با بررسی میزان آلایندگی گاز طبیعی در قیاس با دیگر سوخت ها می توان دریافت که گاز طبیعی کمترین درصد انتشار co2 را دارد. میزان انتشار co2 در گاز طبیعی 6/53 درصد، پروپان 67 درصد، بنزین 7/72 درصد، نفت گاز 2/76 درصد، نفت کوره 3/79 درصد و زغال سنگ 1/82 درصد به ازای یک واحد گرما(Kg co2/Gj) است. تجارت بین المللی گاز طبیعی مایع از سال 1964 با صادرات الجزایر آغاز شد. امروزه تجارت بین المللی گاز طبیعی به شدت رشد یافته است؛ به گونه ای که میزان گاز طبیعی مبادله شده در سال 2003 به 8/168 میلیارد متر مکعب (122 میلیون تن) رسیده که این رقم در حدود 27 درصد از کل تجارت جهانی گاز طبیعی مایع را شامل می شود.هم اکنون کشورهای اندونزی (22 درصد از کل صادرات جهان)، الجزایر، مالزی، قطر، استرالیا، برونئی، نیجریه، عمان، ابوظبی، ترینیداد، آمریکا، لیبی و از سال 2005 مصر، صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در جهان هستندو ژاپن، بزرگ ترین وارد کننده گاز طبیعی در جهان است که حدود 52 درصد از کل تولید جهان را در سال 2003 مصرف کرده است. پس از ژاپن، کره جنوبی، فرانسه،اسپانیا و آمریکا، از بزرگ ترین مصرف کنندگان این محصول به شمار می روند. افزایش تقاضای گاز طبیعی کشورهای آمریکای شمالی و ناتوانی در افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی برای پاسخ گویی به نیاز این کشورها، سبب خواهد شد که کانادا و مکزیک و به ویژه آمریکا در سال های 2010 تا 2020 به بزرگ ترین متقاضیان ال.ان.جی تبدیل شوند. زنجیره انتقال گاز طبیعی مایع شامل بخش های ذیل است: - برداشت، فرآورش و انتقال گاز - فرآورش و رساندن مشخصات گاز طبیعی به خصوصیات لازم برای مایع سازی - مایع سازی گاز طبیعی - ذخیره سازی و بارگیری - انتقال به وسیله تانکرهای مخصوص گاز طبیعی مایع - پایانه ای برای دریافت و نگهداری گاز طبیعی مایع - تبدیل گاز طبیعی مایع به گاز گاز طبیعی مایع باید در دمایی نزدیک به دمای جوش متان(49/161درجه سانتی گراد زیرصفر) نگهداری شود. گاز طبیعی با فشار به مایع تبدیل می شود، سپس با پایین آوردن دما، فشار را کاهش می دهند تا گاز طبیعی بتواند در فشار اتمسفری همچنان مایع باقی بماند. به دلیل وجود هیدروکربن هایی غیر از متان، گاز طبیعی در یک محدوده دما به مایع تبدیل می شود. هرچه مقدار هیدروکربن های سنگین افزایش یابد، دمای آغازین مایع سازی افزایش می یابد.نخستین آزمایش های مایع سازی گاز طبیعی از سال 1934 در شوروی سابق و سال 1940 در آمریکا آغاز شد. شرکت های شل، اکنسس و لینده از صاحبان جدید فناوری ال.ان.جی هستند. فناوری انحصاری شرکت شل، نخستین بار در پروژه در حال ساخت ساخالین (روسیه) و فناوری شرکت لینده، نخستین بار در پروژه در حال ساخت اسنویت(نروژ) به کار گرفته خواهند شد. واحدهای فرآورش با ظرفیت 50 هزار تا 300 هزار مترمکعب در روز، کوچک به شمار می آیند. این واحدها برای آن که بتوانند پاسخ گوی نیاز متغیر بازار باشند، سیستم ذخیره سازی دارند. هنگامی که مصرف کمتر از تولید باشد، گاز طبیعی مایع ذخیره می شود و هنگامی که مصرف بیشتر از تولید باشد، گاز طبیعی مایع ذخیره شده، تبخیر می شود. این واحدها معمولاً یا با سیکل سرماسازهای مختلط یا به وسیله گازی مانند نیتروژن عمل می کنند. اصول مختلفی برای مایع سازی گاز طبیعی در خارج از ساحل و در مناطق دشوار (Difficult Area) وجود دارند که به دلایل اقتصادی تاکنون عملی نشده اند. در حال حاضر، حدود 140 کشتی ال.ان.جی در تجارت گاز طبیعی شرکت دارند و تحقیقات وسیعی برای افزایش ظرفیت این نوع کشتی ها در حال انجام است. برای مثال، قطر، سفارش ساخت کشتی های 200 هزار متر مکعبی را برای پروژه Rasgas3 که بازار هدف آن انگلستان است، بررسی می کند. هم اکنون مطالعات وسیعی برای ساخت کشتی های 145000 متر مکعب به بالا آغاز شده است. گفتنی است که در بیشتر پایانه های ال.ان.جی مهم دنیا از جمله ژاپن؛ بزرگ ترین مصرف کننده ال.ان.جی، محدودیت پهلوگیری برای اندازه های بزرگ وجود دارد که شاید همین مشکل در سال های اخیر، سبب کندی در افزایش ظرفیت کشتی ال.ان.جی شده است. در حال حاضر، 9 کارخانه ساخت کشتی ال.ان.جی در جهان فعال است؛سه کارخانه در ژاپن، سه کارخانه در کره جنوبی و دو کارخانه در فرانسه و یک کارخانه در اسپانیا. هنگامی که کشتی به پایانه دریافت کننده(Receiving Terminal) می رسد، گاز طبیعی مایع تخلیه و تبخیر می شود. در واحدهای باز(Open Rack)، گاز طبیعی مایع داخل لوله های عمودی به وسیله آب، که به صورت لایه ای در خارج لوله ها قرار دارد، تبخیر می شود. هزینه نصب و راه اندازی این واحدها زیاد است و به آب فراوان نیاز دارد، ولی هزینه عملیاتی آن اندک است. در واحدهای احتراق(Submerged Combustion) گاز طبیعی مایع درون لوله های مارپیچی که در حمام آب گرم قرار دارد، تبخیر می شود. هزینه نصب و راه اندازی این واحدها اندک ولی هزینه عملیاتی آن گران است. گاز طبیعی مایع، یک فناوری شناخته شده و اقتصادی برای انتقال حجم بالای گاز از طریق کشتی به بازارهای دوردست است. نزدیک به 35 سال از آغاز تجارت بین الملل ال.ان.جی می گذرد و در این سال ها تحولات زیادی در فناوری آن صورت گرفته است. این تحولات، هزینه های سرمایه گذاری را تا حد زیادی کاهش داده و استفاده از این فناوری را اقتصادی تر کرده است؛ از این رو کشورهای دارنده ذخایر گاز، تمایل بیشتری به تولید و صادرات ال.ان.جی یافته اند. به رغم موفقیت طرح های ال.ان.جی، این انرژی که شاید بتوان آن را گاز طبیعی تغییر شکل یافته نامید، درصد بسیار پایینی از تولید گاز طبیعی را به خود اختصاص داده است(تقریباً نزدیک به 5 درصد کل تولید جهانی گاز). با این حال، انتظار می رود در آینده ای نزدیک، شاهد شکوفایی طرح های جدیدی دراین زمینه باشیم که البته برخی از آنها در چندین دهه بررسی شده اند. هرکشوری نمی تواند بازاری بالقوه برای ال.ان.جی به شمار می آید. در این باره معیارهایی وجود دارد؛ از جمله آن که منابع داخلی انرژی می باید محدود وگران باشند و دسترسی به اکتشاف و توسعه هزینه بر باشد؛ تولید داخلی زغال سنگ محدود و پرهزینه باشد؛ موقعیت جغرافیایی کشور برای دریافت ال.ان.جی مناسب باشد؛ واردات گاز طبیعی به صورت خط لوله ناممکن و یا بسیار پیچیده و از نظر واردات محدود باشد و... از آنجا که گاز طبیعی می تواند جانشین مناسبی برای فرآورده های نفتی باشد، کارخانه های کنونی با سوخت نفت کوره می توانند بدون وجود مشکلات چندانی، گاز را به مصرف برسانند. به عنوان یک سوخت دیگ بخار، ال.ان.جی از نظر کیفی بسیار شبیه به سوخت مرغوب دیزل است. سولفور کم، هزینه پایین و کارآیی بالای این سوخت آن را برای استفاده در توربین های گاز و سیکل ترکیبی نیروگاه ها مناسب می سازد. گاز طبیعی، کربن کمتری را در مقایسه با زغال سنگ و یا نفت متصاعد می کند. پیشرفت های اخیر در تجارت ال.ان.جی زمینه های بهینه سازی نسبی عملیات ال.ان.جی را فراهم آورده و رشد آتی این صنعت را خوش بینانه تر ساخته است. تجارت تک محموله ای ال.ان.جی که از سال 1992 رایج شده، حدود 4 درصد کل بازار ال.ان.جی را به خود اختصاص داده است. توسعه فروش SPDT و به ویژه حمل محموله های ال.ان.جی به بازارهای دوردست که از سال 1993 با فروش یک محموله ال.ان.جی به اروپا آغاز شد، سبب تحول در ساختار تجارت ال.ان.جی خواهد شد. چند سال قبل، تنها سه بازار در تجارت جهانی ال.ان.جی شناخته شده بودند: آسیا، پاسیفیک، آمریکا و اروپا که به شدت نیز از یکدیگر جدا بودند و حتی سیستم های قیمت گذاری آنها نیز متفاوت عمل می کرد . اما اکنون انتقال ال.ان.جی در مسافت هایی بسیار طولانی، به ویژه حمل تک محموله در حال افزایش است. برای مثال در سال 2000، 44 محموله و در سال 1999، 41 محموله به این شکل عرضه شد. تجدید ساختار بازار ال ان جی چند عامل اصلی سبب تجدید ساختار بازار ال.ان.جی شده اند؛ از جمله آن که تقاضای بالای آمریکا برای گاز و افزایش قیمت های گاز در بازار آمریکا سبب شده است. تا در این کشور، خرید محموله های ال.ان.جی انعطاف بیشتری از خود نشان دهند و از سوی دیگر، مقررات زدایی در اروپا سبب شده تا خریداران جدید گاز به دنبال منابع جدید عرضه باشند. در واقع بازار ال.ان.جی هم اکنون بیش از گذشته به استفاده از قراردادهای SPOT تمایل دارد. رویدادهای اخیر در بازار ال.ان.جی بیش ازپیش این فرضیه را که بازار به سوی بازاری نظیر نفت خام پیش می رود، تقویت کرده است. این رویدادها در واقع تصمیم هایی است که شرکت های فعال در بخش گاز در زمینه مشارکت در طرح های ال.ان.جی گرفته اند که با الگوهای سنتی پیشین این بازار متفاوت است. این تصمیم ها شامل فروش ال.ان.جی بدون ذکرمنبع عرضه، سفارش کشتی های حمل ال.ان.جی بدون تعیین مسیر؛ عقد قراردادهای خرید ال.ان.جی بدون معرفی مبدأ عرضه و توسعه و اجاره پایانه های وارداتی بدون عقد قرارداد خرید و فروش مرتبط با آن هستند. افزایش تقاضا برای گاز در جهان، سبب گشوده شدن بازارهای جدید برای عرضه ال.ان.جی شده است. آسیا، بزرگ ترین منطقه واردکننده ال.ان.جی در جهان، در سال 1999، 92 میلیارد مترمکعب ال.ان.جی وارد کرده و کل صادرات این محصول در جهان 2/142 میلیارد مترمکعب بوده است. بیشترین قراردادهای خرید و فروش ال.ان.جی آسیا از نوع بلند مدت (long-term) هستند. در تجارت ال.ان.جی آسیا دو بازار هند و چین نیز، پیش تر برنامه های وسیعی را برای واردات ارائه کرده اند. اگر این دو بازار از بازارهای ژاپن و کره ثبات کمتری داشته باشند، می توانند در آینده مصرف ال.ان.جی را بالا ببرند. در چین برنامه های وسیعی برای استفاده هرچه بیشتر از گاز در دست بررسی و اجراست و ال.ان.جی می تواند نقش مهمی در عرضه گاز این کشور در آینده داشته باشد. چین پیش تر شرکت بی.پی را به عنوان شریک خود در ساخت اولین پایانه واردات ال.ان.جی انتخاب کرده است. براساس توافق ها، بی.پی و شریکان چینی آن یک مطالعه امکان سنجی مشترک برای ساخت پایانه ال.ان.جی آغاز کرده اند که پس از تایید دولت چین، شرکتی مشترک برای ساخت و عملیاتی کردن آن تأسیس خواهند کرد. شرکت بی.پی 30 درصد، شریکان چینی آن دریک کنسرسیوم به رهبری CNOOC33 درصد، شرکت های محلی کوانگ دونگ 31 درصد ودو شرکت هنگ کونگی 5 درصد از سهام پروژه را دراختیار خواهند داشت. سرمایه گذاری اولیه بی.پی در پروژه 180 میلیون دلار بوده است. درخانه دوم سرمایه گذاری 2 میلیون تن برظرفیت گاز رسانی و 180 کیلومتر خط لوله اجرا می شود. فاز دوم قرار است درسال 2008 راه اندازی شود. شرکت بی.پی 30 درصد، شریکان چینی آن در یک کنسرسیوم به رهبری CNOOC 33درصد، شرکت های محلی کوانگ دونگ 31 درصد و دو شرکت هنگ کونگی 5 درصد از سهام پروژه را دراختیار خواهند داشت. سرمایه گذاری اولیه بی.پی درپروژه 180 میلیون دلار بوده است. درفاز دوم سرمایه گذاری 2 میلیون تن بر ظرفیت گاز سازی و 180 کیلومتر خط لوله اجرا می شود. فاز دوم قرار است در سال 2008 راه اندازی شود. گازطبیعی اکنون تنها 2 درصد از کل نیازچین به انرژی را تأمین می کند. با کاهش وابستگی چین به مصرف زغال سنگ، انتظار می رود که تقاضا برای گاز تاسال 2010 به 7 تا 8 درصد کل تقاضا برای انرژی برسد.Gary Dirks، مدیر شرکت بی.پی در چین می گوید: اگر چین بخواهد وابستگی خود را به زغال سنگ کاهش دهد، باید سهم مهمی از نیازهای انرژی را از خارج تأمین کند. براساس ارقام رسمی ارائه شده از سوی مقامات چینی، مصرف گاز چین تا سال 2010 به 4/41 میلیارد متر مکعب ودرسال 2020 به 7/93 میلیارد متر مکعب خواهد رسید. برخی تحلیل گران معتقدند حتی اگر این پیش بینی محافظه کارانه باشد وعرضه داخلی به 70 میلیارد متر مکعب درسال2020 برسد، باز هم فضای خوبی برای عرضه ال.ان.جی ویا واردات گاز از طریق خط لوله وجود خواهد داشت. شرکت شل که درزمینه تولید وعرضه ال.ان.جی مقام نخست را درمیان شرکت های نفتی داراست، برای کسب سهم مناسب از بازار گاز چین تلاش می کند. علاوه براین، با توجه به مشارکت بی.پی وشل در پروژه های ال.ان.جی استرالیا، به ویژه توسعه پروژهNWLNG احتمال عرضه ال.ان.جی مورد نیاز چین از طریق این پروژه بسیار زیاد خواهد بود. آرتور دیکسون، رئیس پروژه مزبورمی گوید: وارد شدن شرکت هایی نظیر شل وبه ویژه بی.پی به بازار چین، موقعیت ما را دراین بازار تقویت خواهد کرد. درجاهای دیگری نظیراروپا، آمریکا وآسیا، افزایش تقاضا برای ال.ان.جی سبب رونق قراردادهای کوتاه مدت شده است. سرمای زمستان کره جنوبی درسال های اخیر، میزان قراردادهای خرید تک محموله (Spot) این کشور را به سه برابر افزایش داد. Kogas در مارس 2001 اعلام کرد که تقاضای ال.ان.جی کره جنوبی درسال جاری 2/14 درصد افزایش می یابد وبه 2/16 میلیون تن خواهد رسید. تا دسامبر 2000 Kogas، 18 محموله Spot خریده که معادل 7 درصد عرضه ال.ان.جی به کره ویا معادل یک میلیون تن است. سیاست آزاد سازی بازار گاز اتحادیه اروپا، سبب بهبود اقتصاد برنامه های عرضه کوتاه مدت ال.ان.جی به این منطقه خواهد شد.Ben Hollins، از مشاوران مؤسسه وودمکنزی معتقد است: درحالی که ال.ان.جی تنها 12 درصد از کل گاز وارداتی و 6 درصد از کل تقاضای گاز اروپارا در سال 1999 تأمین کرد، نقش ال.ان.جی دربازار اروپا با توجه به برنامه Eu برای حرکت به سوی یک بازار کاملاً آزاد در آینده افزایش خواهد یافت. قیمت ال.ان.جی عرضه شده به اروپا باید با گاز عرضه شده به وسیله خط لوله بتواند رقابت کند. درهربازار آزاد شده قیمت ومزیت های رقابتی ، تعیین کننده موقعیت وسهم بازار هر سوخت خواهند بود، بنابراین اگر ال.ان.جی بخواهد سهم خود را در چنین بازاری افزایش دهد، باید مزیت های تجاری خود را افزایش دهد وجذابیت خودرا درمقابل گاز خط لوله بیشتر کند. در حال حاضر، قیمت به عاملی کلیدی در تعیین عرضه کننده ال.ان.جی تبدیل شده واین در حالی است که درگذشته وبه ویژه درآسیا، قیمت تنها یکی از چندین عامل مهم برای انتخاب عرضه کننده بود وبه جز قیمت، قابلیت اطمینان وتنوع بخشی به منابع عرضه نیز اهمیت بالایی داشت. Hollins معتقد است: اگر پروژه های جدید ال.ان.جی نتوانند با سیستم جدید قیمت گذاری همراه شوند، نخواهند توانست ادامه حیات دهند. درحوزه آتلانتیک آینده روشن تری برای بازار ال.ان.جی قابل پیش بینی است. ظرفیت خوبی برای افزایش تجارت ال.ان.جی درآمریکا وجود دارد. یکی از مدیران ارشد شرکت پیشین انرون می گوید: فعالیت خوبی درحوزه آتلانتیک وجود دارد وعلت عمده آن افزایش تقاضای گاز دراین بازار شده است. شرکت EL PASO تخمین زده است که ال.ان.جی می تواند از طریق خط لوله ای به فاصله 2500 مایل با قیمت 8/1 دلار درهرمیلیون فوت مکعب عرضه شود واین در حالی است که قیمت این گاز در دهه 70 در حدود3/2 دلار بود. EL PASO برای عرضه ال.ان.جی به بازار آمریکا قرار است دریک قرار داد 15 ساله از سال 2005 سالانه 8/4 میلیون تن ال.ان.جی خریداری وبه بازار آمریکا عرضه کند. شورون نیز برنامه ای برای مطالعه امکان سنجی انتقال ال.ان.جی به ساحل شرقی آمریکا را دنبال می کند. آمریکا می تواند ال.ان.جی مورد نیاز خود را ازمصر؛ جایی که BG ویا Train که هریک 3/3 میلیون تن درسال ظرفیت دارند ویکی از آنها درسال2004 با هزینه یک میلیارد دلاری راه اندازی شده است، تأمین کند. بی.پی وانی هریک 45 درصد ودولت مصر 10 درصد سهام این طرح را دراختیار دارند. بازار ال.ان.جی اکنون آزادی عمل بیشتری دارد؛ به گونه ای که برخی از تحلیل گران در مؤسسه وودمکنزی معتقدند که دیگر مانند دهه 1970 نبایدانتظار داشت که یک واحد تولید ال.ان.جی تنها به یک پایانه خاص محصول خود راعرضه کند، بلکه چشم انداز منعطف تری راباید در آینده انتظار داشت. انعطاف پذیری وبهینه شدن قیمت های ال.ان.جی سبب خواهد شد که حتی با افت تقاضای گاز درآمریکا تقاضابرای ال.ان.جی همانند قبل کاهش شدید نیابد ویا صفر نشود. در مجموع می توان گفت که بازار گاز طبیعی مایع سال های آتی، رشد بالایی خواهد داشت. به نظر می رسدکه تاسال 2005 به دلیل پایان یافتن بسیاری ازقراردادهای بلند مدت پیشین وآماده شدن پایانه های ورودی جدید درهند وچین، بازارهای بزرگی به مصرف کنندگان گاز طبیعی مایع افزوده شود. باتوجه به ظرفیت های بالای مخازن گازایران، ساخت هرچه سریع تر واحد مایع سازی گاز طبیعی مایع ایران، ضروری است وباید حداکثر تا سال های 2007 تا 2009 به بهره برداری برسد. با توجه به مطالعات انجام شده، ظرفیت بالقوه بازار هند تاسال 2010 سالیانه حدود14 میلیارد متر مکعب است که درصورت زمان بندی صحیح طرح گازطبیعی مایع ایران، این مقدار می تواند ازسوی ایران تأمین شود. همچنین حدود10 میلیارد متر مکعب ازنیاز وارداتی بازارهای آسیای جنوب شرقی وچین نیز می تواند به وسیله ایران تأمین شود که البته نقش مهم رقیبی مانند ساخالین وقطر رانباید ازنظر دور داشت. در طول این سال ها قادر خواهیم بود که در حدود 5 میلیارد متر مکعب ازنیاز بازار گاز طبیعی مایع اروپا را تأمین کنیم.