به گزارش شانا، اوایل آبان پارسال، موج سرمایی گسترده با نفوذ توده هوای اسکاندیناوی به ۲۶ استان کشور رسید و دمای مناطق شمال شرق تا مرکز به‌طور چشمگیری کاهش یافت. این سرما سبب افزایش ناگهانی مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری شد. هرچند در دوره‌های قبل تلاش‌های فراوانی برای آمادگی فصل سرما انجام شده بود، اما به‌دلیل باقی ماندن بخش قابل‌توجهی از تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها، خطوط لوله فشار قوی و سایر تأسیسات، آمادگی کامل برای مواجهه با چنین سرمایی مانند سال‌های گذشته فراهم نبود.
برخی پالایشگاه‌های گازی هنوز آماده سرویس‌دهی نبودند و برخی تعمیرات اضطراری خطوط لوله نیز در حال انجام بود که فشار مضاعفی بر شبکه انتقال وارد کرد. افزون بر این، سوخت مایع نیروگاه‌ها که نقش حیاتی در تولید برق دارد، در نیمه اول سال به‌اندازه کافی ذخیره نشده بود و این کمبود در نیمه دوم سال شدت گرفت و چالش‌های تأمین گاز را در زمستان دوچندان کرد.
با این حال، این چالش‌ها فرصتی شد تا شبکه گاز با تمرین‌ها و مانورهای عملیاتی تقویت شود. نگاه‌ها به دولت چهاردهم دوخته شده بود تا مشخص شود چگونه می‌تواند این شرایط سخت را در سال اول آغاز به‌کار مدیریت کند. خوشبختانه با یکپارچگی وزارت نفت، تدابیر ویژه وزیر نفت و همکاری هماهنگ میان بخش‌ها و معاونت‌های مختلف، شرکت ملی گاز ایران توانست در سال ۱۴۰۳ نیز موفق باشد، به‌طوری که در هیچ نقطه‌ای از کشور قطعی غیرفنی گاز رخ نداد و شبکه گاز پایدار باقی ماند. هرچند قطعی‌های فنی در همه سال‌ها حتی در فصل‌های گرم نیز اجتناب‌ناپذیر است، اما گروه‌های عملیاتی به‌سرعت آنها را برطرف کردند.
رکوردشکنی در تولید و انتقال گاز طبیعی
برای تولید گاز طبیعی در زمستان ۱۴۰۳ وزارت نفت پیش‌بینی حداکثر تولید روزانه را داشت. بر اساس برنامه‌های نهادهای بالادستی، شرکت ملی گاز ایران وظیفه داشت روزانه ۸۴۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی به شبکه تحویل دهد که این رقم با توجه به افزایش غیرمنتظره مصرف، از برنامه تکلیفی فراتر رفت و رکورد ۸۸۰ میلیون مترمکعب تحویل گاز به شبکه در یک روز نیز ثبت شد که نشان‌دهنده تلاش فوق‌العاده و مدیریت دقیق در تأمین گاز طبیعی کشور بود. با رشد قابل‌توجه مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، برای مثال مصرف خانگی در آذر به جای پیش‌بینی ۴۶۸ میلیون مترمکعب به ۵۶۱ میلیون مترمکعب رسید و در دی و بهمن نیز روند صعودی ادامه داشت که فشار مضاعفی بر شبکه وارد کرد. با این حال با اعمال تدابیر فنی و عملیاتی، شرکت ملی گاز ایران توانست پاسخگوی نیازها باشد.
میانگین تحویل گاز سبک به شبکه سراسری در مدت استقرار دولت چهاردهم (از ابتدای شهریور ۱۴۰۳ تا پایان تیر ۱۴۰۴) برابر با ۷۷۶ میلیون مترمکعب در روز بود که نسبت به مدت مشابه در پایان دولت سیزدهم (ابتدای شهریور ۱۴۰۲ تا پایان تیر ۱۴۰۳) به ۱۲ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافت. رکورد میانگین روزانه تحویل گاز سبک به شبکه سراسری در بهمن ۱۴۰۳ به ۸۸۰ میلیون مترمکعب در روز رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲ حدود ۴۲ میلیون مترمکعب در روز افزایش داشت.
ثبت رکوردهای متوالی انتقال گاز
از آذر تا اسفند ۱۴۰۳، شرکت انتقال گاز ایران توانست موفقیت‌های زنجیره‌ای جدید در انتقال گاز به ثبت برساند. نخستین رکورد در ۱۷ آذر با انتقال روزانه ۸۶۲ میلیون مترمکعب گاز ثبت شد که دو ماه زودتر از سال پیش از آن رخ داد. این روند در ۱۳ بهمن به اوج خود رسید و انتقال ۸۸۰ میلیون مترمکعب گاز در یک روز ثبت شد؛ رکوردی بی‌سابقه که نشان‌دهنده توسعه ظرفیت و بهبود مدیریت عملیاتی بود. مجموع انتقال گاز در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۸۲ میلیارد مترمکعب بود که حدود ۶ میلیارد مترمکعب بیشتر از سال قبل از آن است.
طول خطوط انتقال گاز نیز در سال ۱۴۰۳ با اضافه شدن ۲۵۵ کیلومتر به ۴۰ هزار و ۲۲۲ کیلومتر با ۹۵ ایستگاه تقویت فشار گاز رسید و ۱۰ دستگاه توربوکمپرسور جدید به شبکه افزوده شد تا مجموع توربوکمپرسورها به ۳۵۰ برسد. استفاده همزمان از بیش از ۲۰۰ توربوکمپرسور در روزهای دی، بهمن و اسفند، رکوردی بی‌سابقه بود که نقش مهمی در انتقال پایدار گاز ایفا کرد.
مدیریت بحران و تلاش‌های شبانه‌روزی
در زمستان سخت ۱۴۰۳، شرکت انتقال گاز ایران برای مقابله با افزایش تقاضا و جلوگیری از قطعی گاز، تمام دستگاه‌های یدک توربین را نیز وارد مدار کرد. این اقدام در شرایطی انجام شد که ریسک‌های عملیاتی افزایش یافت، اما با نظارت دقیق و استقرار تیم‌های عملیاتی در ۵۰ نقطه حساس کشور، انتقال گاز به‌صورت پایدار باقی ماند. در ایستگاه‌هایی مانند خاوران و خیرگو، ظرفیت انتقال روزانه از ۱۱۰ میلیون مترمکعب به ۱۵۷ میلیون مترمکعب افزایش یافت، همچنین تیم‌های تعمیر و نگهداری به‌صورت ۲۴ ساعته در حال فعالیت بودند و ژنراتورهای برق اضطراری فعال شدند تا در صورت قطعی برق شبکه سراسری، ایستگاه‌ها بدون وقفه به کار ادامه دهند.
در بهمن ۱۴۰۳، سرمای شدید و بارش برف مشکلات فنی متعددی در تأسیسات ایجاد کرد. تأسیسات شهید مصطفوی اهواز به‌سرعت و در کمتر از ۲۴ ساعت تعمیر شد و به مدار بازگشت، مشکلات در تأسیسات رشت رفع شد و افت فشار در استان آذربایجان شرقی با راه‌اندازی دوباره تأسیسات سراب در اردبیل که سال‌ها غیرفعال بود، کنترل شد. افزون بر این، پویش مردمی «۲ درجه کمتر» که با هدف کاهش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری راه‌اندازی شد، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش بار شبکه انتقال گاز داشت. هماهنگی بین وزارت نفت، شرکت ملی گاز و دیگر نهادهای مرتبط نیز در مدیریت مصرف و تأمین پایدار گاز نقش کلیدی ایفا کرد.
تمرکز بر تقویت زیرساخت‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین
با وجود افزایش نیافتن تجهیزات پالایشگاهی، تولید گاز شیرین در زمستان ۱۴۰۳ رکورد زد و به ۸۸۰ میلیون مترمکعب در روز رسید. این عملکرد بر پایه برنامه‌ریزی دقیق، تغییرات به‌موقع در آرایش پالایشگاه‌ها و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود بود. بر اساس تجربیات سال ۱۴۰۳، باید این نکته را یادآور شد که شرکت انتقال گاز ایران برنامه‌های ویژه‌ای برای تقویت زیرساخت‌ها، افزایش بهره‌وری و ارتقای پایداری شبکه تدوین کرد. تمرکز بر استفاده از فناوری‌های نوین، افزایش هماهنگی میان بخش‌های مختلف و ارتقای فرهنگ سازمانی در اولویت قرار دارد تا خدمات بهتر و مطمئن‌تری به مردم ارائه شود.
بر همین اساس، سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با قدردانی از تلاش‌های مستمر و شبانه‌روزی کارکنان، نقش آنان را در تحقق موفقیت‌های سال ۱۴۰۳ بی‌بدیل می‌داند و از خانواده‌های کارکنان که با حمایت‌های خود پشتیبان این عزیزان بودند، تقدیر به‌عمل آورده و تأکید می‌کند: همدلی و مشارکت کارکنان باید به‌عنوان فرهنگ سازمانی نهادینه شود و موجبات پایداری و توسعه بیشتر شرکت را فراهم آورد.
مژگان فرجی
نظر شما