تولید ال.ان.جی به دنبال توافق ایران وهند به زودی در ایران آغاز می شود. با تولید ال.ان.جی فرصتی برای ایران در زمینه ورود به بازارهای جهانی گاز ایجاد می شود. یکی از مشخصه های بازار صادرات گاز طبیعی، محدودیت جغرافیایی آن است. حمل گاز از کشوری به کشور دیگر به طریق عادی به دو روش لوله کشی ویا حمل با تانکر به صورت ال.ان.جی عملی می شود و از این منظر، همواره محدود به مرزهای جغرافیایی یا محدوده های تکنولوژیک است. به تعبیر روشنتر، گاز را نمی توان به راحتی جا به جا کرد و باید به مشتری و میزان مصرف وامکانات حمل، در راستای تأمین بازار اندیشید. حوزه مشترک گازی پارس جنوبی میان ایران و قطر درعمق 105 کیلومتری سواحل عسلویه به عنوان بزرگ ترین منبع مستقل گازی جهان، منشا این بحث کارشناسان بوده است که با گاز برداشت شده از این مخزن چه باید کرد؟ آیا باید آن را به مصرف داخل راند تا امکانی برای بهره برداری بهتر از دیگری منابع فسیلی حاصل شود، یا باید آن را با توجه به حجم وسیع گاز موجود، یکسره صادر کرد یا… شریک ما در این حوزه مشترک برای حدود یک دهه از این حوزه برداشت کرده است و با توجه به ساختار حوزه مشترک که سنگینی منابع به طرف کشوری خواهد بود که بیشترین برداشت را داشته باشد، برای جبران عقب ماندگی ها از قطر، چاره ای جز برداشت سریع ازاین منابع نداریم. براساس برآوردهای انجام شده سهم ایران از این حوزه مشترک، به تنهایی مصرف 270 سال کشور را پاسخ می دهد. به طور طبیعی، دو کشور، درعرصه صادرات، از بازارهای محدود و مشخصی برخوردارند که هریک دیگری را محدود می کند. به این تعبیر، ورود هر یک از دو کشور سهم دیگری را درمیان همسایگان محدود می کند. از این منظر، قطر درسال های اخیر کوشیده است خود را ازمحدود شدن در این بازار برهاند و با دستیابی به فناوری حمل ال.ان.جی، به آن سوی بازار منطقه سرک بکشد. محدودیت حمل، قدرت چانه زنی را فرو می کاهد و امکان فروش را هم محدود می کند. به این لحاظ دستیابی به امکانات نوین حمل گاز طبیعی نظیر ال.ان.جی سبب می شود ما بتوانیم به بازارهای گسترده تری بیندیشیم: بازاری مطمئن و تضمین شده. از آغاز عملیات بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی، ایران که نتوانسته بود برای گاز تولیدی خود، مصارفی را تعریف کند، به بازاریابی گاز در منطقه پرداخت. به طور طبیعی نخستین گزینه برای صادرات گاز کشورهای همجوار هستند. ایران نیز این گزینه را طی سالیان پی گرفته است وبا بازاریابی در ترکیه، امارات، ارمنستان و ... تاکنون دراین عرصه گام هایی را برداشته است. اما مهم ترین بازاری که در این زمینه درحال ایجاد شدن است، بازار روبه رشد شبه قاره هند است. هند به عنوان یک بازار روبه رشد انرژی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. براساس برآوردها این کشور تنها، 3 درصد از منابع انرژی خود را از منابع داخلی تامین می کند وبقیه آن وارداتی است. این درحالی است که پیش بینی می شود نیاز این کشور به منابع انرژی به طور سالانه همپای میزان رشد این کشور افزایش یابد. به طور طبیعی این بازار آنقدر که هر صادرکننده ای را به خود مشغول دارد. گام ایران در رسیدن به تولید ال.ان.جی زمینه ساز خروج از بن بست تجاری در بازارگاز است. توجه به این نکته ضروری است که یکی از بزرگترین دستاوردهای دولت در 8 سال گذشته، رسیدن به روش هایی برای انجام پروژه های بزرگ بدون اتکا به منابع دولت بوده است. به تعبیر بهتر در حالی که در8 سال گذشته ده ها پروژه بزرگ در عرصه های مختلف اقتصادی به مرحله اجرا گذاشته شده است، اما اتکای این پروژه ها به منابع سرمایه ای دولت یا صفربوده است ویا بسیار اندک. بسیاری از پروژه ها با جذب سرمایه خارجی و از طریق احاله به آینده پیش رفته اند و به تعبیری در شرایط دشوار تحول اقتصادی بار خود را برشانه های نحیف درآمدهای ارزی نگذاشته اند. بیشتر این پروژه ها را می توان در عرصه صنعت نفت کشور سراغ گرفت. درحالی که حدود 50 میلیارد دلار در مدت کوتاهی صرف سرمایه گذاری در صنعت نفت، گاز وپتروشیمی شده است، سهم سرمایه گذاری دولت در این مبلغ چنان ناچیز است که به حساب هم نمی آید. ایران در این مدت از طریق قراردادهای بیع متقابل و قاینانس موفق شد هزینه هنگفت سرمایه گذاری خود درصنعت نفت وگاز را جذب کند. به طور طبیعی وقتی پای سرمایه گذاری خارجی به میان می آید، بحث بازگشت سرمایه هم مطرح می شود و یکی از توفیقات مهم دراین زمینه، یافتن راه های بازگرداندن سرمایه بدون اتکا به منابع دولت است. با دستیابی به منابع سرمایه گذاری در عمل هزینه سرمایه گذاری ازمحل محصولات و صادرات آن به دست می آید. امضای قرارداد 22 میلیارد دلاری میان ایران وهند برای صادرات ال.ان.جی منابع جدیدی از سرمایه گذاری را پیش روی ایران می گستراند که بی اتکا به منابع مالی دولت، خود را توسعه دهد. در حقیقت فضلیت این قرارداد را نسبت به اقدامات پیشین باید در دستاوردهای فنی در عرصه فناوری ال.ان.جی از یک سو ویافتن منابعی تازه برای سرمایه گذاری توسعه ای و راهیابی به بازار صادرات گاز ازسوی دیگر دانست که هریک در جای خود نتیجه ای سترگ به حساب می آید. منبع: دنیای اقتصاد، دوشنبه، 30 خرداد، 1384