با آن که مدیران این شرکت، میزان جذب سرمایه شرکت نفت و گاز پارس در سال گذشته را رقم چشمگیر افزون بر 2 میلیارد و 700 میلیون دلار اعلام کرده بودند، اما تا پیش از این نکاتی مجهول در مورد تامین سرمایه مورد نیاز فازهای پارس جنوبی وجود داشت که روند اجرای پروژه ها را با کندی رو به رو  کرده بود. 

پروژه فازهای 17 و 18 پارس جنوبی به عنوان یکی از پروژه های در دست اجرای این میدان به دلیل دستیابی به اطلاعات جدید مخزن با تغییراتی در تعداد سکوها و چاه های مورد نیاز همراه بوده که این مهم از مواردی است که علاوه بر تغییر در برآورد نهایی هزینه های پروژه، وضعیت مالی آن را در شرایط جدیدی قرار داده است.

مدیر پروژه فازهای 17 و 18 در POGC در باره تامین مالی این پروژه در دست اجرا می گوید: منابع داخلی شرکت ملی نفت، حساب ذخیره ارزی و بانک های داخلی هزینه های این پروژه را تامین خواهند کرد.

قشقایی از ادامه گفت و گوها با بانک های خارجی در این زمینه خبر داده و می گوید: مذاکره با برخی از شرکت ها و مجموعه بانک های خارجی برای تامین مالی فازهای 17 و 18 در دست اجراست؛ این بانک ها پیشنهادهایی نیز مطرح کرده اند که مذاکره در این زمینه ادامه دارد.

به نظر می رسد کالبد شکافی پروژه توسعه فازهای 17 و 18 همچنین تغییرات صورت گرفته در آن می تواند تا حد زیادی شفاف سازی وضعیت پروژه و شناخت وضعیت مالی جدید آن را به همراه داشته باشد.

فازهای 17 و 18 پارس جنوبی و تغییرات جدید در توسعه آنها
مطالعات جدید در میدان گازی پارس جنوبی، موجب تغییراتی در طرح های توسعه ای برخی از بلوک ها در این میدان شد که بر اساس اصلاحیه های انجام شده، فازهای 17 و 18 که موقعیت ویژه ای را در این میدان مشترک به خود اختصاص داده است، دستخوش بخشی از این تغییراتی شد. با توجه به این که این بلوک ها در مرز جغرافیایی میان ایران و قطر قرار دارند و از دیگر سو واقع شدن آنها در مرز جانبی ذخایر مخزن موجب شد تا تغییرات در توسعه این میدان ها در دستور کار شرکت نفت و گاز پارس قرار گیرد.

با آن که مطالعات جدید از افزایش تعداد چاه ها برای رسیدن به ظرفیت مطلوب در این فازها حکایت دارد، ساخت سکوها در این فازها از 2 سکو به 4 سکو افزایش یافت و طراحی این فازها بر مبنای 4 سکو و 44 چاه در دست اجراست.

مدیر پروژه فازهای 17 و 18 پارس جنوبی معتقد است: هم اکنون تغییر ظرفیت برای برداشت گاز از فازهای 17 و 18 وجود ندارد، ولی با توجه به واقع شدن موقعیت این بلوک ها در حاشیه مخزن، تلاش شده تا طراحی به گونه ای انجام گیرد که بتوان از همه ظرفیت های آن ناحیه استفاده بهینه کرد و بیشترین بازده را برای استخراج به کشور اختصاص داد.

به گفته وی، بر اساس طراحی های جدید، تعداد بلوک ها افزایش یافته و موقعیت چاه ها به نقاط بهینه تری منتقل شده است.

هم اکنون توسعه فازهای یاد شده به سمت برداشت با ظرفیت مطمئن دو میلیارد فوت مکعب در حرکت و البته با شانس افزایش ظرفیت از این فازها نیز همراه است که میزان آن با توجه به مطالعات آینده مشخص خواهد شد.

با توجه به این که سیاست گذاری وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران بر تقویت و شتاب بخشیدن به پروژه های مرزی تمرکز دارد؛ بر همین اساس انتخاب موقعیت سکوها در جهتی که بیشترین بازده را در قسمت مرزی مخزن به خود اختصاص دهد، از برنامه های در دست اجرا در این زمینه است.

مهندس قشقایی در این زمینه می گوید: وضعیت ذخیره مخزن به گونه ای است که حالت بیضوی شکل دارد به همین دلیل حساسیت زیادی بر روی حاشیه مخزن به ویژه حاشیه سمت مرز آن وجود دارد که لزوم توزیع دقیق و مناسب چاه ها را در منطقه مرزی ضروری می سازد.

مهندس پوریایی مدیر بخش فراساحل فازهای 17 و 18 در شرکت نفت و گاز پارس نیز در مورد ضرورت تغییرات این فازها به گونه دیگری اظهار نظر می کند و می گوید: با توجه به نتایج مطالعات مخزن پارس جنوبی که در بلوک های17 و 18 انجام شد، فشار پایین مخزن و مایعات زیاد همراه گاز نشان داد که در این فازها تولید از دو سکو به مقدار ظرفیت تولید از پیش تعیین شده (یک میلیارد فوت مکعب برای هر سکو) محقق نمی شود؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا با طراحی 4 سکو (دو سکوی اصلی و دو سکوی اقماری) که هر یک ظرفیت تولید 500 میلیون فوت مکعب را دارد، دستیابی به تولید 2 میلیارد فوت مکعب گاز از 4 سکو امکان پذیر شود.
با تغییرات یاد شده، علاوه بر طراحی و ساخت دو سکوی اقماری، خط لوله های میان دو سکوی اقماری و اتصالشان به سکوی اصلی نیز در برنامه توسعه این فازها قرار گرفته است.

مراحل در دست اجرا در فازهای 17 و 18 پارس جنوبی
بخش فراساحل فازهای یاد شده از سه پکیج تشکیل شده است که یک بخش آن به خطوط لوله و بخش های دیگر هم به ساخت و نصب جکت ها و سکوها  اختصاص دارد. طراحی خط لوله این پروژه از حدود یک سال گذشته در دست اجراست که تا این مرحله حدود 80 درصد  از کار مهندسی آن انجام شده است.

بر اساس برنامه ریزی، قرار است طراحی این خطوط پیش از  سال 2007 به پایان برسد. از سوی دیگر، به موازات انجام 20 درصد باقی مانده، طراحی جدید خط لوله های جدید داخل میدان(In Field) برای سکوهای اصلی انجام خواهد شد. همچنین طراحی و خرید در فازهای 17 و 18 به موازات همدیگر پیگیری خواهد شد که طراحی دو خط لوله In field همزمان با طراحی خط لوله های اصلی تا پایان سال 2007 به پایان می رسد. 
طراحی خط لوله این فازها را شرکت هلندی «اینتک» به عهده دارد. همچنین کنسرسیوم شرکت های ناموران و ODE  طراحی جکت و سکو را به عهده دارد که فعالیت خود را از اوایل ژانویه امسال آغاز کرده اند.
مدیر پروژه فازهای 17 و 18 نیز معتقد است که طراحی در بخش خشکی این فازها از نیمه گذشته و فعالیت های مهندسی در دو بخش خشکی و دریا از روند مناسبی برخوردار است. همچنین سفارش اقلام مورد نیاز پروژه در بخش دریا مانند لوله های 4 اینچ برای انتقال گلایکول و نگهداری لوله از خوردگی نیز، هم اکنون مراحل اندود بتن (کوتینگ) را می گذراند. از سوی دیگر، بیش از 60 درصد لوله های مورد نیاز برای انتقال گاز فازهای 17 و 18 پارس جنوبی ساخته شده و آماده حمل است که در ماه اکتبر بخش عمده ای از آن وارد کشور خواهد شد.

قشقایی بخش دریا را در وضعیت مناسب تری نسبت به خشکی ارزیابی کرده و دلیل اصلی آن را سفارش به موقع خطوط لوله و اقلام مورد نیاز این فازها برشمرده است که در آینده پروژه را با تنگنا رو به رو  نخواهد کرد.

توجیه اقتصادی هزینه های افزوده شده برای تغییر

درصورتی که پایه را بر مبنای تولید روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز از فازهای 17 و 18 بگیریم و برآوردها را بر قیمت های کنونی استوار کنیم، به جرات می توان گفت ارزش تولیدات این فازها روزانه 5 تا 6 میلیون دلار خواهد بود. به عبارت دیگر، این عایدات هزینه های اضافی متحمل شده به پروژه را در مدت بسیار کوتاه جبران می کند.

هزینه های طراحی برای افزوده شدن دو سکوی اقماری حدود 13 میلیون دلار از سوی شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران (IOEC) برآورد شده، این در حالی است که ارزش پروژه فراساحل فازهای 17 و 18 پیش از اعمال تغییرات حدود 430 میلیون دلار بوده که البته پیشنهاد قیمت قطعی تاسیسات دریایی برای ساخت و نصب سکوهای جدید تا کنون ارائه نشده است.

مهندس قشقایی با پیش بینی این که اجرای این پروژه افزون بر 3 میلیارد دلار هزینه در بر دارد و با  ابراز خرسندی از نبود مشکل در این زمینه می گوید: خوشبختانه شرکت ملی نفت ایران از منابع مختلف،  این پروژه را تامین مالی کرده است و تا کنون نیز با مشکل مالی خاصی رو به رو نبوده ایم. منابع داخلی، حساب ذخیره ارزی و پیشنهادهایی در حال مذاکره برای فاینانس، انتخاب های تامین مالی این پروژه را تشکیل می دهد.

پرداخت به موقع صورت وضعیت ها که برای سرعت بخشیدن به سفارش و خرید اقلام پروژه از اهمیت زیادی برخوردار است، نیز بخش دیگری از سخنان پوریایی است. او در این باره می گوید: برای پرداخت صورت وضعیت ها تا کنون با مشکل خاصی رو به رو نبوده ایم؛ برای مثال به منظور سفارش اقلام طولانی مدت باید گفت، نخستین اقلامی که شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی تهیه کرده، لوله ها و متریال جکت ها بوده که با مشکلی رو به رو نبوده و پول آن را هم دریافت کرده است.

پوریایی ادامه می دهد: بعد از این هم باید دید شرایط چگونه است و نباید فراموش کرد در شرایط سختی، همواره راه های متفاوتی وجود دارد که باید یکی از آنها را بررسی کرد و به نتیجه رساند؛ این گونه نیست که کار متوقف شود، ضمن آن که هزینه ها هنوز نهایی نشده است.

خبرهای خوش در راه

در حالی که نسیم صادقی، نماینده شرکت ایدرو در کنسرسیوم توسعه فازهای 17 و 18 چشم انداز روشنی را برای اجرای این پروژه به منظور تامین مالی آن متصور نیست و مشکلات ناشی از تامین فاینانسور را ناشی از مشکلات مملکتی می داند، ودود عبادی، مدیر مالی شرکت نفت و گاز پارس، نظری جز این دارد و معتقد است به منظور تامین اعتبار این پروژه با  هیچگونه مشکلی رو به رو نیستیم.

عبادی از توافق های جدید برای تامین مالی فازهای در دست اجرای این شرکت خبر داده و پیش بینی کرده است بودجه منابع داخلی شرکت نفت و گاز پارس امسال به حدود 4/1 میلیارد برسد که این میزان تا 3 میلیارد دلار قابل افزایش است. 

بر اساس توافق های انجام شده 2 میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی به پروژه های پارس جنوبی در سال جاری اختصاص خواهد یافت. همچنین انعقاد قرارداد فاینانس یک میلیارد دلاری با بانک ملت برای فازهای 15 و 16، 17 و 18، 9 و 10  فعالیت های دیگر انجام شده برای فاینانس این پروژه ها را تشکیل می دهد که هم اکنون بانک ملت فعالیت های خود را به منظور گشایش ال.سی فازهای 15 و 16 و 17 و 18 آغاز کرده است.

همچنین بر اساس توافق های انجام شده، افزون بر 850 میلیون دلار آن تا پایان امسال جذب خواهد شد که از این میزان 275 میلیون دلار به فازهای 17 و 18، 220 میلیون دلار آن به فازهای 15 و 16 همچنین بیش از 200 میلیون دلارهم به فازهای 9 و 10 پارس جنوبی اختصاص می یابد.

در پایان نباید از نظر دور داشت که تحقق این برنامه ها که برخی از آنها شکل جدی به خود گرفته و برخی نیز مراحل پایانی مذاکره و توافق را می گذراند، می تواند روند توسعه فازهای این میدان مشترک را شتاب بخشد.

تامین مالی به موقع، به عنوان محوری ترین مسئله در هر پروژه، نقش عمده ای در اجرای مراحل توسعه ای آن مانند فازهای 17 و 18 پارس جنوبی ایفا می کند که البته وجود موقعیت خاص مخزن (در حاشیه مخزن قرار داشتن و نزدیکی زیاد در مقایسه با سایر فازها نسبت به بخش همسایه ای مخزن) در این فازها با توجه به سیاست وزارت نفت مبنی بر اولویت دادن به توسعه بخش های مرزی، شتاب بخشیدن به فعالیت توسعه ای این بلوک ها را افرایش می دهد.  

                                                                                               گزارشگر: نسیم صدرنیا