به گزارش شانا، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با یادآوری این که پیشرفت و توسعه بشر به همراه رشد جمعیت و افزایش تقاضا از یک طرف و محدودیت عرضه منابع طبیعی از طرف دیگر باعث شده است استفاده بهینه و مناسب از این منابع از اهمیت زیادی برخوردار باشد، افزود: در این میان منابع آب به دلیل روند رو به رشد مصارف آب به ویژه در کشورهای در حال توسعه از اهمیت مضاعفی برخوردار است و چشم انداز تولید و دستیابی به امنیت غذایی را در این کشورها به شدت تهدید می کند.
در ادامه این گزارش آمده است: بر اساس این مفهوم ، بحث تجارت آب مجازی اهمیت پیدا کرده و کشورها به این موضوع علاقمند شده اند که بدانند در تجارت کالاهای کشاورزی و صنعتی که انجام می دهند چه میزان آب صادر یا چه میزان آب وارد می کنند؟ همچنین چقدر در تامین امنیت غذایی و تولید کالاهای مورد نیاز داخلی خود به آب های داخل کشورشان متکی هستند؟
در این گزارش مرکز پژوهش های مجلس یادآور شد: از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی و تحلیل مطالعات به عمل آمده داخلی و تجربیات کشورهای دیگر انجام شد تا نقش تجارت آب مجازی در مدیریت منابع آب را بررسی کند و مشخص شود که چه حجمی از منابع آب کشورها از طریق تجارت و به صورت مجازی انتقال داده می شود. به عبارت دیگر،تجارت آب مجازی چقدر در مدیریت منابع آب نقش دارد و چه انتظاری می توان از آن داشت؟
براساس این گزارش، در این ارتباط پژوهش های مختلفی میزان صرفه جویی در منابع آب از طریق واردات محصولات کشاورزی و صنعتی توسط ایران را گزارش کرده اند. از جمله این مطالعات می توان به مطالعه چاپگین (2004) اشاره کرد که بر اساس آن ایران از طریق واردات محصولات کشاورزی طی دوره زمانی 1997-2001، حدود 19 میلیارد متر مکعب آب صرفه جویی کرده است. پژوهش هاکسترا (2003) نیز این رقم را برای دوره زمانی 1995-1999 حدود 29/1 میلیارد متر مکعب محاسبه کرده است.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: همچنین طبق پژوهشی که توسط چاپگین و هاکسترا (2004) انجام شده است، متوسط جریان بین المللی آب مجازی در طول دوره 1997 تا 2001 حدود 1625 میلیارد مترمکعب در سال بوده است که از این میزان، سهم محصولات کشاورزی و دامی حدود 78 درصد و سهم محصولات صنعتی 22 درصد است. علاوه بر این، میزان آب مجازی تجارت شده، تقریبا معادل 16 درصد کل آب مصرف شده در جهان بوده است.
در پایان این گزارش آمده است: اگر چه لازم است به میزان اثرگذاری آن در جلوگیری از بحران آب توجه شود. بر این اساس، لازم است یک بهینه سازی اقتصادی در مورد تجارت آب مجازی یا تراز بین صادرات و واردات آب مجازی با عنایت به حفظ سطح درآمد تولید کنندگان کالاها و خدمات، مسائل محیط زیستی و مسائل اجتماعی آن صورت گیرد تا بتوان تاثیرگذاری این ابزار را در کنترل بحران منابع آب افزایش داد.
نظر شما