به گزارش شانا به نقل از هفته‌نامه مشعل، هر اقدام ایمن، قصه عشقی است پرتکرار که شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با تولید و فرآورش بیش از ۷۰ درصد گاز کشور، ایمنی، عشق به تولید و توجه به محیط زیست را سرلوحه تمامی فعالیت‌های خود قرار داده است. تولیدی پاک، ایمن و سرشار از زندگی، چرخ‌های عظیم صنعت گاز در این مجتمع گازی را به حرکت درمی‌آورد و هر پروژه با تعهد به سلامت همکاران، به فرجام می‌رسد. هر روز که می‌گذرد در این مجتمع گازی، گامی بلندتر به سوی زندگی سرشار از امنیت و احترام به زمین برداشته می‌شود، زیرا کارکنان شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی بر این باورند که صنعت پیشرو، صنعتی است که دست در دست طبیعت، آینده را برای نسل‌های فردا می‌سازد. این گزارش، نگاهی دارد به یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی درباره بهبود محیط زیست با انجام اقدام‌هایی همچون خاموش‌سازی مشعل‌ها و افزایش راندمان واحدهای پالایشگاهی که گره خورده است با محیط زیست.

توجه به محیط‌زیست و سالم‌سازی آن، با توجه به دستورعمل‌هایی که در این زمینه وجود دارد، از اولویت‌هایی است که شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، آن را به‌عنوان یک اصل مهم، فصل‌الخطاب خود قرار داده و در این میان، از موضوع خاموش‌سازی مشعل‌های پالایشگاه با هدف کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی غافل نمانده است.

کاهش مشعل‌سوزی

یکی از مقوله‌های مهم در بخش بهداشت، ایمنی و محیط زیست (اچ‌اس‌ئی) صنعت گاز، موضوع کاهش مشعل‌سوزی در فعالیت‌های مرتبط با پالایشگاه‌های گازی است. مشعل‌سوزی نرمال، گرچه فرآیندی با فلسفه ایمنی پالایشگاه‌ها تلقی می‌شود، اما از منظر اتلاف منابع و آلودگی محیط زیست نیز اهمیت دارد، هرچند این فرآیند، بیش از آنچه سبب آلودگی هوا شود، حساسیت‌های بصری را برمی‌انگیزد و تصور ایجاد آلودگی را برای بیننده ایجاد می‌کند. از آنجا که کنترل و کاهش مشعل سوزی در پالایشگاه‌ها، با توجه به منافعی از قبیل جلوگیری از اتلاف منابع، ممانعت از انتشار گازهای گلخانه‌ای مسبب تغییرات اقلیمی و کاهش آلودگی هوا همواره مورد توجه بوده، پروژه‌ها و برنامه‌های مدونی در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی به اجرا درآمده و در دست اقدام قرار گرفته است.

در گام نخست و هدف‌گذاری اولیه، کاهش مقدار فلرینگ به سطح طراحی، مدنظر بوده که این مرحله، برای پالایشگاه اول تا پنجم پارس جنوبی محقق شده و حتی در برخی پالایشگاه‌ها مقدار فلرینگ به کمتر از میزان طراحی نیز تقلیل یافته است. در گام بعدی، پروژه نوفلرینگ با هدف بازیابی گازهای ارسالی به مشعل، پیش روی مدیران و کارکنان شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی قرار دارد. در کنار طرح‌های جمع‌آوری و بازیابی گازهای مشعل، مکانیسم برگزاری مزایده‌ برای جمع‌آوری گازهای مشعل نیز برای کاهش مشعل‌سوزی اجرا شده است. این روش سبب می‌شود به‌ جای سرمایه‌گذاری مستقیم دولت، بخش خصوصی در این حوزه ورود و با دریافت گازهای مشعل، ضمن تسریع در اجرای کار، ارزش افزوده ایجاد کند. هم‌اکنون نتایج مزایده جمع‌آوری گازهای مشعل در ۱۰ پالایشگاه گاز پارس جنوبی انجام شده و از این طریق حدود ۱.۳ میلیارد مترمکعب در سال گاز مشعل این پالایشگاه‌ها جمع‌آوری و به محصولات با ارزش افزوده تبدیل می‌شود.

تمرکز بر کاهش انتشار گاز مشعل

بر اساس اعلام غلامعباس حسینی، مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، پروژه کاهش مشعل‌سوزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این مجموعه به‌شمار می‌آید، به‌گونه‌ای که در سال ۱۴۰۴ باید تمام توان و خلاقیت را در مسیر کاهش مشعل‌سوزی متمرکز کنیم.

وی با اشاره به اینکه بحث خاموشی مشعل، یکی از مصوبات دولت در سال ۱۳۹۹ است، افزود: سال ۱۴۰۱ فرآیند آن آغاز و سال ۱۴۰۲ تعدادی پیمانکار انتخاب شد. روزانه حدود ۷/۸ میلیون مترمکعب انتشار گازهای مشعل داشتیم که تا پایان سال ۱۴۰۳ این مقدار به ۳/۵ میلیون مترمکعب کاهش یافت و با برنامه‌ریزی انجام‌شده قرار است این مقدار تا پایان سال ۱۴۰۴ به ۳ میلیون مترمکعب برسد.

اجرای پروژه‌های جامع برای کاهش آلایندگی

در کنار فعالیت برای خاموشی مشعل‌ها در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، اجرای پروژه‌های جامع برای افزایش تولید، کاهش آلایندگی و بـهـبود زیرساخت‌ها با هدف پایـداری تولید و ارتقای عملکـرد پالایشگاه‌ها و تجهیزات آغاز شده است.

سید مهدی شفیعی مطهر، مدیر مهندسی شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، با بیان اینکه در این مجتمع برای رسیدن به اهداف بلندمدت توسعه‌ای و بهبود عملکرد صنعتی، با اجرای پروژه‌های نوین و به‌روز، گام‌های مؤثری در ارتقای راندمان واحدها، افزایش قابلیت دسترسی و افزایش تولید برداشته شده است، گفت: در سال‌های اخیر، تمرکز ما بر افزایش راندمان واحدهای بازیافت گوگرد و همچنین کاهش مشعل سوزی با هدف تولید بیشتر و کاهش آلایندگی هوا بوده است.

وی با اعلام اینکه بهبود و ارتقای قابلیت اطمینان تجهیزات کلیدی واحدهای تولیدی گوگرد به‌منظور افزایش تولید و کاهش اثرات زیست‌محیطی به‌عنوان یک پروژه با اولویت بالا در دستور کار سال جاری مجتمع است، افزود: این پروژه‌ها به‌طور مستقیم با هدف تأمین نیازهای داخلی کشور و کاهش وابستگی به واردات محصولات گازی و جانبی انجام می‌شود.

شفیعی مطهر با اشاره به اینکه در حوزه برق، شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی به دنبال افزایش تاب‌آوری تجهیزات تولیدی است، توضیح داد: تمرکز ما بر ارتقای قابلیت اطمینان تجهیزات پرریسک برقی مانند باتری‌ها و ادوات نیروگاه‌های برق مجتمع است. پروژه‌های جدید دیسپچینگ برق و اتصال دائمی به شبکه سراسری برق، با هدف تضمین تأمین پایدار انرژی برای تمام واحدهای پالایشگاهی در حال انجام است.

شتاب در ارتقای تجهیزات و زیرساخت‌ها

مدیر مهندسی شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: در بخش ابزار دقیق نیز ارتقای سیستم‌های اندازه‌گیری و آنالیزرهای کمّی و کیفی گاز و محصولات ارسالی به مشتریان از دیگر اولویت‌های این مجتمع است.

وی اظهار کرد: برای بهبود و کنترل فرآیندهای پیچیده پالایشگاهی، سیستم‌های کنترل کمپرسورهای حیاتی و سیستم‌های DCS و توقف اضطراری و F&G به‌روزرسانی می‌شوند تا عملکرد تجهیزات پالایشگاه‌ها با دقت و قابلیت اطمینان و پایداری بالاتری صورت می‌گیرد.

شفیعی‌مطهر، به پروژه‌های در دست اجرا در زمینه زیرساخت‌ها نیز اشاره‌ای داشت و گفت: توسعه کمپ‌های مسکونی جدید، ساخت انبارهای به‌روز و تکمیل پروژه‌های زیرساختی شهرک جم ازجمله آسانسورها و ارتقای سیستم برق‌رسانی شهرک، با هدف بهبود کیفیت زندگی کارکنان و فراهم آوردن شرایط بهتر برای فعالیت‌های پالایشگاهی در حال انجام است.

پایش مستمر تجهیزات اطفای حریق

افزایش سطح ایمنی در تأسیسات گازی ازجمله مواردی است که در شرکت مجتمع گازی پارس جنوبی، اهمیت ویژه‌ای دارد. به گفته علی چاوشانی، رئیس ایمنی و آتش‌نشانی مجتمع گاز پارس جنوبی، تجهیزات اطفای حریق این مجتمع، با هدف ارتقای ایمنی و آمادگی حداکثری در برابر حوادث احتمالی به‌طور منظم پایش و ارزیابی می‌شوند تا از عملکرد بهینه آنها اطمینان حاصل شود.

وی با تأکید بر آمادگی شبانه‌روزی تیم‌های آتش‌نشانی افزود: تجهیزات آتش‌نشانی به‌صورت ۲۴ ساعته و هر ۱۲ ساعت یک‌بار از سوی تیم‌های تخصصی بازرسی دقیق می‌شوند. این پایش‌ها، نقش کلیدی در حفظ آمادگی عملیاتی و واکنش سریع در شرایط اضطراری دارند.

رئیس ایمنی و آتش‌نشانی شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به انطباق تجهیزات آتش‌نشانی با استانداردهای بین‌المللی تصریح کرد: تجهیزات مورد استفاده در زمان طراحی پالایشگاه‌های سیزده‌گانه مجتمع، مطابق با جدیدترین استانداردهای جهانی انتخاب شده‌اند و هم‌اکنون فرآیند به‌روزرسانی این تجهیزات برای ارتقای ایمنی و کارایی بیشتر در دستور کار است.

به گفته چاوشانی، طرح‌های به‌روزرسانی، شامل طرح تقویت سیستم‌های اطفای حریق در مخازن سقف شناور، طراحی و نصب مخازن فوم، خرید خودروهای امدادی و آتش‌نشانی جدید و ساخت مخازن آب آتش‌نشانی کمکی می‌شود.

وی آموزش‌های تخصصی کارکنان را یکی از ارکان مهم حفظ ایمنی دانست و گفت: این آموزش‌ها در سه سطح برگزار می‌شود؛ سطح نخست شامل دوره‌های پایه‌ای آتش‌نشانی صنعتی، مقابله با حوادث ناشی از استعمال مواد خطرناک و امداد و نجات در محیط‌های پرریسک است. سطح دوم به آموزش تجهیزات نوسازی‌شده و سامانه‌های اطفای حریق خودکار اختصاص دارد و در سطح سوم نیز دوره‌های بازآموزی به‌طور منظم برگزار می‌شود. شایان ذکر است با توجه به افزایش عمر برخی پالایشگاه‌ها و پیشرفت روزافزون فناوری، نوسازی و ارتقای سیستم‌های ایمنی، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. این اقدام‌ها با هدف حفظ ایمنی و استمرار بهره‌برداری ایمن از تأسیسات گازی، از سوی این مجتمع و در بالاترین سطح ممکن انجام می‌شود.

بازیابی گازهای مشعل در پالایشگاه هفتم

همزمان با اجرای برنامه‌های تعمیرات اساسی در شرکت مجتمع گازی پارس جنوبی، برخی اقدام‌ها نیز با هدف کاهش اتلاف منابع انرژی و ارتقای بهره‌وری در پالایشگاه‌ها صورت می‌گیرد که بر این اساس، در پالایشگاه هفتم پارس جنوبی، عملیات بازیابی گازهای مشعل اجرا شد.

طبق اعلام محمد صداقت‌پور، رئیس واحد بهره‌برداری پالایشگاه هفتم پارس جنوبی، عملیات بازیابی گازهای مشعل این پالایشگاه با تکیه بر توان فنی داخلی و اجرای اقدام‌های فناورانه، عملیات نصب انشعابات خطوط فلر و یوتیلیتی با کیفیت بالا به‌صورت کامل صورت گرفت.

به گفته صداقت‌پور، این عملیات که همزمان با تعمیرات اساسی پالایشگاه و بهره‌گیری از قطعات و تجهیزات ساخت داخل انجام شد، گامی مهم در کاهش اتلاف منابع و ارتقای بهره‌وری انرژی به شمار می‌رود.

وی با تشریح اقدام‌های شاخص این دوره از تعمیرات اساسی تصریح کرد: تعویض مولکولارسیو بسترهای جامد واحد بازیافت اتان، همچنین عملیات نگهداری و تعمیرات کوره‌های واکنش واحد بازیابی سولفورترین ۳ و ۴ فاز ۱۸، با برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت فعال کارکنان اجرا شد.

به گفته وی، عملیات پخت و تعویض مسیرهای ورودی کمپرسورهای Offgas که نقشی کلیدی در روند کاهش گازهای مشعل ایفا می‌کنند نیز با کیفیتی مطلوب و در زمان‌بندی تعیین‌شده انجام شد.

پالایشگاه یازدهم و خاموش‌سازی مشعل

مدیر پالایشگاه یازدهم مجتمع پارس جنوبی نیز کاهش مشعل‌سوزی در این پالایشگاه را چشمگیر دانست و گفت: مقدار گاز ارسالی به مشعل در پالایشگاه یازدهم از بالای یک میلیون مترمکعب، به کمتر از ۳ هزار مترمکعب در روز رسیده است.

محمد سعیدیان با اشاره به نقش پالایشگاه یازدهم شرکت مجتمع پارس جنوبی (فاز ۱۳) در پایداری تولید گاز کشور اظهار کرد: با اجرای اصلاحات فرآیندی و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی، موفق شدیم مقدار مشعل‌سوزی‌ها را به کمتر از یک درصد برسانیم؛ دستاوردی که در کنار پایداری تولید نقش این پالایشگاه را در عبور از زمستان سخت پارسال پررنگ‌تر کرد.

وی درباره رویکردهای محیط‌زیستی پالایشگاه یازدهم شرکت مجتمع پارس جنوبی افزود: کاهش آلایندگی از تعهدات جدی پالایشگاه است. سال گذشته با اعمال تغییرات مهندسی در فرآیندها، بعضی مشعل‌سوزی‌ها را در حد صفر پایین آوردیم؛ اقدامی که فراتر از طراحی اولیه پالایشگاه بود، همچنین برنامه‌هایی میان‌مدت و سه‌ساله نیز برای کاهش بیشتر آلودگی‌ها در دست اجراست.

مدیر پالایشگاه یازدهم شرکت مجتمع پارس جنوبی با اشاره به کاهش قابل توجه سوختن گاز در واحدهای ال‌پی‌جی اظهار کرد: به دنبال بروز مشکلات طراحی در نحوه مصرف گاز واحدهای احیای درایرهای پروپان و بوتان، مقدار سوختن این گاز که پیش از این، بیش از یک میلیون مترمکعب استاندارد در روز بود، به کمتر از ۳ هزار مترمکعب کاهش یافت.

ارزش‌آفرینی حداکثری از منابع ملی

سعیدیان با بیان اینکه در کنار تولید گاز شیرین، محصولات جانبی همچون اتان و پروپان نیز در این پالایشگاه تولید می‌شود، گفت: مأموریت اصلی این پالایشگاه، ایجاد حداکثر ارزش افزوده از منابع ملی است، به‌ویژه با توجه به مشترک بودن مخزن گازی پارس جنوبی با کشور قطر. این هدف در چارچوب خط‌مشی کلان شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی و از طریق بهینه‌سازی مستمر فرآیندها و پایش دقیق عملیات دنبال می‌شود.

وی با تأکید بر اهمیت نگهداشت و تعمیرات اساسی پالایشگاه اظهار کرد: عملیات پالایش خوراک دریافتی از سکوهای گازی با هدف استمرار تولید و با تکیه بر نظام مدیریت دارایی فیزیکی، اجرای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه منظم و بازرسی‌های فنی دقیق انجام می‌شود. تأمین به‌موقع مواد شیمیایی و کاتالیست‌ها، رسیدگی به تجهیزات حساس و مدیریت دانش تجربی، همگی برای کاهش ریسک‌های عملیاتی و ارتقای بهره‌وری پالایشگاه انجام می‌شود.

گام‌های زیست‌محیطی پالایشگاه سوم پارس جنوبی

اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی مؤثر، مدیریت پسماندهای صنعتی و کاشت هزاران اصله نهال به‌منظور ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست و کاهش آلاینده‌ها از دیگر اقدام‌هایی است که در شرکت مجتمع گازی پارس جنوبی به اجرا درمی‌آید. بر این اساس حبیب‌الله رئوف، رئیس اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل پالایشگاه سوم شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به برنامه‌ریزی گسترده این پالایشگاه در حوزه حفاظت از محیط‌ زیست اظهار کرد: به‌منظور توسعه پایدار و صیانت از منابع زیستی، مجموعه‌ای از اقدام‌های مهم در پالایشگاه سوم طراحی و اجرا شد.

وی از نوسازی و بازسازی ردیف‌های ۳ و ۴ واحدهای ۱۰۸ و ۱۴۴، بازسازی دودکش واحد ۱۰۸ و اجرای پروژه پژوهشی ارزیابی چرخه حیات محصولات (LCA) به‌عنوان مهم‌ترین اقدام‌های اخیر نام برد که به‌منظور کاهش آلاینده‌ها و بهبود عملکرد زیست‌محیطی واحدهای عملیاتی انجام شده‌اند.

به گفته وی، مدیریت پسماندهای صنعتی ازجمله مولکولارسیو، سندبلاست، کاتالیست و سرامیک بال، کاستیک ضایعاتی و واگذاری آنها به شرکت‌های دارای مجوز محیط‌ زیستی، از دیگر برنامه‌های کلیدی این پالایشگاه برای رعایت الزام‌های محیط زیست و کاهش خطرات ناشی از پسماندهای صنعتی است.

رئوف با اشاره به جمع‌آوری گازهای مشعل و خرید و نصب پکیج دانه‌بندی گوگرد جدید، بیان کرد: این طرح‌های زیست‌محیطی در دست اقدام، نقش مؤثری در کاهش انتشار آلاینده‌ها و مدیریت بهتر منابع گازی دارند. واحد محیط زیست پالایشگاه سوم با هدف گسترش فضای سبز محلی، پروژه کاشت ۵ هزار اصله نهال حرا در شهرستان کنگان را با موفقیت اجرا کرد.

اجرای ۱۰ پروژه زیست‌محیطی در پالایشگاه ششم

در این زمینه ۱۰ پروژه عملیاتی و زیست‌محیطی با هدف کاهش مشعل‌سوزی و بهینه‌سوزی واحد بازیافت گوگرد در پالایشگاه ششم مجتمع گازی پارس جنوبی در حال اجراست که این پروژه‌ها تاکنون بیش از ۵۸ درصد پیشرفت داشته‌اند.

حسن اسعدی، سرپرست معاونت سایت ۲ شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با تأکید بر اهمیت پایداری تولید گاز و محصولات جانبی در پالایشگاه ششم اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین اهداف این پالایشگاه، حفظ شرایط عملیاتی تمام ردیف‌های واحد بازیافت گوگرد است.

وی با اشاره به اقدام‌های انجام‌شده برای تثبیت عملکرد این واحد افزود: عملیات تعمیر و بازسازی زباله‌سوزهای واحد، رفع نشتی خطوط فرآیندی و شبکه آب خنک‌کننده، تعویض آمین بخش غلیظ‌سازی، تعویض پرکن‌های برج جذب، رفع نشتی تیوب‌های مبدل‌های فرآیندی، تعویض کاتالیست رآکتورها و تأمین دمنده‌های قبلی ازجمله اقدام‌هایی است که با هدف بهبود عملکرد این واحد انجام شده است.

به گفته وی، تعمیرات نوسازی و بازسازی واحدهای SRU، AGE و TGTU، تکمیل پایپینگ تریم کولرهای واحد ۱۰۱ ردیف‌های گازی، نصب و راه‌اندازی سه دستگاه پمپ گریز از مرکز واحد ۱۲۵، بازسازی و نوسازی واحد ۱۴۴ پالایشگاه ششم، اصلاح سازه و فونداسیون‌های واحد بازیافت گوگرد، بهینه‌سازی طراحی واحدهای بازیافت گوگرد، اصلاح خطوط لوله ۲۸ اینچ حدفاصل رآکتور و مبدل‌های حرارتی و واحدهای SRU، اصلاح خطوط Rundown گوگرد خروجی کندانسورها و اضافه شدن مسیر دوم از پروژه‌های مهم این پالایشگاه در زمینه بهبود وضعیت حوزه زیست‌محیطی است.

اسعدی با تأکید بر اجرای پروژه‌های مرتبط با کاهش آلایندگی اظهار کرد: عملیات راه‌اندازی ردیف‌های گازی بدون مشعل‌سوزی، نصب و اجرای تریم کولر دوم واحدهای بازیافت گوگرد و اجرای پروژه مبدل‌های آمین - آمین و تریم کولر دوم واحد AGE طرح‌های مهم این حوزه به‌شمار می‌روند.

به گفته وی، بیشتر این پروژه‌ها که با هدف کاهش مشعل‌سوزی و انتشار SO2 در واحد بازیافت گوگرد اجرا شده‌اند، تاکنون بیش از ۵۸ درصد پیشرفت داشته‌اند و انتظار می‌رود با تکمیل آنها، عملکرد زیست‌محیطی پالایشگاه بهبود یابد.

طبق اعلام اسعدی، با شناسایی دقیق چالش‌های زیست‌محیطی، اقدام‌های لازم برای کنترل و رفع آنها انجام شده و پیش‌بینی می‌شود با تکمیل پروژه‌های در دست اجرا، شرایط عملیاتی پالایشگاه بهینه شود.

شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با اجرای این پروژه‌ها، نه‌تنها به‌ دنبال افزایش راندمان تولید و بهبود عملکرد صنعتی است؛ بلکه در مسیر حفظ محیط زیست و افزایش رفاه کارکنان نیز گام‌های مؤثری برداشته است. این پروژه‌ها می‌توانند به الگویی در صنعت انرژی تبدیل شوند و مسیر توسعه پایدار را برای سایر مجموعه‌های مشابه هموار کنند.