۲۲ آذر ۱۳۸۴ - ۱۱:۱۷
  • کد خبر: 73894

پس از اهمیت یافتن نفت در جهان و تشکیل شرکت استاندارد اویل درسال 1862 شاهد تسلط این شرکت در بازار نفت بودیم. این شرکت، با نفوذ بسیار بر بازار، توانست سایر رقبا را از میدان بیرون کند و قدرت بلامنازع نفتی شود.

قوانین شرمن و کسیتون سبب شد تا این شرکت در عمل به چند شرکت تبدیل شود و در نتیجه شاهد افزایش بازیگران در عرصه صنعت نفت بودیم؛ به طوری که در دهه های 1930 تا 1970 هفت خواهران نفتی قدرت بی چون و چرای بازار بودند. خیزش های ضد استعماری که از سال 1956 در منطقه خاورمیانه آغاز شد، قطع این سلطه را نوید داد. پیدایش اوپک، واکنشی سیاسی و ضد استعماری بر ضد شرکت های نفتی بود. تلاش های ملی گرایانه نفت در سال 1938 در مکزیک، همچنین پیروزی ونزوئلا در برقراری اصل 50-50 در سال 1943 سبب شد تا شماری از کشورهای نفت خیز برای تصحیح قراردادها تلاش و سهم بیشتری را طلب کنند. شعله ور شدن جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1973 سبب افزایش قیمت نفت شد و پس از آن اوپک قدرت گرفت و با تعیین یک هدف قیمتی (شناور کردن سطح تولید خود) به عنوان اصلی ترین بازیگر صنعت نفت مطرح شد، ولی انسجام اوپک تا سال 1985 ادامه یافت و پس از آن با کنار گذاشته شدن هدف قیمتی این انسجام گسیخت. آژانس بین المللی انرژی پس از قدرت یافتن اوپک در بازار نفت تشکیل شد. کنفرانسی که از سوی آمریکا و با حضور نمایندگانی از جامعه اروپا و کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) در تاریخ 13-11 فوریه 1974 در واشنگتن برگزار و سرآغاز فعالیت آژانس بین المللی انرژی (IEA) شد. آژانس بین المللی انرژی، برنامه هایی را برای اعضا تدوین کرد و به صورت هماهنگ به مرحله اجرا درآورد و قرار شد تا برنامه های جامع انرژی در بیشتر کشورهای عضو OECD را به عهده گیرد. شهرت این سازمان در زمینه امنیت انرژی و حفظ آن برای کشورهای عضو در رویارویی با اوپک است. مهم ترین مرجع تصمیم گیری آژانس، هیئت عامل است که از نمایندگان عالی رتبه کشورهای عضو تشکیل شده است و در برهه های زمانی مشخص و یا موارد اضطراری در سطح وزیران تشکیل جلسه می دهد. این آژانس با استفاده از تحقیق و توسعه که سرانجام به تحول های تکنولوژیک ختم می شود، به تلاش خود برای کاستن از میزان وابستگی اعضا به نفت ادامه می دهد و با بررسی برنامه های تحقیق و توسعه کشورهای عضو در مسیر مورد نظر حرکت می کند. این سازمان اقدام به جمع آوری آمار و اطلاعات، همچنین پردازش اطلاعات در تمام زمینه های انرژی می کند و در حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین منابع آماری در سطح جهان شناخته می شود. کارشناسان، تحلیل گران، محققان، اقتصاددانان و متخصصان علوم آماری در آژانس بین المللی انرژی بخش عمده وقت خود را صرف بررسی اوضاع بازارهای بین المللی نفت می کنند. این آژانس در دو مورد مشخص در بازار دخالت مستقیم کرده است: نخست این که در سال 1980 به دولت ها توصیه کرد که از خریدهای اضافی نفت پرهیز کنند، سپس در جنگ خلیج فارس در سال 1991 نیز ایفای نقش کرد؛ به طوری که به مدت یک ماه، روزانه 2 میلیون بشکه از ذخایر اعضا را وارد بازار کرد. در اواخر دهه 1970 میلادی بازارهای بورس نفت خام و فرآورده ها شکل گرفت. این بازارها زمینه را برای جمع آوری و انتشار اطلاعات ایجاد و با انتشار آزادانه اطلاعات شرایط یکسانی را برای معامله گران فراهم می کنند. شرکت کنندگان در این بازار می توانند مصرف کنندگان واقعی و یا مؤسسه های پولی و مالی، دلالان و واسطه ها باشند. این سازمان ها و مؤسسه ها که توانایی بالای مالی دارند، با به کار انداختن پول های کلان خود در این بازارها موج ایجاد می کنند، سپس با معاملات پیاپی زمینه به دست آوردن سود را فراهم می آورند. انواع متفاوت معاملات و فرآیندهای مربوط به آنها به همراه اطلاع رسانی سریع در زمینه محموله های فیزیکی صورت می پذیرد. این وضعیت سبب شده است تا قیمت های مورد معامله در بازارهای آتی به قیمت بازارتک محموله تأثیر گذارد. هرچند قیمت های تک محموله نیز بر قیمت های آتی تأثیر گذار است و در حقیقت ارتباط نزدیکی به ویژه در کوتاه مدت میان این دو بازار وجود دارد. در چند سال اخیر وزارت انرژی آمریکا نیز نقش موثری در روند قیمت ها داشته است؛ به گونه ای که با افزایش قیمت ها و استفاده از ذخایر راهبردی و افزایش عرضه، نقش بزرگ ترین مصرف کننده در تاثیر گذاری بر قیمت ها بیشتر دیده می شود. در عوض روند بازار در سال های گذشته و تصمیم ها و سیاست های اوپک در قبال آنها نشان می دهد که با گذشت زمان، نفوذ و سلطه اوپک در بازار نفت به عنوان بازیگر اصلی دهه های گذشته کاهش یافته است و به نظر می رسد که حفظ و تداوم آن در آینده، نیازمند تصمیم گیری های جدید و زیر بنایی باشد.
کد خبر 73894

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =