۲۰ خرداد ۱۳۸۴ - ۱۰:۴۰
  • کد خبر: 54881
درخششی دیگر در کارنامه زرین پتروشیمی ایران

پیشرفت چشمگیر صنعت پتروشیمی در 8 سال اخیر که به باور همگان از افتخارات بزرگ کشور است، در کارنامه دولت خاتمی به ثبت رسیده است و از این رو، سید محمد خاتمی در آخرین روز های ریاست جمهوری خود (روز شنبه، 21 خرداد) به شهر ماهشهر سفر می کند تا 5 طرح عظیم صنعت پتروشیمی را در این منطقه به طور رسمی افتتاح کند. سه مجتمع بزرگ پتروشیمی با ظرفیت های جهانی، یک واحد پتروشیمی که برای نخستین بار به وسیله بخش خصوصی ساخته شده است و نیز طرح مخازن صادراتی منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام، طرح هایی هستند که روز 21 خرداد ماه به بهره برداری رسمی می رسند و این ها تنها گوشه ای از طرح های عظیم پتروشیمی است که اجرای آنها در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام، در 7 سال گذشته آغاز شده است.

عظمت طرح های در دست اجرا و مجتمع هایی که در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام به تولید رسیده است و نیز تجهیزات و دستگاه های نصب شده، همچنین حجم بالای سرمایه گذاری در این منطقه، در هیچ نوشتار و گفتاری نمی گنجد و شاید تنها دیدار از آنها بتواند گوشه ای از ارزش کار انجام شده در زیر آفتاب سوزان و دمای بالای 50 درجه ماهشهر را به نمایش گذارد. پتروشیمی امیر کبیر؛ جلوه توانمندی داخلی آنچه بیش از هر چیز در اجرای طرح های جدید پتروشیمی بر آن تأکید می شود، ساخت تجهیزات، انجام عملیات نصب و راه اندازی طرح ها به وسیله سازندگان و متخصصان داخلی است و این امر، مایه مباهات مدیران اجرایی 5 طرح آماده بهره برداری رسمی است. در این میان، به ثمر رساندن طرح «الفین ششم» مجتمع پتروشیمی امیر کبیر به عنوان نخستین طرحی که با بهره گیری از 95 درصد توان سازندگان و متخصصان داخلی در کشور اجرا شده، فعالیت بسیار عظیم و طاقت فرسایی را طلبیده است و اکنون، طرح های دیگر با استفاده از تجربیات به دست آمده در اجرای این طرح، کار ساده تری را پیش رو خواهند داشت. بسیاری از تجهیزات طرح «الفین ششم» این مجتمع از جمله کوره های الفین، تاورها گرفته تا مبدل های حرارتی، برای نخستین بار در ایران ساخته و به دست پیمانکاران ایرانی نیز نصب شده است؛ به طوری که هم اکنون شرکت پتروشیمی امیر کبیر مدعی ساخت این تجهیزات برای طرح های دیگر است. در این طرح، حتی تجهیزاتی که به سبب شرایط فاینانس باید از خارج وارد می شد، با ابتکاری جدید مواد اولیه آنها از خارج وارد و در داخل مجتمع به دست ایرانیان ساخته شد که از این محل، 70 میلیون دلار صرفه جویی و 8 میلیون نفر ساعت اشتغال زایی ایجاد شده است. طرح الفین ششم در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی با بیش از 20 درصد صرفه جویی سرمایه گذاری نسبت به طرح های مشابه جهانی با هزینه ای بالغ بر 697 میلیون دلار و 2 هزار و 645 میلیار ریال اجرا شده و 67 درصد از سهام این مجتمع به شرکت ملی صنایع پتروشیمی، 13 درصد به شرکت «سرمایه گذاری پتروشیمی و شیمیایی تأمین» و 15 درصد آن نیز به صندوق بازنشستگی صنعت نفت تعلق دارد. این مجتمع که 155 کیلومتر شمع سیمانی در داخل سایت آن کوبیده شده، شامل 5 واحد تولیدی الفین، پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک خطی، بوتادین و «بوتن یک» است که 4 واحد تولیدی از واحد الفین این مجتمع خوراک دریافت می کنند. واحد الفین این مجتمع در زمینی به مساحت 11 هکتار و با استفاده از دانش فنی شرکت «لینده» آلمان و با فاینانس بانک های آلمان، ایتالیا و فرانسه به ارزش 360 میلیون مارک ساخته شده است. این واحد با استفاده از 607 هزار تن گاز از پتروشیمی بندر امام و 609 هزار تن برش سنگین و رافینت از پتروشیمی بوعلی سینا، سالانه 520 هزار تن اتیلن، 157 هزار تن پروپیلن، 280 هزار تن سوخت گاز، 23 هزار تن سوخت مایع، 137 هزار تن بنزین پیرولیز و نیز 104 هزار تن برش «C4» تولید می کند. واحد الفین پتروشیمی امیر کبیر از 8 خرداد ماه امسال به تولید رسیده است و هم اکنون، 22 تن در ساعت اتیلن تولید می کند که از این میزان، 12 تن به واحد «پلی اتیلن سنگین» مجتمع و نیز 10 تن آن به شرکت بسپاران مجتمع پتروشیمی بندر امام فرستاده می شود. همچنین از میان تولیدات این واحد، «بنزین پیرولیز» به پتروشیمی بوعلی سینا و «پروپیلن» به پتروشیمی «نوید زر شیمی» به عنوان خوراک ارسال می شود. واحد پلی اتیلن سنگین این مجتمع نیز با استفاده از 144 هزار تن اتیلن و 2500 تن «بوتن یک»، سالانه 140 هزار تن محصول تولید می کند. این واحد در زمینی به مساحت بیش از 6 هکتار و با استفاده از دانش فنی شرکت بازل ساخته شده است و از اسفند 1381، با استفاده از اتیلن پتروشیمی بندر امام شروع به تولید کرده است و هم اکنون، با استفاده از اتیلن تولیدی در واحد الفین داخل مجتمع، 18 تن در ساعت محصول تولید و در بسته های 25 کیلوگرمی بسته بندی و به بازارهای جهانی و داخلی عرضه می کند. «بوتن یک» نیز یکی دیگر از واحد های تولیدی مجتمع پتروشیمی امیر کبیر است که با استفاده از دانش فنی شرکت «آی اف پی» فرانسه ساخته شده و با در یافت 21 هزار تن اتیلن از واحد الفین، سالانه 20 هزار تن محصول تولید می کند. این واحد دی ماه سال گذشته به تولید رسید. واحد های پلی سبک خطی و بوتادین این مجتمع نیز مراحل نهایی راه اندازی را می گذرانند و به زودی به تولید می رسند. تجهیزات فوق سنگین در پتروشیمی بوعلی سینا واحد «آروماتیک سوم» نیز یکی از واحدهای عظیم منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی است که تجهیزات فوق سنگین و برج های بلند و سنگین از جمله برج 121 متری «T-8001» در آن نصب شده است. پیمانکاران ایرانی در جریان اجرای این طرح، 65 هزار تن تجهیزات را در این مجتمع نصب کرده اند و 30 درصد از این تجهیزات نیز در داخل کشور ساخته شده است. به باور مسؤلان طرح های پتروشیمی، پیمانکاران ایرانی با مشکل بزرگ تأمین مالی و قوانین و مقررات دست و پاگیر روبه رو هستند و به همین سبب، توانایی ساخت بهنگام تجهیزات مورد نیاز طرح ها را ندارند و این امر، به بزرگ ترین معضل در اجرای طرح های پتروشیمی بدل شده است. پیمانکار خارجی این طرح در ماه های آغاز اجرا به سبب ایجاد مشکلات و طلب هزینه بیشتر، از طرح خارج و تمامی طرح به دست ایرانی ها سپرده شد، اما ساخت این مجتمع با استفاده از 541 میلیارد و 200 میلیون ریال و 290 میلیون دلار بودجه از پیش تعیین شده و بدون اضافه شدن هزینه جدید و به وسیله پیمانکار ایرانی نشانگر آن است که پیمانکاران و سازندگان داخلی نیز با در اختیار داشتن تسهیلات مالی و نظارت کامل بر کار آنها چیزی از پیمانکاران خارجی کم ندارند. واحد آروماتیک سوم شامل 10 واحد است که 7 واحد با استفاده از دانش فنی شرکت «آی اف پی» فرانسه، 2 واحد با استفاده از دانش فنی شرکت «اوده» آلمان و نیز یک واحد با استفاده از دانش فنی شرکت «سینوپک» چین، در زمینی به مساحت 31 هکتار با اشتغال زایی 27 میلیون نفر ساعت ساخته شده است. بهره برداری از نخستین واحد مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا در مهر 1382 آغاز شد و بر اساس طبیعت واحدهای آروماتیک، این واحدها یک به یک تا پایان سال 1383 به بهره برداری رسیدند و هم اکنون نیز، همه واحد های مجتمع در حال تولید است. از ابتدای راه اندازی (مهرماه 82) تاکنون، 870 هزار تن محصول قابل فروش در این مجتمع پتروشیمی تولید شده و تاکنون، 230 میلیارد تومان از محصولات این مجتمع به فروش رسیده که 84 میلیون دلار از این میزان، سهم صادرات بوده است و پیش بینی می شود این واحد، امسال یک میلیون و 200 هزار تن محصول قابل فروش به ارزش 400 میلیارد تومان تولید کند. برش سنگین، پارازایلین و بنزن از جمله محصولات صادراتی این مجتمع هستند و کشور های اروپایی، چین و آسیای جنوب شرقی، بازارهای اصلی فروش محصولات این واحد به شمار می روند. این مجتمع با استفاده از یک میلیون و 165 هزار تن نفتای سبک، 553 هزار تن نفتای سنگین و 139 هزار تن بنزین پیرولیز، سالانه 400 هزار تن پارازایلین، 30 هزار تن ارتوزایلین، حدود 180 هزار تن بنزن، 39 هزار تن گاز مایع، 199 هزار تن رافینیت، 350 هزار تن برش سبک نفتا، حدود 500 هزار تن برش سنگین نفتا، 23 هزار تن آروماتیک سنگین، 21 هزار تن برش پنتان و 11 هزار تن برش سنگین بنزین پیرولیز خالص سازی شده تولید می کند. پتروشیمی تندگویان مجتمع پتروشیمی تندگویان شامل دو فاز است که با بهره برداری کامل از هر دو فاز، سالانه 800 هزار تن «پلی اتیلن ترفتالات» (PET) تولید می شود و سالانه 800 میلیون دلار درآمد ارزی به همراه خواهد داشت. این مجتمع با تولید «اسید ترفتالیک خالص» (PTA) و «PET»، برای نخستین بار در کشور با هدف صادرات ساخته شد و بر اساس هدف گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی و با توجه به افزایش مصرف این مواد در جهان، فاز سوم این طرح در منطقه عسلویه اجرا خواهد شد. فاز یک این مجتمع پتروشیمی با ظرفیت 400 هزار تن در سال، هم اکنون در حال تولید است که 4 خط تولید 100 هزار تنی «PTA» را شامل می شود. این محصول به عنوان خوراک در واحد «PET» مصرف خواهد شد، اما اکنون به سبب آماده نبودن این واحد، محصول «PTA» به طور مستقیم به بازار های خارجی صادر می شود. در واقع، نخستین محموله از محصول واحد «اسید ترفتالیک خالص» (PTA) فاز یک این مجتمع، هفته آینده به کشور چین صادر خواهد شد. تاکنون واحد «PTA» این مجتمع 14 هزار تن محصول تولید کرده است که 4 هزار تن از آن در واحد «PET» مصرف می شود و بقیه آن نیز صادر خواهد شد. 2 هزار و 500 تن از محصول «PTA» این مجتمع نیز در قالب سه محموله 1000، 1500 و 500 تنی به ارزش 700 میلیون دلار به زودی صادر خواهد شد. همچنین با بهره برداری از واحد «پلی اتیلن ترفتالات»، 412 هزار تن محصول شامل 177 هزار تن از نوع بطری و 235 هزار تن از نوع الیاف تولید خواهد شد. با بهره برداری از فاز دوم این مجتمع نیز که بیش از 90 درصد آن اجرا شده است، 350 هزار تن «PTA» و 396 هزار تن «پلی اتیلن ترفتالات» شامل 132 هزار تن نوع بطری و 132 هزار تن نوع الیاف تولید خواهد شد. خوراک این طرح 235 هزار تن «پارازایلین»، 21 هزار تن «اسید استیک» و 140 هزار تن «مونو اتیلن گلایکول» است که از مجتمع های پتروشیمی بوعلی سینا، مارون و فن آوران تأمین خواهد شد. هم اکنون، مصرف سرانه «PET» در آمریکا 4/6 کیلو گرم، در اروپا 6 کیلو گرم و در آسیا نیم کیلو گرم است و در آینده، این میزان مصرف در آسیا و ایران نیز افزایش خواهد یافت، زیرا همگان به ارزش این ماده و صرفه جویی اقتصادی که مصرف این ماده به همراه دارد، پی برده اند. 19 مخزن برای 10 نوع محصول پتروشیمی طرح مخازن صادراتی منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام از سال 1381، با بهره گیری از دانش فنی شرکت مهندسی طراحی انرژی (EIED) و با هدف تسهیل صدور محصولات تولیدی و نیز واردات خوراک مجتمع های پتروشیمی، برای نخستین بار در کشور اجرا شد. این طرح شامل 19 مخزن با مجموع ظرفیت 117 هزار تن و ظرفیت هر یک از مخازن از 2 تا 15 هزار تن است. با ساخت این مخازن کشتی هایی که برای صدور محصولات پتروشیمی ایران وارد اسکه مایعات بندر امام می شوند، به سرعت بارگیری می کنند و شرکت ملی صنایع پتروشیمی مجبور به پرداخت عوارض ناشی از توقف طولانی مدت کشتی نخواهد بود و به همین سبب، اجرای این طرح صرفه جویی ارزی بالایی برای کشور به همراه دارد. محصولات صادراتى تولید شده در مجتمع هاى پتروشیمى مجاور مانند بوعلى سینا، خوزستان، فن آوران و تندگویان، به وسیله لوله به منظور بارگیرى کشتى ها به این مخازن پمپاژ مى شود و خوراک مورد نیاز مجتمع هاى پتروشیمى واقع در منطقه ویژه اقتصادى پتروشیمى بندر امام نیز از طریق واردات و به روش پمپاژ از کشتى به مجتمع هاى پتروشیمى، تأمین خواهد شد. این طرح که با صرف 560 میلیارد ریال و برای ذخیره سازی 10 نوع محصول پتروشیمی ساخته شده، صدور محصولات مجتمع های پتروشیمی این منطقه ویژه و حتی مجتمع های پتروشیمی اراک، اصفهان و تبریز را نیز تسهیل کرده است. زمین های منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام برای نصب تجهیزات سنگین مناسب نیست و برای استحکام این زمین ها از شمع کوبی استفاده می شود، اما در اجرای طرح ساخت مخازن صادراتی این منطقه، برای نخستین بار از روش بارگذاری استفاده شده که از نظر زمانی و اقتصادی بسیار مقرون به صرفه بوده است. روش بارگذاری برای استحکام زمین در محل اجرای این طرح، به وسیله زهکشی در اعماق 25 متری و ریختن خاک به ارتفاع 8 متر بر روی فونداسیون ها انجام شده است. این طرح به وسیله شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمى اجرا و تاکنون 9 مخزن تحویل شرکت پایانه ها و مخازن شده و تا روز شنبه 21 خرداد نیز، به طور کامل تحویل شرکت بهره بردار می شود. «نوید زرشیمی»؛ مظهر همت بخش خصوصی نخستین واحد «پلی پروپیلن» منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر امام، برای نخستین بار در کشور به وسیله شرکت صنعتی «نوید زر شیمی» که یک شرکت خصوصی به شمار می رود، نصب و راه اندازی شده است. این واحد در گذشته بخشی از مجتمع پتروشیمی امیر کبیر به شمار می رفت که پس از عقد قرارداد و تهیه دانش فنی، به بخش خصوصی واگذار شد. واحد «پلی پروپیلن» این شرکت با هزینه 140 میلیارد ریال و 90 میلیون دلار و نیز فاینانس یک بانک ایتالیایی ساخته شده است. ظرفیت کنونی تولید محصول «پلی پروپیلن» کشور در سه مجتمع پتروشیمی بندر امام، تبریز و اراک، 150 هزار تن در سال است و این محصول در واحد «نوید زر شیمی» به میزان 160 هزار تن در سال تولید و از آن برای تهیه کیسه های آرد استفاده می شود. هم اکنون، واحد «پلی پروپیلن» شرکت «نوید زرشیمی» با استفاده از خوراک «پروپیلن» مجتمع پتروشیمی امیر کبیر، 10 تن در ساعت محصول تولید می کند، اما با رسیدن خوراک کافی امکان تولید 20 تن در ساعت نیز در این واحد وجود دارد. تاکنون، 45 هزار تن محصول در این واحد تولید شده که به وسیله شرکت بازرگانی پتروشیمی در بازار های داخلی به فروش رسیده است و به سبب نیاز داخل کشور، برنامه صادراتی برای این محصول ندارد. خوراک این مجتمع به قیمت «فوب» خلیج فارس به این شرکت فروخته می شود و به همین سبب، هزینه های تولید محصولات آنها را بالا می برد و این در حالی است که واحد های پتروشیمی دولتی، خوراک را با قیمتی ارزان تر دریافت می کنند و همچنین در کشور عربستان برای تقویت بخش خصوصی، خوراک را 30 درصد ارزان تر از قیمت های جهانی در اختیار بخش خصوصی قرار می دهند. این واحد نخستین تجربه بخش خصوصی در بخش بالا دستی پتروشیمی به شمار می رود، اما برای ادامه این روند باید امکانات و تسهیلات بیشتری برای بخش خصوصی فراهم شود تا این سرمایه ها به سمت واسطه گری و دلالی نرود. 7 سال از زمانی که سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بر اساس مصوبه شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی کشور شروع به فعالیت کرد، می گذرد و پس از بهره برداری از 5 طرح دیگر که تیر ماه سال گذشته با حضور رئیس جمهور به بهره برداری رسیدند، هم اکنون 5 طرح بزرگ پتروشیمی در آستانه بهره برداری رسمی قرار دارند و با به بار نشستن این طرح ها، صنعت پتروشیمی در این منطقه وارد دوران جدیدی از فعالیت خود می شود.
کد خبر 54881

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =