به گزارش شانا، گاز طبیعی و برق حامل‌های انرژی اصلی مورد استفاده در صنعت فولاد هستند. براساس عملکرد تولید فولاد در سال ۱۳۹۸، برای تولید هر تن شمش فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی، القایی و کوره بلند به ترتیب ۴۲۵، ۲۲۰ و ۲۷ مترمکعب گاز طبیعی و ۱۱۳۵، ۸۲۵ و ۵۳۵ کیلووات ساعت برق در طول زنجیره ارزش مصرف شده است.

تولید آهن اسفنجی بیش از ۷۵ درصد مصرف گاز و تولید شمش فولاد بیش از ۷۰ درصد مصرف برق در زنجیره فولاد را به خود اختصاص می‌دهد. زمان‌بندی مناسب تولید این دو محصول و ذخیره آن در انبارها برای جلوگیری از وقفه در زنجیره تولید و تنظیم بازار می‌تواند تأثیر منفی محدودیت‌های تأمین انرژی ناشی از اوج مصارف گاز و برق را در صنعت فولاد کاهش دهد.

مصرف ویژه انرژی اولیه برای تولید فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی فعال در کشور تقریباً چهار برابر فرآیند کوره بلند است. شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان به‌دلیل تولید فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی، انرژی بیشتری نسبت به شرکت ذوب آهن اصفهان مصرف می‌کنند. تولید شمش فولاد به روش کوره بلند محدود به شرکت ذوب آهن اصفهان است. تولید فولاد در کوره‌های الکتریکی (القایی و قوس) به‌دلیل بهره‌مندی از یارانه گاز طبیعی و انرژی برق در طول زنجیره ارزش در ایران بسیار سودده است برخلاف کوره بلند، تبدیل گندله به آهن اسفنجی با مصرف گاز طبیعی در واحدهای احیای مستقیم انجام می‌شود.

با توجه به دسترسی به حامل‌های انرژی با قیمت‌های یارانه‌ای، قیمت تمام‌شده تولید فولاد در کوره‌های الکتریکی در ایران بسیار پایین است. این موضوع سبب شده است که بهره‌مندی یک تولیدکننده از یارانه انرژی، متناسب با مصارف ویژه انرژی در طول زنجیره ارزش باشد؛ به عبارت دیگر، هرچه مصرف انرژی در فرآیندهای تولید بیشتر باشد، بهره‌مندی از یارانه انرژی نیز بیشتر خواهد بود.

روند مصرف گاز در صنایع فولاد ایران

بررسی روند مصارف گاز در صنایع فولاد از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ بیانگر رشد سالانه حدود ۱۳.۷ درصد است، این در حالی است که میانگین رشد سالانه مصرف گاز در صنایع پتروشیمی و سیمان در دوره یادشده به ترتیب ۸.۱ و ۵.۵ درصد بوده، همچنین میانگین رشد تحویل گاز سبک به خطوط سراسری گاز ۵.۲ درصد بوده است.

عملکرد مصارف گاز در صنایع فولاد نشان می‌دهد این صنایع سهم بیشتری از رشد تولید گاز سبک را در مقایسه با دیگر صنایع عمده به خود اختصاص داده‌اند و گاز طبیعی نقش مؤثری در رشد این صنایع داشته است. بیشترین مقدار گاز مصرف‌شده (بیش از ۷۵ درصد) در فرآیند تولید آهن اسفنجی بوده است.

با توجه به طرح‌های در حال اجرا از سوی صنایع فولاد، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۴ به‌طور میانگین سالانه بیش از پنج درصد مصرف گاز صنایع فولاد افزایش یابد، سهم فرآیند تولید آهن اسفنجی از مجموع افزایش مصارف گاز تا سال ۱۴۰۴ حدود ۸۳ درصد خواهد شد.

از آنجا که نگهداشت و افزایش تولید گاز نیازمند بیش از ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گاز است، از این رو پایداری تأمین گاز در صنایع عمده به‌ویژه فولاد نیازمند همکاری و مشارکت این صنایع است.