به گزارش شانا، روابط تجاری و اقتصادی ایران و عراق در سال‌های اخیر بیش‌ازپیش گسترش یافت و دو کشور افزون بر حوزه‌های سیاسی، روابط اقتصادی خود را نیز توسعه دادند. صادرات گاز ایران به عراق از سال ۱۳۹۵ آغاز شده است، اما مسئولان دو کشور معتقدند دو کشور از ظرفیت‌های بالایی برای توسعه همکاری‌ها در بخش انرژی برخوردارند. از این رو وزیران نفت ایران و عراق در حاشیه هشتمین سمینار بین‌المللی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در وین برای پیشبرد پروژه‌های نفتی مشترک به تبادل‌نظر و گفت‌وگو پرداختند.
جواد اوجی، وزیر نفت ایران و حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق در حاشیه دومین روز از هشتمین سمینار بین‌المللی اوپک در حالی در زمینه همکاری‌های مشترک نفت و گاز با یکدیگر ساعت‌ها بحث و گفت‌وگو کردند که روابط دو کشور در حوزه صنعت نفت در سطح بالایی نسبت به دهه‌های اخیر قرار دارد. سرمایه‌گذاری‌های مشترک و توسعه میدان‌های مشترک نفتی، صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق و اجرای پروژه‌های مشترک از دیگر محورهای گفت‌وگوی اوجی و عبدالغنی بود.
استمرار صادرات گاز به عراق
ایران دو قرارداد گاز با عراق دارد؛ نخست بغداد که سال ۹۲ امضا شد و دیگری بصره در تیرماه ۱۳۹۴. قرارداد ۶ ساله صادرات گاز به بصره سال ۱۳۹۴ با هدف ارسال حداکثر روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه امضا شد. بر اساس این قرارداد، ایران در فصل سرد سال روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب و در فصل گرم نیز روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه ارسال می‌کند. قرارداد نهایی صادرات گاز ایران به نیروگاه بغداد با خط لوله نخست (ایلام) هم سال ۱۳۹۲ امضا شد که هر دو قرارداد اجرایی است و این کشور از مشتریان گاز ایران به‌شمار می‌آید.
موضوع پایان قرارداد صادرات گاز به عراق در ماه‌های اخیر چند بار ازسوی مسئولان وزارت نفت تکذیب شده است، چندی پیش نیز محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در جریان سفر گروهی از وزارت برق عراق به ایران، از افزایش صادرات گاز به این کشور خبر داد.
سخنگوی وزارت برق عراق نیز اواسط مهرماه پارسال اعلام کرد کشورش هیچ بدهی گازی به ایران ندارد و قرار است هیئتی از عراق به ایران سفر و درباره افزایش صادرات گاز به این کشور با مسئولان ایرانی رایزنی کند. به گفته وی، عراق روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز از ایران وارد می‌کند و این کشور به گاز بیشتری نیاز دارد، از این رو مذاکرات و دیدارها و سفرهای دوره‌ای در سطوح بالا به‌منظور افزایش واردات گاز با طرف ایرانی در حال انجام است.
مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز چندی پیش با اشاره به تسویه بدهی گازی عراق به ایران گفت: وزارت برق عراق همه مطالبات گازی ما را پرداخت کرده و این بدهی اکنون صفر است، اما گاه مشکلاتی برای انتقال وجه از بانک TBI عراق به ایران به‌وجود می‌آید.
در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ میلیارد مترمکعب گاز از ایران صادر شده است که به‌طور میانگین روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر شده است و اکنون نیز روزانه حدود ۳۵ میلیون مترمکعب صادر می‌شود. ۱.۶ میلیارد دلار طلب معوق ایران از عراق بابت صادرات گاز به عراق که به ایران پرداخت نشده بود در این دولت دریافت شد و جالب آنکه در دولت سیزدهم بابت صادرات گاز به عراق هرماه به‌صورت جاری پول گاز دریافت می‌شود. در سال ۱۴۰۱ در حوزه صادرات گاز به عراق شاهد رشد حجمی ۴۳ درصدی بوده‌ایم و برای تداوم صادرات نیز مذاکراتی را در دستور کار داریم.
توافق برای تمدید صادرات گاز ایران به عراق تا ۵ سال آینده
بر اساس توافق دو طرف، دو قرارداد گازی میان دو کشور پس از طی مراحل کارشناسی تا پنج سال آینده تمدید خواهد شد. اوجی اردیبهشت‌ماه امسال پس از دیدار با زیادعلی فاضل، وزیر برق عراق در جمع خبرنگاران با اشاره به امضای تفاهم‌نامه همکاری‌های ایران و عراق در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی اظهار کرد: ایران به لحاظ سرمایه انسانی و ظرفیت‌های فنی و مهندسی جایگاه بالایی دارد، از این رو بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که با طرف عراقی امضا شد، در زمینه تبادل اطلاعات، اکتشاف و توسعه میدان‌های مشترک نفتی در قالب یکپارچه‌سازی توسعه این میدان‌ها با عراق همکاری خواهیم داشت.
پروژه‌های عظیم انرژی میان ایران و عراق
هم‌اکنون همکاری‌های ایران و عراق در بخش انرژی با وجود تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا در حال اجراست، به‌طوری که دو کشور پنج پروژه بزرگ در بخش انرژی در حال اجرا یا مذاکره دارند.
به گفته سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی ایران سوآپ نفت کرکوک آغاز شده است که نتیجه همکاری با وزارت نفت عراق است، همسو با این اقدام روزانه حدود ۸۰ کامیون نفت خام به ایران می‌آید، همچنین مذاکره برای صادرات گاز از ایران برای صنایع عراق آغاز شده که طرف مذاکره شرکت گاز عراق است. وانگهی مذاکره برای همکاری در زمینه گاز مایع (ال‌پی‌جی) آغاز شده است. عراقی‌ها علاقه دارند از تجربیات ایران در زمینه گاز مایع چه در زمینه خودرو و چه مجتمع‌های بزرگ مسکونی استفاده کنند.
سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری‌ها با کشورهای همسایه و راهبرد محوری وزارت نفت، همکاری با دیگر کشورها در حوزه انرژی است، ایران منابع و ذخایر گازی خوبی در خلیج فارس دارد که می‌تواند با یک همکاری سازنده و رو به جلو و با یک فرمول برد - برد کارهای خوبی انجام دهد.
صدور خدمات فنی و مهندسی به عراق
ایران هم‌اکنون با ۱۸ کشور پیرامونی خود قرارداد صادرات خدمات فنی - مهندسی دارد، در این میان سهم کشور عراق به‌واسطه پیوندهای عمیق مذهبی، اجتماعی و سیاسی نسبت به دیگر کشورها بسیار بیشتر است. به گفته دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تحقق ۵ میلیارد دلار از طریق صادرات خدمات فنی و مهندسی به عراق کاملاً فراهم است. پارسال قرارداد ۴ میلیارد دلاری در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی با کشور عراق بسته شد و با این قرارداد بخشی از کسری صادرات به عراق جبران می‌شود.
به گفته رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و عراق امکان صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق تنها در حوزه انرژی و توسعه میدان‌های نفتی تا سقف ۵۰ میلیارد دلار در سال وجود دارد، در همین زمینه محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اواخر پارسال از آمادگی ایران برای صدور خدمات فنی و مهندسی به عراق در حوزه بالادستی و پایین‌دستی خبر داد و گفت: ایران مایل است از مشارکت عراق در توسعه صنعت نفت و گاز بهره گیرد.
مجید چگنی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران هم در حاشیه برگزاری بیست‌وهفتمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در دیدار با لیث عبدالحسین الشاهر، معاون وزیر نفت عراق از آمادگی ایران برای اجرا و تکمیل پروژه‌های گازی عراق خبر داد.
با این تفاسیر صادرات خدمات فنی و مهندسی به عراق واقعیتی است که می‌تواند اشتغال خوبی به‌دنبال داشته باشد و باید موردتوجه و ارزیابی بازرگان ایرانی قرار گیرد، در غیر این صورت، دیگر کشورها از جمله فرانسه که به‌تازگی قرارداد ۲۷ میلیارد دلاری با عراق برای توسعه میدان‌های نفتی امضا کرده از این فرصت‌های اقتصادی استفاده می‌کنند.
نظر شما