- پارسال بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با حضور نمایندگان ۳۸ کشور جهان و برپایی ۱۰۵۳ غرفه داخلی و ۶۰۰ غرفه خارجی، در شرایطی برگزار شد که تولید روزانه نفت ایران در مرز ۴ میلیون بشکه قرار داشت؛ روزانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت و میعانات گازی صادر می‌شد و حتی آوریل ۲۰۱۸ با رکوردشکنی صادرات نفت کشورمان همراه بود. شرکت ملی نفت ایران تازه دو قرارداد در قالب قراردادهای جدید نفتی امضا کرده بود و قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی هم با کنسرسیوم توتال، سی‌ان‌پی و پتروپارس جریان داشت. علاوه بر پیشرفت قابل‌توجه مذاکرات قراردادی برای میدان‌هایی مانند آب‌تیمور، منصوری، یاران، آزادگان، آذر و ... که چشم‌انداز امضای چند قرارداد توسعه‌ای جدید را در نیمه نخست سال ۹۷ پیش روی شرکت ملی نفت ایران گذاشته بود، واگذاری بلوک‌های اکتشافی هم در دستور کار این شرکت قرار داشت، به‌طوری که همزمان با دومین روز برگزاری نمایشگاه بیست‌وسوم، ۱۴ بلوک اکتشافی-توسعه‌ای در مجموع با مساحت تقریبی بیش از ۸۰ هزار کیلومتر مربع واقع در ۶ حوضه رسوبی کشور با استقبال دیدنی نمایندگان شرکت‌های داخلی و خارجی معرفی شد.
- باز هم اردیبهشت است و اهالی صنعت نفت خود را برای نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی آماده می‌کنند، اما این بار در شرایطی که پیکان تحریم بیش از هر زمان دیگری این صنعت را نشانه گرفته و ترامپ در خیال به صفر رساندن صادرات نفت کشورمان است. این روزها اگرچه تولید و صادرات نفت ایران با وجود همه مصائب ادامه دارد، اما عدد و رقمی در این زمینه اعلام نمی‌شود. بیژن زنگنه، وزیر نفت در ماه‌های اخیر بارها گفته است که هر آمار یا اطلاعاتی که در تنگنا قراردادن بیشتر ایران به طرف مقابل کمک کند، اعلام نخواهد شد. طبیعی است که در این شرایط امضای قراردادهای توسعه‌ای هم بازار گرمی ندارد؛ خارجی‌ها از آمریکا حساب می‌برند و داخلی‌ها به‌رغم آنکه حرف‌های زیادی برای گفتن دارند، در تامین منابع مالی پروژه‌های توسعه‌ای که سرمایه‌های هنگفتی می‌طلبد با چالش مواجه می‌شوند. در این شرایط طبیعی و قابل پیش‌بینی است که نمایشگاه امسال در مقایسه با نمایشگاه بیست و سوم، با کاهش تعداد غرفه‌های خارجی و کاهش تعداد کشورهای شرکت‌کننده برگزار شود. با همه این تفاوت‌ها و تفاسیر، آمار متقاضیان و ثبت‌نام‌کنندگان در نمایشگاه امسال از حضور حداکثری صنعتگران نفت کشورمان حکایت دارد؛ فعالان این صنعت هنوز به بکارگیری ظرفیت‌ها و رونق کسب‌وکارهایشان امید دارند.
- اما این ظرفیت‌ها کدامند؟ در حوزه ساخت داخل، افزون بر اجرای طرح بومی‌سازی ۱۰ گروه کالاهای کاربردی صنعت نفت که از سال ۹۳ در دستور کار قرار گرفت، اسناد بالادستی مانند بخشنامه هیئت وزیران، اقلام اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های شرکت ملی نفت ایران درباره ممنوعیت خرید خارجی کالاهای ساخت داخل، همه شرکت‌های فرعی و پیمانکاران وزارت نفت را به سوی استفاده حداکثری از کالاها و تجهیزات ساخت داخل سوق داده است. اجرای طرح نگهداشت و افزایش توان تولید نفت هم که با هدف استفاده بیشتر از ظرفیت‌های داخلی دنبال می‌شود، در استفاده بیشتر از توان سازندگان ایرانی موثر است؛ طرحی که در مسیر اجرا، تاکنون قرارداد ۱۰ بسته کاری از مجموع ۳۳ بسته کاری آن با هشت شرکت ایرانی امضا شده است. نصب و ارتقای تأسیسات سطح‌الارضی، اجرای خطوط لوله نفت و گاز، عملیات حفاری، تعمیر و تکمیل چاه، نصب و ارتقای تجهیزات سرچاهی و اجرای جاده‌های دسترسی و موقعیت چاه‌ها از اهم فعالیت‌های پیش‌بینی شده در اجرای بسته‌های کاری این طرح است که می‌تواند بازار خوبی برای کسب‌وکار فعالان صنعت نفت باشد. شرکت ملی نفت ایران حتی در واگذاری بلوک‌های اکتشافی، به توان داخلی تکیه کرده و برای نخستین بار، مطالعه ارزیابی یک بلوک اکتشافی را به شرکتی ایرانی سپرده است. مجموع ۲۱ قرارداد پژوهشی کلان بین چهار شرکت اصلی تابعه وزارت نفت با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور در حوزه‌های بالادست و پایین‌دست نیز زمینه‌ساز توسعه تعاملات بین صنعتگران و دانشگاهیان در نمایشگاه است. حتی امسال یک سالن به شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و سازندگان ۱۰ گروه کالایی اختصاص داده شده است.
- حالا که صحبت از سالن اختصاصی دانش‌بنیان‌ها و سازندگان شد، خوب است نمایی کلی از اطلاعات مرتبط با نمایشگاه امسال داشته باشیم. بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با برپایی بیش از هزار غرفه به نمایندگی از شرکت‌های داخلی و خارجی برگزار می‌شود. نفت و صنایع بالادستی در سالن ۸ و ۹، پالایش و صنایع پایین‌دستی در سالن ۴۱، پتروشیمی و صنایع پایین‌دستی در سالن ۱۴ و ۱۵، گاز و صنایع میان‌دستی در سالن ۳۸B، سازندگان تجهیزات صنعت نفت در سالن ۳۱، سازندگان تجهیزات صنعتی ایران در سالن ۶، صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در سالن ۷ و شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و سازندگان ۱۰ گروه کالایی در سالن ۲۷ مستقر خواهند بود. جدا از نشست‌های خبری که طبق روال هر ساله در جریان نمایشگاه برگزار می‌شود، برگزاری چند همایش با مضامین مختلف از جمله بورس نفت، بهینه‌سازی مصرف سوخت، راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی در بازارهای بین‌المللی انرژی، معرفی ظرفیت‌های دانشگاهی در حوزه مدیریت ایمنی فرآیند در صنعت نفت و امنیت سایبری حوزه اتوماسیون صنعتی نیز برنامه‌ریزی شده است. احتمالا محمد سانوسی بارکیندو، دبیرکل اوپک، مهمان ویژه نمایشگاه امسال خواهد بود.
- پرواضح است که سایه تحریم نه تنها بر نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت که بر مجموعه این صنعت و اقتصاد کشور بی‌تاثیر نبوده و نیست، اما نفت با وجود همه تنگناها همچنان رکن اصلی اقتصاد کشور است؛ تولید و توسعه در آن به‌رغم فراز و نشیب‌های بسیار ادامه دارد؛ این صنعت بازار بزرگی برای مصرف تجهیزات داخلی است و استفاده از ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی چه در بالادست و چه پایین‌دست آن، هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند. خوب است به تحریم، رنج‌ها، مصائب و آموزه‌هایش واقع‌بینانه بنگریم تا هر از گاهی به خودمان یادآور شویم تحریم، نعمت نیست و خوب‌تر آن است که فارغ از شعارهای تکراری و نام‌ها و بخشنامه‌ها، بپذیریم آنچه در شرایط حاضر می‌تواند کشور را در عبور از تنگنای تحریم یاری دهد، توجه حداکثری به ظرفیت‌های داخلی و «رونق تولید» است. حضرات مدیر، همکاران رسانه‌ای و اهالی صنعت، تولیدکنندگان و سازندگان را بیشتر دریابید؛ پای صحبت دانش‌بنیان‌ها بیشتر بنشینید و نمایشگاه امسال را جدی‌تر بگیرید.
هانیه موحد
نظر شما