به گزارش شانا به نقل از مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، گروه بانک جهانی در قالب «گزارش‌های اقلیم و توسعه کشوری (CCDRs)»، تاکنون ۲۴ کشور را از نظر راهبردهای توسعه و اقلیمی بررسی کرده است. تجزیه‌وتحلیل نخستین سری این گزارش‌ها نشان می‌دهد کشورها می‌توانند انعطاف‌پذیری ایجاد کنند و بدون به خطر انداختن روند توسعه خود، به اهداف اقلیمی نیز دست یابند، اما این امر مستلزم تغییرات اساسی در حوزه‌های مختلف است. این گزارش‌ها مشخص می‌کنند که کدام راهبردها سریع‌تر به نتیجه می‌رسند و کدام‌یک برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و محافظت از مردم و در عین حال حمایت از توسعه سبز، انعطاف‌پذیر و فراگیر، ضروری هستند.
۱۰ بینش کلیدی حاصل از تجزیه‌وتحلیل گزارش‌های یادشده به شرح زیر است:
۱- کشورهای ثروتمند باید اقدام‌های اقلیمی خود را تسریع کنند و حمایت خود را از کشورهای کم‌درآمد و متوسط افزایش دهند. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای جلوگیری از شدیدترین تأثیرات بر کشورهای با درآمد کم و متوسط، مستلزم کاهش سریع انتشار در کشورهای ثروتمند است که منابع بیشتری برای انجام این کار داشته و انتشار سرانه بالاتری دارند. در کشورهای کم‌درآمد نیازهای زیادی در رابطه با سازگاری با تغییرات اقلیمی و کاهش اثرات آن از جمله برای تقویت نهادی و سرمایه‌گذاری، به‌ویژه در زیرساخت‌ها، وجود دارد. کشورهای ثروتمند باید منابع مالی را در حوزه‌هایی نظیر حمایت از سیاست‌ها و اصلاحات گذار عادلانه، حصول اطمینان از دسترسی به منابع مالی مقرون‌به‌صرفه و ارائه منابع مالی امتیازی از جمله کمک‌های بلاعوض را به‌ویژه برای کشورهای کم‌درآمد افزایش دهند.
۲- تقویت تاب‌آوری و سازگاری با اقلیم، بخش ضروری و جدایی‌ناپذیر برنامه توسعه و کاهش فقر به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد است. فقر ارتباط تنگاتنگی با آسیب‌پذیری اقلیمی دارد. برای اینکه مردم و جوامع برای رویارویی با آثار اقلیمی بهتر آماده شوند، کاهش فقر و تقویت توسعه ضروری است. نمونه‌های زیادی در گزارش‌های اقلیم و توسعه کشوری (CCDRs) بیان شده است که چگونه یک سیستم اقتصادی کارا، همراه با سیاست‌هایی که دسترسی عادلانه به منابع و خدمات اساسی را تضمین کند، به کاهش اثرات تغییرات اقلیمی کمک می‌کند. بدون اقدام بیشتر در زمینه سازگاری و تاب‌آوری، مردم کشورهای فقیر نخستین و بیشترین آسیب را خواهند دید. نرخ فقر در کشورهای منطقه ساحل (Sahel) می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ در سناریوی اقلیمی خشک و با انتشار بالا از ۲۷ درصد به ۳۴ درصد افزایش یابد و ۱۳.۵ میلیون نفر دیگر را به فقر دچار کند.
۳- کشورها می‌توانند در عین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، رشد و توسعه یابند، اما تنها در صورتی که تغییرات اساسی را در پیش بگیرند. کاهش قابل‌توجه در انتشار گازهای گلخانه‌ای با رشد اقتصادی و اهداف توسعه کشورها سازگار است، اما تنها در صورتی که شرایط کلیدی آن، از جمله برنامه‌ریزی مناسب اقدام‌های اقلیمی، مشارکت قوی بخش خصوصی، برخورداری از حمایت بین‌المللی، حمایت از فقرا، تسهیل گذار عادلانه و مدیریت تبادل‌های منفی (trade-offs) اجتناب‌ناپذیر، فراهم شود.
۴- برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش انتشار در ۲۴ کشور مورد بررسی، به سرمایه‌گذاری به‌طور میانگین حدود ۱.۴ درصد تولید ناخالص داخلی در سال طی دوره ۲۰۳۰-۲۰۲۲ نیاز است. این مقدار برای کشورهای کم‌درآمد تا ۸ درصد تولید ناخالص داخلی آنها افزایش می‌یابد. این سطح از سرمایه‌گذاری، تاب‌آوری اقلیمی را افزایش می‌دهد و کشورها را در مسیر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا حدود ۷۰ درصد در مقایسه با سطوح فعلی تا سال ۲۰۵۰ نگه می‌دارد. تأمین این نیازها بدون تأثیر بر توسعه و کاهش فقر مستلزم دسترسی پایدار به منابع مالی و حمایت کافی بین‌المللی است، به‌ویژه برای کشورهای با درآمد کم و کمتر از متوسط که به سرمایه‌گذاری اولیه بیشتری برای رفع شکاف‌های زیرساختی موجود نیاز دارند و دسترسی به سرمایه در این کشورها محدودتر است.
۵- سرمایه‌گذاری‌های کم‌کربن و انعطاف‌پذیر، مزایایی را ایجاد و تا حدی یا به‌طور کامل هزینه‌ها را جبران می‌کند. در ترکیه برآورد می‌شود که منافع عمده ناشی از کاهش واردات انرژی و کاهش آلودگی هوا منجر به سود خالص ۱۴۶ میلیارد دلاری در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۴۰ (یک درصد تولید ناخالص داخلی ترکیه) شود. در غنا، بهبود در بهداشت عمومی، صرفه‌جویی در واردات سوخت و افزایش استخراج الوار از طریق افزایش سطح زیر کشت در سناریوی انعطاف‌پذیر و کم‌کربن می‌تواند به سود خالص ۳۵ میلیارد دلار تا سال ۲۰۵۰ برسد (حدود ۲ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور در مدت مشابه).
۶- در بخش انرژی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بخش حیاتی راه‌حل بوده و اغلب ارزان‌ترین شیوه برای تأمین تقاضای جدید انرژی هستند، اما باید با راهکارهای ارتقای کارآیی انرژی ترکیب شوند. کارایی انرژی و سایر رویکردهایی که مصرف انرژی را کاهش داده و مدیریت می‌کنند، بسیار حیاتی هستند و می‌توانند کربن‌زدایی بخش برق را مقرون به‌صرفه‌تر کنند، امنیت انرژی را با کاهش قرار گرفتن مصرف‌کنندگان در معرض قیمت‌های سوخت پرنوسان، بهبود بخشند و سبب کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بخش انرژی شوند. در قزاقستان، بهبود کارایی انرژی در بخش‌های کلیدی می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در هزینه کل سیستم به مقدار بیش از ۷۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۶۰ شود. در بنگلادش، راه‌حل‌های کارایی انرژی می‌توانند مصرف انرژی در بخش پوشاک و منسوجات را تا حدود ۳۰ درصد کاهش و بهره‌وری را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش دهند.
۷- کاهش انتشار متان برای دستیابی به اهداف جهانی اقلیم بسیار مهم است. گاز متان که آلاینده با ماندگاری نسبتاً کوتاه در جو زمین، اما با تأثیر قوی در گرمایش جهانی است، سهم قابل‌توجهی از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای در چند کشور از ۲۴ کشور زیر پوشش نخستین مجموعه گزارش‌های توسعه و اقلیم کشوری (CCDR) را به خود اختصاص داده است. متان نه‌تنها در بخش انرژی، بلکه از دام، تولید برنج و پسماند نیز منتشر می‌شود.
کاهش انتشار متان می‌تواند تأثیر فوری‌تری بر کاهش گرمایش جهانی و صرفه اقتصادی به همراه داشته باشد. برای نمونه، در بنگلادش، بهبود جمع‌آوری، دسته‌بندی و تصفیه پسماند شهری از جمله جذب متان از محل‌های دفن پسماند، می‌تواند ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر را افزایش و آلودگی هوای محلی را کاهش دهد.
۸- در بخش حمل‌ونقل، کاهش اتکا به حمل‌ونقل وسایل نقلیه جاده‌ای، یک راهکار برد ـ برد برای اقلیم و توسعه خواهد بود. کشورها می‌توانند انتشار مربوط به حمل‌ونقل را با ترکیب راهکارها کاهش دهند: کاهش تقاضا از طریق کاربری زمین و برنامه‌ریزی شهری؛ سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مورد نیاز برای حمل‌ونقل عمومی و غیرموتوری (توسعه حمل‌ونقل ریلی)، بهبود کارآیی سوخت خودروها و برقی‌سازی ناوگان خودرویی. این ترکیب از اقدام‌ها سبب کاهش ازدحام، آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. در عین حال، در نظر گرفتن انعطاف‌پذیری شبکه‌های حمل‌ونقل نیز مهم است: تحلیل‌های گزارش‌های توسعه و اقلیم کشوری در مالاوی، پرو، ویتنام و آرژانتین فراتر از در نظر گرفتن سازگاری اقلیمی دارایی‌های زیرساختی به‌صورت انفرادی است و به‌طور گسترده‌تری به خدمات، سیستم‌ها، زنجیره‌های تأمین راهبردی و اهمیت حیاتی اتصال شبکه برای اطمینان از تأمین برق مورد نیاز برای جابه‌جایی بدون وقفه افراد و کالاها در هنگام مواجهه با خطرات اقلیمی و دیگر شوک‌ها می‌پردازد.
۹- در بخش جنگل‌ها و کاربری اراضی، حفاظت و احیای جنگل‌ها مزایای اقتصادی متعددی به همراه دارد. رشد اقتصادی اغلب به قیمت تخریب سرمایه طبیعی تمام شده است، اما شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد معکوس‌کردن روند جنگل‌زدایی می‌تواند همراه با ایجاد شغل و رشد اقتصادی باشد. در پرو، جایی که کشاورزی ۹۰ درصد از کل مساحت جنگل‌زدایی شده را تشکیل می‌دهد، حرکت به سمت یک بخش جنگلی با کربن صفر می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ سالانه ۸۵ هزار شغل ایجاد کند و ۳.۵ میلیارد دلار از خدمات اکوسیستم بازیافت‌شده سود ببرد. بهبود برنامه‌ریزی کاربری زمین و سیستم‌های نوآوری کشاورزی، ترویج تشدید و ادغام خرده‌مالکان و ایجاد سازمان‌های جمعی در زنجیره ارزش کشاورزی نه‌تنها می‌تواند به معکوس‌کردن جنگل‌زدایی کمک کند، بلکه سبب افزایش درآمد و دسترسی به بازارها نیز می‌شود.
۱۰- کشورها نمی‌توانند منتظر بمانند تا چالش‌های حاکمیتی را پیش از آغاز سرمایه‌گذاری در اقدام‌های اقلیمی برطرف کنند. همه ۲۴ گزارش توسعه و اقلیم کشوری نتیجه می‌گیرند محیط‌های نهادی و حاکمیتی قوی هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و مزایای گذار را به حداکثر می‌رساند. از سوی دیگر، فوریت اقدام اقلیمی به این معناست که رویکردی موازی در تقویت نهادها و سرمایه‌گذاری در اقدام اقلیمی مورد نیاز است، همچنین این گزارش‌ها هم‌افزایی‌هایی را شناسایی می‌کنند که حتی با وجود نهادها، مدیریت و ساختارهای اقتصادی ناقص می‌توانند بدون تأخیر حاصل شود.
نظر شما