزدیک شدن زمان برگزاری اجلاس فوق العاده یکصد وسی وششم اوپک که قرار است در پانزدهم ژوئن 2005 در وین تشکیل شود، گمانه زنی ها در زمینه تصمیم اوپک برای تولید، بخشی از دل مشغولی بازارنفت است. آقای «رافائل رامیرز»، وزیر نفت ونزوئلا، اعلام کرد: اوپک باید تولید خود را در اجلاس آتی، ثابت نگاه دارد ویا آن را کاهش دهد. آقای«شکیب خلیل»، وزیرنفت الجزایر، نیز درسخنان خود اعلام کرد: شاید وزیران نفت اوپک سقف تولیدخودرا در اجلاس آتی تغییر ندهند. او در ادامه سخنان خود افزود: قیمت ها در پایان سال در سطحی بالاتر از امروز قرار خواهند گرفت واوپک نیز قادر نخواهد بود بر قیمت های بالا تأثیر بگذارد، زیرا تقاضا درسطح بالا ادامه خواهد یافت وظرفیت برای پاسخ گویی به این تقاضا وجود ندارد. آقای کاظم پوراردبیلی، نماینده ایران در هیئت عامل اوپک، نیز اعلام کرد که اوپک باید سهمیه های کنونی خود را حفظ واز درآمدهایش محافظت کند. او گفت: ما تأکید می کنیم که کشورها باید به سهمیه های خود پایبند باشند، زیرا عرضه مازاد، نفت خامی را در اختیار بازار قرار خواهد داد که مورد نیاز بازار نیست. او به این نکته اشاره کردکه با افزایش تولید کشورهای عضو اوپک، عرضه نفت خام های سنگین وترش در بازار افزایش می یابد؛ حال آن که بازار به نفت خام های سبک وشیرین نیاز دارد. این عامل سبب خواهد شد که تفاوت قیمت نفت خام های سنگین وترش که عرضه آنها در بازار افزایش یافته است، در مقایسه با قیمت نفت خام های سبک وشیرین افزایش یابد. هر چندکه ممکن است قیمت نفت خام های سبک وشیرین افزایش چشمگیری یابند، نفت خام های سنگین وترش به دلیل عرضه زیاد، این افزایش را نخواهند داشت. با توجه به این که بیشتر نفت خام های تولیدی کشورهای عضو اوپک(به ویژه خاورمیانه) نفت خام های سنگین وترش است، شرایط یاد شده به کاهش درآمد این کشورها منجر خواهد شد؛ یعنی کشورهای عضو اوپک در صورت ادامه تخلفات خود، وارد شرایطی خواهند شد که حتی در صورت افزایش قیمت ها، بهره چندانی ازآن افزایش نخواهند برد. به هر حال، این اظهارات که از احتمال افزایش نیافتن وتغییر سقف تولید اوپک در اجلاس آتی این سازمان حکایت می کرد، زمینه را برای افزایش سریع قیمت ها فراهم آورد. از سوی دیگر، سخنگوی کمیسیون انرژی اتحادیه اروپا در رویارویی با احتمال تجدید سقف تولید اوپک اعلام کرد: این اتحادیه در جلسه مشترکی که در ماه ژوئن با اوپک خواهد داشت، از این سازمان در خواست خواهد کرد امنیت عرضه را تضمین کند. اوگفت: قیمت های نفت در حال حاضر در سطح بالایی قرار دارند؛ بنابراین موضوع قیمت های بالای نفت، محور بحث در این جلسات خواهد بود و دراین مذاکرات، از اوپک خواهیم خواست که تولید خود را افزایش دهد. بررسی آمار مقدماتی تولید اوپک که موسسه خبری رویترز آن را منتشرکرده است، نشان می دهد که تولید یازده کشور عضو اوپک درمه 2005 به 77/29 میلیون بشکه در روز رسیده است. ازآن جا که تولید نفت عراق در ماه مه براساس گزارش رویترز به 83/1 میلیون بشکه در روزرسیده است، تولید 10 کشور عضو اوپک(بدون عراق) به 94/27 میلیون بشکه در روز در مه 2005 رسید؛ یعنی مجموع تخلف کشورهای عضواوپک در ماه مه به 440 هزار بشکه در روز رسید. به این ترتیب، بازار خود را آماده کرده است که اوپک در اجلاس آتی، با افزایش سقف رسمی تولید خود به میزان 500 هزار بشکه درروز، این تخلف را جامه قانونی بپوشاند، به همین علت، اظهارات یاد شده که با انتظارات بازار مخالف بود، توانست زمینه تقویت قیمت های نفت را فراهم آورد. انتشار ارقام ذخیره سازی های تجاری نفتی آمریکا نیز در افزایش قیمت های نفت خام نقش داشت. آمارموسسه API درباره ذخیره سازی های تجاری بنزین در هفته منتهی به بیست وهفتم مه 2005 نشان داد که میزان این ذخیره سازی ها به 45/1 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. کاهش ذخیره سازی های تجاری بنزین درآغاز فصل رانندگی درآمریکا از افزایش مصرف این فرآورده حکایت داشت. از سوی دیگر، ذخیره سازی های تجاری فرآورده های میان تقطیر به رغم افزایش 770 هزار بشکه ای هنوز 65/1 میلیون بشکه کمتر از زمان مشابه در سال قبل قرار داشت. این وضعیت، شرایط دشورای را دربازار نفت آمریکا به وجود آورده بود، زیرا پالایشگران آمریکایی باید تمام تلاش خود را برای تهیه بنزین در فصل رانندگی به کار می گرفتند، ازسوی دیگر، پایین بودن میزان ذخیره سازی های فرآورده های میان تقطیر به این معنا بود که پالایشگران باید برای تولید فرآورده های میان تقطیرمانند سوخت جت، گازوییل ونفت حرارتی نیز تلاش کنند وانجام هر دونوع عملیات برای پالایشگران آمریکایی که بهره برداری از ظرفیت های خود را به 5/95 درصد رسانده بودند، به راحتی شدنی نبود. وزارت انرژی آمریکا، با انتشار گزارشی اعلام کرد: مصرف فرآورده های میان تقطیر به ویژه سوخت دیزل با سرعت بیشتری درقیاس با بنزین ادامه دارد. این وضع به تشدید روند صعودی قیمت های نفت خام منجر شد، به ویژه این که در هفته مورد بررسی، دو پالایشگاه بزرگ در آمریکا دچار سانحه شدند. بروز مشکل فنی دراین دو پالایشگاه که به ترتیب ظرفیت آنها 557 هزار بشکه درروز و 495 هزار بشکه در روز بود، توجه محافل نفتی را به خود جلب کرد. در حال حاضر میزان مصرف فرآورده های میان تقطیر نه تنها در آمریکا که در سایر نقاط جهان مانند اروپا وآسیا نیز افزایش یافته است. در اروپا به دلیل گازوییل سوز بودن خودروها و درآسیا نیز به علت تداوم رشد بالای اقتصادی وافزایش مصرف صنعتی این نوع فرآورده ها، شرایطی فراهم آمده است که آمریکا نمی تواند برواردات این فرآورده ها از سایر نقاط جهان متکی باشد. افزایش میزان مصرف فرآورده های میان تقطیر سبب شده است که قیمت عمده فروشی گازوییل در بازارهای بین المللی در سطحی بالاتر از بنزین قرار بگیرد. برای مثال، قیمت عمده فروشی گازوییل در بازار سنگاپوردر هفته منتهی به دوم ژوئن به طور متوسط 59/64 دلار هر بشکه بود، حال آن که قیمت بنزین 58/55 دلار هر بشکه قرار گرفته بود. در سایر مناطق جهان، وضع مشابهی وجود داشت. در حال حاضر، بازار به خوبی این نکته را دریافته که دچار تنگناهای بالادستی و پایین دستی شده است. «ساموئل بودمن»، وزیر انرژی آمریکا، در مصاحبه ای اعلام کرد که برای خارج شدن از این وضع، دست کم پنج سال وقت لازم است تا سرمایه گذاری های لازم بتوانند ظرفیت های مورد نیاز را به وجود آورند. وزارت انرژی آمریکا نیز پیش بینی کرد که قیمت های نفت خام در سال 2006 در سطح بالایی باقی بمانند. حتی ارقام منتشر شده مؤسسه رویترز درباره تولید عربستان سعودی که نشان می داد تولید این کشور در مه 2005 به 5/9 میلیون بشکه در روز رسیده است نیز، بازار را در مورد توان عربستان سعودی در کنترل بحران های احتمالی عرضه، دچار تردید کرد، زیرا منابع گوناگون تا پیش از انتشار ارقام میزان تولید عربستان پیش بینی می کردند که تولید نفت خام این کشور در ماه مه، مرز5/9 میلیون بشکه در روز را پشت سر بگذارد، اما ارقام منتشر شده چنین پیش بینی ای را تایید نمی کرد. البته هنوز منابع ثانویه دیگری که درباره ارقام تولید اوپک بحث می کنند، در دسترس قرار نگرفته اند تا بتوان در این باره اظهار نظر قطعی کرد. ولی به هر حال، انتشار این ارقام توانست تأثیر خود را در بازار آشکار کند. در هفته مورد بررسی، وضعیت آب و هوایی در قاره آمریکا نیز توجه بازار را به خود جلب کرد. با فرارسیدن ماه ژوئن، فصل وزش طوفان های موسمی در منطقه آتلانتیک – کاراییب نیز آغاز می شود و البته بازار نفت، خاطره خوبی از این طوفان های موسمی ندارد. در سال گذشته بروز طوفان شدید «ایوان» سبب شدکه 45 میلیون بشکه از تولید نفت خام منطقه خلیج مکزیک از چرخه عرضه خارج شود و خسارت های سنگینی به تأسیسات نفت و گاز این منطقه وارد آورد. در حال حاضر نیز محققان دانشگاه ایالت کلورادو پیش بینی کرده اند که تعداد طوفان های یادشده در سال جاری ممکن است از تعداد متوسط طوفان هایی که در این منطقه روی می دهد، بیشتر باشد. بورس بازان در هفته منتهی به سی و یکم مه 2005 تحت تأثیر نوسان های بازار قرار گرفتند. به علت تداوم افزایش ارزش دلار در مقابل یورو که پس از رد قانون اساسی اتحادیه اروپا از سوی فرانسه نیز، محسوس تر شده بود، بورس بازان به خروج سرمایه های خود از بازار بورس نفت ادامه و ترجیح دادند که در بازار بورس اوراق بهادار درگیر شوند، به همین دلیل خالص وضعیت فروش آنها با افزایش 082/3 برگه از 319/14 هزار برگه به 401/17 هزاربرگه افزایش یافت. این موضوع تا حدودی سبب کند شدن روند صعودی قیمت های نفت و ادامه آن شد و قیمت سبد اوپک توانست در ششم ژوئن 2005 به 18/51 دلار هر بشکه برسد. به این ترتیب، قیمت های نفت خام توانستند کاهش خود را که پس از برگزاری اجلاس اصفهان، تحت تأثیر عوامل کاهنده قیمت به آن دچار شده بودند، دوباره جبران کنند و به بالاتر از قیمت شانزدهم مارس(78/50 دلار هر بشکه) برای سبد اوپک ارتقا یابند. به هر حال، به نظر می رسد با نزدیک شدن به زمان برگزاری اجلاس پانزدهم ژوئن، مقامات نفتی اوپک می بایست مراقب وضع روانی بازار باشند وبه این نکته توجه کنند که هر گونه اظهار نظر می تواند برقیمت های نفت تأثیربگذارد. برای مثال، وزیر نفت کویت که ریاست اجلاس اوپک را نیز بر عهده دارد، در هفتم ژوئن 2005 در مصاحبه ای اعلام کرد: انتظار می رود سقف تولید اوپک در اجلاس آتی این سازمان افزایش یابد. این اظهارات که در اوج حرکت صعودی قیمت ها مطرح شد، بی گمان می تواند برروند قیمت ها تأثیربگذارد.