به گزارش شانا به نقل از هفته‌نامه مشعل، یکی از موضوع‌های مهم کشور که تا امروز برای رفع و به صفر رساندن آن تلاش زیادی شده، قاچاق سوخت است. قاچاق فرآورده‌های نفتی ازجمله مواردی است که طبق اعلام مراجع رسمی، به شکلی محدود انجام می‌شود؛ همین شرایط سبب شده است دولت‌ها طرح‌های مقابله‌ای با قاچاق را در ابعاد مختلف اجرا کنند. آن‌طور که مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور اعلام کرده است: در قانون برنامه هفتم توسعه، تعهدهای محکمی برای مقابله با قاچاق سوخت در نظر گرفته شده و وزارت نفت و برخی دیگر از دستگاه‌های اجرایی، مکلف به اجرای آن هستند.
قاچاق یکی از زشت‌ترین پدیده‌ها و در عین حال از جذاب‌ترین بازارهای دلالی است که شماری سوداگر به انجام آن مبادرت و آسیب جدی را متوجه اقتصاد کشورها می‌کنند. متأسفانه این پدیده زشت در ایران نیز به صور مختلف خود را نشان می‌دهد که قاچاق سوخت از آن جمله است. اهمیت این موضوع آنجاست که در همه دولت‌ها برای مقابله با پدیده آسیب‌رسان قاچاق سوخت تلاش شده است تا با به‌کارگیری راهکارهایی بازدارنده تا حد امکان از وقوع آن جلوگیری شود. در دولت چهاردهم نیز این مهم با اجرای طرح‌هایی مورد توجه قرار گرفته که طرح پایش لحظه‌ای از آن جمله است.
پویا معارفی، مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور درباره این تعهدها و برنامه‌ریزی جدیدی وزارت نفت در دولت چهاردهم برای مقابله با این موضوع توضیحاتی ارائه کرده است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
تکلیف وزارت نفت در ماده ۴۴ برنامه هفتم توسعه
وی با بیان اینکه پیگیری‌ها برای اجرای طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند از یک ماده قانونی در برنامه ۵ ساله هفتم توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران آغاز شده است، گفت: ماده ۴۴ این قانون، وزارت نفت را موظف به نصب سیستم‌های میترینگ جرمی و ایجاد سامانه مدیریت هوشمند انرژی از زنجیره تولید نفت خام، گاز و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی کشور کرده است.
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور با اعلام اینکه این قانون باید در چهار شرکت اصلی وزارت نفت دنبال شود و در قالب این برنامه می‌بایست تا پایان سال دوم برنامه هفتم توسعه یعنی ۱۴۰۴ بخش عمده این عملیات انجام شود، افزود: این تعهد قانونی ما را به سمت اجرای طرحی یکپارچه در سطح شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران برد که شامل تمام سیستم‌های میترینگ از نفت خام تحویلی به پالایشگاه نفت، فرآورده‌های تولیدی و همه بخش‌های ارائه فرآورده در زنجیره انتقال، مابین خطوط لوله و مخابرات و انبارهای اصلی و فرعی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، حتی در بخش توزیع و جایگاه‌های سوخت یا مصرف‌کننده‌های عمده و نیمه عمده از طریق خط یا تانکرهای جاده‌پیما و... می‌شود.
معارفی با تأکید بر اینکه این برنامه‌ریزی همه بخش‌های مربوط به حفاظت خطوط لوله و مجموعه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران را هم در برمی‌گیرد، اظهار کرد: طبق این برنامه‌ریزی قرار است در اقدامی یکپارچه و سریع ۱۴ هزار کیلومتر خط مواصلاتی شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به سیستم‌های نشت‌یاب اتوماتیک و سامانه‌های هوشمند نیز به مانیتورینگ سنتر یا همان مرکز پایش مجهز شوند.
وی با اعلام اینکه سامانه‌های جدید شامل فیبر نوری دفنی در کریدورهای ۹ هزار و ۵۰۰ کیلومتری خطوط نفتی خواهد بود، گفت: وجود این فیبرهای نوری به کاهش قاچاق سوخت و حفاظت فیزیکی خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی کمک خواهد کرد.
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور با بیان اینکه برای اجرای این طرح ۱۸ بسته کاری شامل چهار پروژه اصلی تعریف شده است، افزود: برای اجرای این پروژه، سوابق شرکت‌های فعال در این حوزه ارزیابی و براساس آن در بهمن گذشته (۱۴۰۳) تفاهم‌نامه‌ای میان شرکت‌های مپنا، ایرانسل و طراحی و ساختمان نفت به‌عنوان اعضای مشارکت پیمانکاری و شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به نمایندگی از شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران امضا شد.
معارفی با بیان اینکه تعهد اجرای این پروژه تا پایان برنامه هفتم است و برای اجرای آن ۳۶ ماه زمان در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: این طرح در برخی نقاط کشور که مستعد قاچاق سوخت یا از نظر زنجیره پایش، دارای اهمیت بیشتری است، با اولویت اجرا خواهد شد.
وی افزود: پس از امضای تفاهم‌نامه مشترک، نشست‌های فشرده و کارگروهی خوبی، میان اعضای اجراکننده طرح شروع شده و در حال حاضر قرارداد و تمام پیوست‌ها، شرح کار و ... آماده است؛ مجوزهای مربوطه نیز اخذ شده تا در نخستین فرصت این طرح بزرگ شروع شود.
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور در تشریح اقدام‌های اجراشده مربوط به طرح پایش لحظه‌ای گفت: مهندسی پایه سیستم‌های میترینگ در نقاط اولویت‌دار شروع شده است و با محوریت نصب سیستم میترینگ روی نیروگاه‌های متصل به خطوط انتقال، این کار ادامه خواهد یافت. هم‌اکنون حدود ۳۰ نیروگاه متصل به خطوط انتقال هستند که باید در اولویت اول باشند، زیرا حجم بالایی از نفت و گاز را منتقل می‌کنند.
معارفی با تأکید بر اینکه در این طرح در واقع پایشی بین مسیرهای خروجی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و ورودی نیروگاه‌ها انجام می‌شود، افزود: در کنار این موارد سیستم‌های میترینگ صادراتی، وارداتی و مبادلاتی در برخی استان‌ها ازجمله هرمزگان با توجه به شرایط ویژه مرتبط با قاچاق سوخت دارد، با اولویت انجام می‌شود.
پایش ۱۷ هزار تانکر سوخت جاده پیما
وی یکی دیگر از اولویت‌های اجرای این طرح را نصب ردیاب هوشمند و ایجاد سامانه پایش ۱۷ هزار تانکر جاده پیما از انبار تا زمان رسیدن به دست مصرف‌کننده اعلام و اظهار کرد: اجرای بخش‌های مختلف این طرح از جمله نصب ردیاب هوشمند و ایجاد سامانه پایش تانکر جاده پیما را به‌طور زودهنگام و در قالب ظرفیت‌هایی که از نظر قرارداد قانونی داشتیم، شروع کرده‌ایم و اکنون ۷ هزار و ۷۰۰ ردیاب موجود است که به‌زودی ردیاب‌هایی با جدیدترین فناوری طرح تأمین خواهد شد.
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور افزود: برای استفاده از این ردیاب‌ها، به بستر ارتباطی و شبکه‌های جدا از اینترنت جهانی و شبکه ملی نیاز داریم و در این مسیر از شرکت‌های همراه اول و ایرانسل و چند شرکت فعال دیگر در این زمینه کمک می‌گیریم تا جلوی تهدیدها به‌طور کامل گرفته شود و اجازه ندهیم اقدام مخرب روی این سیستم اجرا شود.
معارفی با اشاره به اینکه با اجرای این طرح، نظارت هوشمند بر زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی بهبود می‌یابد و امکان کنترل دقیق‌تر و جلوگیری از تخلفات در این زمینه فراهم می‌شود، بیان کرد: سامانه‌های پایش به‌طور معمول تحت نظارت سازمان پدافند غیرعامل فعالیت می‌کنند و گواهینامه‌های لازم را برای تأمین امنیت برنامه‌نویسی، بسترهای انتقال داده و زیرساخت‌های ارتباطی دریافت می‌کنند. شبکه انتقال اطلاعات نیز به‌طور کامل از اینترنت جهانی جداست و در بسترهای اختصاصی شبکه ملی یا شبکه‌های شرکتی اجرا می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه لایه‌های امنیتی کمک می‌کنند تا تهدیدهای سایبری به حداقل برسد و هرگونه عملیات خرابکارانه با موفقیت مسدود شود، اظهار کرد: تمام مجوزهای مربوط به امنیت اطلاعات را دنبال می‌کنیم و سامانه‌های پایش با بالاترین امنیت سایبری ایجاد می‌شوند.
روش‌های تازه قاچاق
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور با بیان اینکه در این طرح همه مرزها و مناطق مستعد قاچاق با جدیدترین فناوری‌ها و امکانات پایش و میترینگ کنترل خواهد شد، گفت: به عبارتی با مجموعه‌ای از چند روش و سیستم حفاظتی، همه مسیرهای دسترسی غیرمجاز را مسدود خواهیم کرد که در زنجیره انتقال فرآورده‌های نفتی، تعدی صورت نگیرد، اما نمی‌توان این مهم را با قطعیت گفت که قاچاق به عدد صفر می‌رسد، زیرا همیشه روش‌های تازه‌ای برای قاچاق وجود دارد و ما نیز با روش‌های جدیدی با آن مبازره می‌کنیم و جلوی آن را می‌گیریم.
معارفی با بیان اینکه جنگ و مبارزه در حوزه قاچاق همیشه ادامه دارد، افزود: با اجرای چنین طرح‌های پایشی بسیاری از قاچاقچیان ریز و درشت ناامید خواهند شد؛ امیدواریم این طرح در مدت زمان پیش‌بینی‌شده اجرا و جلوی بخش زیادی از قاچاق سوخت گرفته شود.
وی با اشاره به مراحل تخصیص اعتبار و مصوبات لازم برای اجرای این طرح گفت: به تصویب چند مجوز نیاز داریم که کار به‌صورت قانونی ابلاغ و آغاز شود. مدت اجرای طرح از زمان شروع آن، ۳۶ ماه خواهد بود و البته اقدام‌های پیش‌دستانه‌ای در طراحی مهندسی شروع شده است.
مجری طرح پایش لحظه‌ای و مدیریت هوشمند زنجیره تأمین فرآورده‌های نفتی کشور با بیان اینکه بخش زیادی از تجهیزات مورد نیاز این طرح در داخل تأمین می‌شود، افزود: بیش از ۲۰ شرکت مورد تأیید وزارت نفت در دامنه ارتباطی ما هستند و تنها در صورتی که تجهیزات مشابه داخلی نداشته باشند، اقدام به تأمین از خارج کشور خواهیم کرد. در مورد پکیج دستگاه‌های میترینگ تا ۷۰ درصد از توان و محصولات داخلی استفاده می‌شود.
معارفی با اعلام اینکه همه اقدام‌های صورت گرفته به اطلاع ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ریاست جمهوری و کمیته قاچاق فرآورده‌ای نفتی در آن می‌رسد، تصریح کرد: یکی از دغدغه‌های مهم ستاد مبارزه با قاچاق، موضوع ساماندهی تانکرهای حمل سوخت است تا با اولویت روی آن کار شود. در این مورد همکاری خوبی با نیروی انتظامی و دیگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها وجود دارد و هر کدام، فعالیت‌های خوبی در این زمینه انجام داده‌اند، اما باید قبول کرد که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به‌عنوان بخشی که تولید و توزیع را به عهده دارد، اقدام‌های قابل توجهی در این حوزه انجام داده و از ستاد مبارزه با قاچاق کالاست.
وی با تأکید بر اینکه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در زنجیره تولید، انتقال و توزیع فرآورده‌های نفتی، مدیریت خوبی دارد، اما در بخش مصرف که ارگان‌های دیگر دخالت دارند، باید هماهنگی بیشتری صورت گیرد، گفت: این پروژه فارغ از تجهیزات به‌روز و برخط (آنلاین) برای کنترل و پایش، نیازمند هماهنگی گسترده میان دستگاه‌های اجرایی است و امیدواریم اثرهای مطلوب آن را در کوتاه‌مدت شاهد باشیم.
نظر شما