-شانا: شرکت ملی گاز ایران هم اکنون چند طرح ذخیره سازی را در دست اجرا دارد؟ -توکل: در حال حاضر این شرکت دو طرح ذخیره سازی را در دست اجرا دارد. طرح ذخیره سازی گاز طبیعی در میدان یورتشای ورامین یکی از طرحهای یادشده است. -شانا: تاکنون برای اجرای این پروژه چه اقداماتی شده است؟ -توکل: مطالعات اولیه ای در بیش از 40 سال پیش از طرف شرکت ملی اکتشاف آن زمان برای پیداکردن نفت و گاز انجام شد و چون به چیزی به جز آب شور دست نیافتند، تحقیقات متوقف شد و چاه به حال خود رها شد. حدود هشت سال پیش در شرکت ملی گاز ایران و همزمان با اوج گرفتن احداث اینگونه مخازن در دنیا به دلیل تضمین تداوم جریان گاز در خطوط لوله - چه برای شهرها و چه برای صنایع و بخصوص برای صادرات ( اگر گازمطابق قرارداد و به موقع صادر نشود، ایران باید جریمه بپردازد) -این تفکر در شرکت ملی گاز ایران پاگرفت . -شانا: شرکت ملی گاز ایران چگونه به وجود چنین مخازنی پی برد؟ -توکل: در یکی دو سال اول و با مراجعه به آرشیوهای شرکت ملی اکتشاف، به وجود مواردی مناسب برای ذخیره سازی گاز طبیعی پی بردند. از جمله این مخازن میدان ‹‹یورتشا›› در دشت جنوبی ورامین و یکی هم در دشت تلخه غربی در جنوب گرمسار بود. تلخه هم همزمان با یورتشا در سالهای 1960 میلادی -که شرکت ملی اکتشاف فعالیت اکتشافی انجام می داد -کشف شد و در آنجا هم مقداری آب شور که مقادیر ناچیزی نفت و گاز به همراه داشت، مشاهده شد که به دلیل اقتصادی نبودن تولید هیدروکربور ، در چاه بسته شد. -شانا: از چه زمانی فعالیتها برای ساخت مخازن گاز طبیعی در ایران آغاز شد؟ -توکل: با تولد این تفکر که باید جریان مداومی از گاز داشته باشیم در آن موقع در دنیا 500 مخزن ذخیره سازی گاز طبیعی وجود داشت.با پیگیریهای مکرر در سال1377 قراردادی با شرکت ‹‹کی.بی.بی›› آلمان امضا شد.این شرکت یکی از شرکتهای صاحب نام در امر شناخت و توسعه میدانهای ذخیره گازی است. -شانا: برای اجرای این پروژه چه فعالیتهایی انجام شده است؟ -توکل : براساس آن قرارداد، لرزه نگاری دو بعدی میدان یورتشای ورامین انجام شد و به دنبال آن با اطلاعاتی که از حفر چاه شماره یک قدیمی داشتند، چاههای دو و 3 حفر و ارتباط میان این دو چاه بررسی و آزمایش شد.در آزمایشها مشخص شد که با وجود فاصله بیش از یک کیلومتر میان چاههای حفرشده، این دو چاه با هم مرتبط هستند. یعنی این میدان، یک میدان بسته و تحت فشار بود که با وجود فاصله بیش از یک کیلومتری این دو چاه با هم ارتباط داشتند. -شانا: میدان یورتشای ورامین چگونه میدانی است؟ - توکل: در پی مطالعاتی با تکنولوژی روز دنیا و علم ژئو فیزیک در آن زمان به این نتیجه رسیدند که در یورتشا طاقدیسی وجود دارد که می توان در آن گازطبیعی را ذخیره سازی کرد. اجرای این پروژه از شرکت ملی گازایران به شرکت ملی نفت منتقل شد و در اردیبهشت ماه سال 82 مجددا این پروژه به شرکت ملی گاز برگشت داده شد. - شانا: پس از محول شدن این مسئولیت به شرکت ملی گاز، این شرکت به منظور اجرای این پروژه به چه مرحله ای رسیده است؟ - توکل : ازآن به بعد مسئولان به طور کامل به دنبال پیش بردن پروژه هستند. زمانی که اجرای این پروژه به شرکت ملی نفت محول شده بود ، پس از انجام مناقصه بین المللی، پیمانکاری انتخاب شدو با پیمانکار خارجی یعنی ‹‹سوفری گس ›› فرانسه برای توسعه میدان، حفر چاههای جدید و طراحی تاسیسات سطح الارضی قراردادی بسته شده بود ولی آن قرارداد تا زمان برگشت طرح به شرکت ملی گاز اجرا نشد. -شانا: عملیات اجرایی این پروژه از چه زمانی آغاز شد؟ - توکل: بر اساس مصوبه شورای عالی اقتصاد، این قرارداد باید با همکاری یک شرکت ایرانی انجام می شد.پس از تحقق این موضوع ، با امضای یک الحاقیه به قرارداد اولیه و شروع لرزه نگاری سه بعدی از میدان یورتشا در اواخر پاییز و زمستان سال 83 ، عملیات اجرایی این پروژه آغاز شد. - شانا : اعتبار اسنادی این پروژه از چه زمانی گشوده شده است؟ -توکل: شریک ایرانی شرکت ‹‹سوفری گس ›› فرانسه برای توسعه میدان گازی ‹‹یورتشا››ی ورامین دکل حفاری را نیز سفارش داد. اعتبار اسنادی پروژه مطالعاتی ذخیره سازی گاز طبیعی در طاقدیس یورتشا ، در اواخر بهمن ماه گشوده شد و شرکت ‹‹سوفری گس ›› نیز متقابلا باید بانک گارانتی ‹‹پی.بی.جی›› ( ضمانتنامه بانکی) حسن انجام تعهدات خود را ارائه می کرد تا عملیات اجرایی این پروژه آغاز شود. در اواخر دهه سوم اردیبهشت ماه امسال این بانک گارانتی دریافت شد و مراحل خود را در بانک مرکزی و بانک کارگزار ما (که بانک صنعت و معدن است) طی کرد. -شانا: این پروژه در چه مکانی اجرا می شود؟ - توکل: این پروژه در منطقه ای در جنوب شهرستان ورامین به نام یورتشا اجرا می شود . هزینه اجرا تا پایان فاز اول مطالعات این پروژه بیش از 14 میلیون دلار است.آزمایشها نشان داده است که این مخزن قابلیت ذخیره سازی گاز طبیعی را دارد. اما به دلیل اکتشافی بودن طبیعت مرحله اول پروژه وبا توجه به این که این مخزن یک طاقدیس آبدار است که باید به یک مخزن ذخیره گاز طبیعی تبدیل شود، نتایج مراحل در دست اقدام مشخصات دقیقتری از میدان به دست خواهد داد. -شانا: لرزه نگاری سه بعدی این میدان از چه زمانی آغاز شده است؟ -توکل: لرزه نگاری سه بعدی این میدان از اوائل آبانماه گذشته آغاز شده و اواخر آذرماه تمام شده است و هم اکنون پردازش ، تعبیر و تفسیر آن در شرکت ‹‹سی.جی.جی›› فرانسه و ‹‹سوفری گس ››در حال نهایی شدن است.برای این که زمان از دست نرود، در همین دوران چانه زنی های مالی و فنی قسمتهایی از" Early work " (کارهایی که می شود زودتر انجام داد) تا قرارداد شروع نشده با توافق ما و ‹‹سوفری گس ››انجام گرفت. - شانا: نتیجه اجرای این پروژه چگونه ارزیابی می شود؟ -توکل: در این مرحله از فاز مطالعاتی ، با استفاده ازنتایج به دست آمده از تعبیر و تفسیر اطلاعات برداشت شده ، محل های حفاری دوچاه، یک حلقه افقی و یک حلقه عمودی در دستور کار پیمانکار قرار خواهد گرفت. با حفر این دو حلقه چاه و آزمایشهایی که بر این چاهها و چاههای قدیمی صورت خواهد گرفت،مشخص می شود آیا می شود در این میدان گاز تزریق کرد یا نه و با چه فشاری و اینکه احداث تاسیسات مورد نیاز اقتصادی خواهد بود یا خیر؟ با نتایجی که از لرزه نگاری سه بعدی محل بعد از حفر دو حلقه چاه تعیین می شود ،حفاری آغاز می شود و از زمانی که فرانسویها بیایند اجرای پروژه 40 ماه زمان می خواهد .